ସୌରଝଡ଼ର ମନୋରମ ଦୃଶ୍ୟ: ଦୀପାବଳିରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଆତସବାଜୀ

ୱାସିଂଟନ: ଯେତେବେଳେ ଭାରତ ଦୀପାବଳି ପାଳନ କରୁଥିଲା ସୂର୍ଯ୍ୟ ବି ଆତସବାଜୀରେ ନୀଳ ଆକାଶକୁ କରୁଥିଲା ରଙ୍ଗୀନ । ରଙ୍ଗବେରଙ୍ଗର ଆଲୋକ ଧାରା ଯେମିତି ଆକାଶରେ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିଲା ମନୋରମ ଦୃଶ୍ୟ । ଏବେ ଭାବୁଥିବେ ସୂର୍ଯ୍ୟରେ ତ ଜୀବନ ଅସମ୍ଭବ, ସେଠି ପୁଣି କିଏ ଦୀପାବଳି ପାଳନ କଲା । ଆଜ୍ଞା ଏହା ଭାରତୀୟ ଦୀପାବଳି ଭଳି ଆତସବାଜୀ ନୁହେଁ । ଏହା ଏକ ସୌରଝଡ଼ । ସୂର୍ଯ୍ୟରୁ ଆସିଥିବା ଏହି ସୌରଝଡ଼ ପୃଥିବୀର ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପରେ ରଙ୍ଗୀନ ଆଲୋକର ଝଲକ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା । ଯାହା କୌଣସି ପ୍ରକାର ଆତସବାଜୀଠାରୁ କମ୍ ନଥିଲା ।

ଏପରି ମନୋରମ ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖିବା ଭାରତୀୟଙ୍କ ଭାଗ୍ୟରେ ନାହିଁ । ଆମେରିକା ସମେତ ଉତ୍ତର ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧରେ ଥିବା ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଏହି ମନୋରମ ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ସୁଯୋଗ ପାଇଛନ୍ତି ।

ଆମେରିକାର ନ୍ୟାସନାଲ ଓସିଏନିକ ଆଣ୍ଡ ଆଟମିକସ୍ଫିୟର ଆଡମିନିଷ୍ଟ୍ରେସନ୍ (NOAA) ସ୍ପେସ୍ ୱେଦର ପ୍ରିଡିକ୍ସନ ସେଣ୍ଟର ନଭେମ୍ବର ୧ ଓ ୨ରେ ଦୁଇଟି ସୌରଝଡ଼ର ସୂଚନା ଦେଇଥିଲା । ଏହାକୁ ସୌରଝଡ଼ର କୋରୋନାଲ ମାସ୍ ଇଜେକ୍ସନ (CME) କୁହାଯାଇଥାଏ । ଏହି ସୌରଝଡ଼ ଗତକାଲି ଅର୍ଥାତ ଦୀପାବଳି ଦିନ ଉତ୍ତର ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧର କିଛି ଦେଶର ଆକାଶରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା ।

ସୌରଝଡ଼ରେ ଆସୁଥିବା ଚାର୍ଜଡ୍ ପ୍ରାକ୍ଟିକଲ୍ସ ପୃଥିବୀର ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପରେ ଏମିତି ଅଦ୍ଭୁତ ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଏହାକୁ ଆରୋରା କିମ୍ବା ନର୍ଦ୍ଦନ ଲାଇଟ୍ସ କିମ୍ବା ସାଉର୍ଦ୍ଦନ ଲାଇଟ୍ସ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଯଦି ସୌରଝଡ଼ର ତୀବ୍ରତା ଅଧିକ ହୋଇଥିବ ତେବେ ଏହା ପୃଥିବୀର ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର ଉପରେ ମଧ୍ୟ ବହୁତ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ସାଟେଲାଇଟ୍ ସଞ୍ଚାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ଇଲୋକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ସଞ୍ଚାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥାଏ ।

NOAA ଅନୁସାରେ, ଦୀପାବଳି ରାତିରେ ଆମେରିକା ସମେତ ୟୁରୋପର ବହୁ ଦେଶର ଲୋକ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଏହି ଆତସବାଜୀ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଥିଲେ । ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଆମେରିକାର ଡକୋଟା, ମିନିସୋଟ, ମୋନଟାନ, ୱାସିଂଟନ ଓ ନ୍ୟୁ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଗତ ୩ ତାରିଖରେ ବି ଏମିତି ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା । ପ୍ରାୟ ଗୋଟାଏ ସପ୍ତାହ ଧରି ଏମିତି ଦୃଶ୍ୟ ଆମେରିକା ଓ ୟୁରୋପର କିଛି ଦେଶରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିବ ।

ସୌରଝଡ଼ର CME ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଗତିରେ ଅନ୍ତରୀକ୍ଷରେ ଆଗକୁ ବଢ଼ିଥାଏ । NOAA ଅନୁସାରେ ସୂର୍ଯ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ସୌରଝଡ଼ର ପ୍ରଥମ ଲହର ୪ ନଭେମ୍ବର ରାତି ୧୨ଟା ୧୨ ମିନିଟରେ ଆମେରିକା ଆକାଶରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା ।

କେତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସୌରଝଡ଼ ?

