ପରଲୋକରେ ‘ଦେବୀପାଦ’ ଓ ‘ଅସରନ୍ତି ଅଣସର’ର କବି ପ୍ରମୋଦ

ଭୁବନେଶ୍ୱର: ପରଲୋକରେ କବି ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାନ୍ତି । ଆଜି ପାହାନ୍ତି ପହରରେ ଏ ସଂସାରର ଅଣସର ସାରି ନୂଆ ଦୁନିଆର ନବଯୌବନକୁ ଚାଲିଗଲେ କବି ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାନ୍ତି । ୧୯୬୭ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ତାଙ୍କର କାବ୍ୟଯାତ୍ରା । କିନ୍ତୁ ୧୯୮୨ରେ ‘ଦେବୀପାଦ’ ହିଁ ତାଙ୍କୁ କବି ଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦେଇଥିଲା । ସେ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସେ ଥିଲେ ଦୀର୍ଘ ଚିରି ଦଶନ୍ଧିର ଜଣେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କବି ।

ସେଦିନର କଟକ ଓ ଆଜିର ଜଗତସିଂହପୁର ଜିଲ୍ଲାର ବିରିଡ଼ିରେ ୧୯୪୨ରେ ତାଙ୍କର ଜନ୍ମ । ପ୍ରଥମେ ଗାଁ ସ୍କୁଲ ଓ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜରେ ପଢ଼ିବା ପରେ ସେ ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ମନୋବିଜ୍ଞାନରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଉପାଧି ହାସଲ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମେ କିଶୋରନଗରର ଚିନ୍ତାମଣି ବିଦ୍ୟାପୀଠରୁ ସହକାରୀ ଶିକ୍ଷକ ରୂପେ ବୃତ୍ତିଗତ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ୧୯୭୦ରେ ବାଙ୍କି କଲେଜରେ ଅଧ୍ୟାପକ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ଶେଷରେ ୨୦୦୦ରେ କଟକ ଜାତୀୟ କବି ବୀରକିଶୋର କଲେଜରୁ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାନ୍ତି ।

‘କ୍ରମଶଃ’ ଓ ‘ଦେବୀପାଦ’ ବ୍ୟତୀତ ‘ଅଧାଅଧା ଆଲିମ୍ପନ’ (୨୦୧୭), ‘ଅକାତକାତ’ (୧୯୯୫), ‘ଅସରନ୍ତି ଅଣସର’ (୨୦୦୬), ‘ଅଲଗାକୁହା’ (୨୦୦୭), ‘ଚିତ୍ର ଚିତ୍ରକ ଚିତ୍ରପେଡ଼ି’ (୨୦୦୯), ‘ଅକ୍ଷରସେବା’ (୨୦୧୪) ଓ ‘ବାଙ୍ମୟ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା’ (୨୦୧୬) ‘ଓଁକାର ଝଙ୍କାର’ (୨୦୧୮) ଆଦି ତାଙ୍କର କବିତା ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରମୁଖ। ଏଥି ମଧ୍ୟରୁ ‘ଅସରନ୍ତି ଅଣସର’ ପାଇଁ ସେ ୨୦୦୮ ମସିହାର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମି ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ।

କିନ୍ତୁ ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାନ୍ତି ମଧ୍ୟ ଜଣେ ଖୁବ୍ ଉଚ୍ଚକୋଟୀର ଗଦ୍ୟ ଶିଳ୍ପୀ । ଦୀର୍ଘ ଦଶନ୍ଧି ପୂର୍ବେ ‘ଝଙ୍କାର’ରେ ‘ଅନାସକ୍ତ କୋଣାର୍କ ଓ ତା’ର ଆସକ୍ତ କବି କେତେଜଣ’ ଶୀର୍ଷକରେ ସେ ତିନିଟି ଆଲୋଚନା ଲେଖିଥିଲେ ଏବଂ ତାହା ଥିଲା ଗଦ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ନିପୁଣତାର ପ୍ରମାଣ । ଲିଓନାର୍ଡୋ ଦା ଭିଞ୍ଚିଙ୍କ ସୁପ୍ରସିଦ୍ଧ ‘ମୋନାଲିସା’ କୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ସେ ଲେଖିଛନ୍ତି ଏକ ଦୀର୍ଘ ଆଲୋଚନା । ତାହାର ଶୀର୍ଷକ ‘ଜଣେ ରୂପସୀ ଓ ତାର ସ୍ରଷ୍ଟା ସଂପର୍କରେ’ । ତାଙ୍କର ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ଆଲୋଚନା ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ‘ସ୍ୟାହିଛିଟା’ ନାମରେ ଏକ ପୁସ୍ତକ ଆକାରରେ ୨୦୦୫ରେ ସଂକଳିତ ହୋଇଛି।