ସୌରଝଡ଼ ପୃଥିବୀ ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପରେ ଯେଉଁ ଅରୋରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ଏହାର ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପ୍ଲାନେଟାରୀ କେ ଇଣ୍ଡକ୍ସ କହିଥାନ୍ତି । ଏହି ଜିୟୋମ୍ୟାଗନେଟିକ୍ ଝଡ଼କୁ ୯ ପଏଣ୍ଟ ସ୍କେଲରେ ମାପିଥାନ୍ତି । ୫ ପଏଣ୍ଟରୁ ଅଧିକ ଝଡ଼କୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଦୀପାବଳି ଦିନ ଆସିଥିବା ସୌରଝଡ଼ ୬ରୁ ୭ ପଏଣ୍ଟ ମଧ୍ୟରେ ଥିଲା ।

ୟୁନିର୍ଭସିଟି ଅଫ୍ କାଲିଫର୍ଣ୍ଣିଆ ଗବେଷକ ସଙ୍ଗୀତା ଅବ୍ଦୁ ଜ୍ୟୋତି କହିଛନ୍ତି, ‘ବଡ଼ ଧରଣର ସୌରଝଡ଼ ଆସିଲେ ଏହାର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ପୂରା ବିଶ୍ବର କିମ୍ବା କିଛି ଦେଶର ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇପାରେ । ଯାହାର ପ୍ରଭାବ ଅନ୍ୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପଡ଼ିବ । ଆମେ ଏମିତି ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇପାରିବା ନାହିଁ । କିଛି ଦେଶଙ୍କ ଅର୍ଥ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଟି କାମୁଡ଼ିବ ଓ ଏହାଦ୍ୱାରା ହେବାକୁ ଥିବା କ୍ଷତି ଆକଳନ କରିବା ଅସମ୍ଭବ ।’

ସେ ଆହୁରି କହିଛନ୍ତି ଯେ, ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ହେଲା ସୌରଝଡ଼ ଓ ଏହାର ପ୍ରଭାବକୁ ନେଇ ଆମ ପାଖରେ ବହୁତ କମ ସୂଚନା ରହିଛି । ଏଥିପାଇଁ କ୍ଷତି କେତେ ବଡ଼ ହେବ ଆକଳନ କରିବା ଅସମ୍ଭବ ।’

ପୂର୍ବରୁ କେବେ ଆସିଥିଲା ସୌରଝଡ଼ ?

ପୂର୍ବରୁ ୧୮୫୯, ୧୯୨୧ ଓ ୧୯୮୯ ମସିହାରେ ଭୟଙ୍କର ସୌରଝଡ଼ ଆସିଥିଲା । ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ବହୁତ ଗୁଡିଏ ଦେଶରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସରବରାହରେ ବ୍ୟାଘାତ ଘଟିଥିଲା । କିଛି ଅଞ୍ଚଳ ଘଣ୍ଟା ଘଣ୍ଟା ଅନ୍ଧାରରେ ବୁଡ଼ି ଯାଇଥିଲା । ୧୮୫୯ରେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକାଲ ଗ୍ରେଡସ୍ ନଥିଲା । ଏଥିପାଇଁ ବିଦ୍ୟୁତ ସରବରାହ ଉପରେ ବିଶେଷ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିନଥିଲା । ହେଲେ କ୍ୟାମ୍ପସର କଣ୍ଟା ଘଣ୍ଟା ଘଣ୍ଟା ଧରି ଘୁରିବାକୁ ଲାଗିଥିଲା । ଏହାଦ୍ୱାରା ସମୁଦ୍ରରେ ଜାହାଜଗୁଡ଼ିକ ପଥହୁଡ଼ା ହୋଇଯାଇଥିଲେ । ଉତ୍ତର ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିବା ଅରୋରା ବୋରିଲିସ୍ ଇକ୍ୟୁଏଟର ଲାଇନର ଥିବା କଲମ୍ବିଆ ଆକାଶରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା ।

୧୯୮୯ରେ ଆସିଥିବା ସୌରଝଡ଼ ଯୋଗୁଁ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ କାନାଡାର କ୍ୟୁବେକରେ ଥିବା ହାଇଡ୍ରୋ ପାୱାର ଗ୍ରେଡ୍ ଠପ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଅଧା ଦେଶ ୯ ଘଣ୍ଟା ପାଇଁ ଅନ୍ଧାର ହୋଇ ଯାଇଥିଲା । ତେବେ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧୀ ହେଲା କୌଣସି ସୌରଝଡ଼ ଆସିନାହିଁ । ଏହାର ମାନେ ନୁହେଁ, ଯେ ଆଉ ଆସିବ ନାହିଁ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଏମିତି ଶାନ୍ତ ସ୍ବଭାବ ଆଗକୁ ବଡ଼ ଧରଣର ସୌଡ଼ଝଡ଼ର ସମ୍ଭାବନାକୁ ବଢ଼ାଇ ଦେଉଛି ।

ସଙ୍ଗୀତାଙ୍କ ମତରେ, ‘ଦୁନିଆର କୌଣସି ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ପାଖରେ ସୌରଝଡ଼କୁ ମାପିବାକୁ ଓ ଏହାର ପ୍ରଭାବର ଆକଳନ କରିବାକୁ କିଛି ବିଧିବଦ୍ଧ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ନାହିଁ । କୌଣସି ଭୟାବହ ସୌରଝଡ଼ ଆସିଲେ ଏହା କେତେ କ୍ଷତି ଘଟାଇବ ଆମ ପକ୍ଷେ ଜାଣିବା ଅସମ୍ଭବ । ଯଦି ଏମିତି ଝଡ଼ ଆସିଲା ତେବେ ଏହା ଆମ ପାୱାର ଗ୍ରେଡସ୍, ଇଣ୍ଟରନେଟ, ନେଭିଗେସନ ଓ ସାଟେଲାଇଟ ସିଷ୍ଟମ ଉପରେ କେତେ ଓ କି ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ କହି ହେବନି । ଯଦି ପୁଣି ଥରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେବା ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବ ତାକୁ ରିଷ୍ଟୋର କିମ୍ବା ରିଷ୍ଟ୍ରାଟ କରିବାକୁ କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଯିବ  ।’