୧୯୮୦ରେ ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାନ୍ତି ଲେଖିଥିଲେ ‘ପିଲାଙ୍କୁ କିପରି ମଣିଷ କରିବା’ ଶୀର୍ଷକରେ ଗୋଟିଏ ଅତି ମୂଲ୍ୟବାନ ଗ୍ରନ୍ଥ । ତାହାର ଅନେକ ଗୁଡ଼ିଏ ସଂସ୍କରଣ ଏ ଭିତରେ ହୋଇସାରିଛି । ‘ରାଜ୍ୟ ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ ପ୍ରଣୟନ ଓ ପ୍ରକାଶନ ସଂସ୍ଥା’ ମଧ୍ୟ ମନୋବିଜ୍ଞାନ ବିଷୟକ ତାଙ୍କର ବେଶ୍ କେତୋଟି ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପାଇଁ କବିବନ୍ଧୁ କମଳାକାନ୍ତ ପଣ୍ଡା (କଳ୍ପାନ୍ତ)ଙ୍କ ସହିତ ମିଶି ସେ “କବିତା କୋଣାର୍କ’ ଶୀର୍ଷକରେ ଓଡ଼ିଆ କୋଣାର୍କ କବିତା ଗୁଡ଼ିକର ଏକ ସୁଦୃଶ୍ୟ ସଂକଳନ ମଧ୍ୟ କରିଛନ୍ତି ।

ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାନ୍ତି ପାଇଥିବା ପ୍ରମୁଖ ପୁରସ୍କାର ଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି- ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତିର ‘ବିଷୁବ ମିଳନ କବିତା ପୁରସ୍କାର’ (୧୯୬୫), ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ‘ପଦ୍ମଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ କବିତା ପୁରସ୍କାର’ (୧୯୬୮), ‘ଧରିତ୍ରୀ ସମ୍ମାନ’ (୧୯୮୩), ‘ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର’ (୧୯୯୫), ଗଙ୍ଗାଧର ରଥ ଫାଉଣ୍ଡେସନର ‘ଭାନୁଜୀ ରାଓ କବିତା ସମ୍ମାନ’ (୨୦୦୫), ‘ଜଗତସିଂହପୁର ପୁସ୍ତକ ମେଳା ପୁରସ୍କାର’ (୨୦୦୬) ଓ ‘ବ୍ରହ୍ମୋତ୍ରୀ ମହାନ୍ତି ସ୍ମୃତି ସମ୍ମାନ’ (୨୦୧୫) ।

ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାନ୍ତି ଥିଲେ ଜଣେ ଦରଦୀ, ସ୍ନେହୀ ଓ କୃତଜ୍ଞ ମଣିଷ । ଜୀବନର ଆଦ୍ୟ ସଂଘର୍ଷ ସଂକୁଳ ସମୟରେ ମହାପାତ୍ର ନୀଳମଣି ସାହୁଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ସେ ସବୁବେଳେ ସ୍ୱୀକାର କରିଆସିଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ନେଇ ଗୋଟିଏ ମନୋଗ୍ରାଫ୍ ମଧ୍ୟ ସେ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପାଇଁ ଲେଖିଥିଲେ । ତାହାର ସମୀକ୍ଷା ଦାୟିତ୍ଵ ମୋତେ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ତାହାର ପ୍ରକାଶନ ପାଇଁ ସେ ବ୍ୟାକୁଳ ଥିଲେ । ମାତ୍ର ସମୀକ୍ଷା ଓ ସଂପାଦନା ଅନେକ ମାସ ତଳୁ ଶେଷ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାହା ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା, ତାଙ୍କ ଜୀବଦ୍ଦଶାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇ ପାରିଲା ନାହିଁ । ସେ ସେଇ ଆଶା ଓ ଅବସୋସ ନେଇ ଚାଲିଗଲେ।

ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାନ୍ତିଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ କବିତା ପାଇଁ ପୁରସ୍କାରଟିଏ ବି ଦେଇନଥିଲା। ଆଶା, ଏକାଡେମୀ ଏବେ ଅନ୍ତତଃ ତାଙ୍କ ଏକାଦଶାହରେ ପୁସ୍ତକଟି ପ୍ରକାଶ କରି ତାଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଜଣାଇବେ ।