ବିକାଶର ଅମୃତ କାଳ ଓ ନିର୍ମଳାଙ୍କ ସାତଅଶ୍ୱ
1 min read
ଭାରତ ଏବେ ସ୍ୱାଧୀନତାର ୭୫ ବର୍ଷରେ ‘ଅମୃତ ମହୋତ୍ସବ’ ପାଳନ କରୁଛି। ଏହିଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହେଉଛି ସ୍ୱାଧୀନତାର ଶତବାର୍ଷିକୀ ସମାରୋହର ୨୫ ବର୍ଷିଆ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଯାତ୍ରା । ଏହି କାଳଖଣ୍ଡର ‘ଅମୃତ କାଳ’ରେ କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିବା ୨୦୨୨-୨୩ ସାଧାରଣ ବଜେଟରେ ଭାରତକୁ ବିକାଶର ଏକ ନୂତନ ଦିଗନ୍ତକୁ ନେବା ପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି । ଚାରି ଚକ(‘ପିଏମ୍ ଗତି ଶକ୍ତି’, ‘ସମାବେଶୀ ବିକାଶ’, ‘ଉତ୍ପାଦକତା ବୃଦ୍ଧି ଓ ଜଳବାୟୁ ଆଧାରିତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ’ ଏବଂ ‘ନିବେଶକୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା’) ବିଶିଷ୍ଟ ନିର୍ମଳାଙ୍କ ଏହି ‘ବଜେଟ୍ ରଥ‘ର ଗତି ସାତ ଅଶ୍ୱ (‘ସଡ଼କ’, ‘ରେଳପଥ‘, ‘ଆକାଶ ପଥ‘, ‘ବନ୍ଦର’, ‘ଗଣ ପରିବହନ’, ‘ଜଳପଥ‘, ‘ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ ଭିତ୍ତିଭୂମି’)ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ । ତେବେ ଏହି ଅଶ୍ୱମାନଙ୍କର ଗତି ଓ ଶକ୍ତି କେତେ ଗଣସମ୍ବେଦୀ ତାହା ଏହି ବଜେଟର ସୂକ୍ଷ୍ମ ଅନୁଶୀଳନରୁ କିଛିଟା ଜଣାପଡ଼ିବ।
କୋଭିଡ୍ ମହାମାରୀ ବିଧ୍ୱସ୍ତ ଅର୍ଥନୀତିର ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ଆଗତ ୨୦୨୨-୨୩ ସାଧାରଣ ବଜେଟ୍ ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବରେ ସବୁ ବର୍ଗର ଆଶା ଓ ଆଶଙ୍କା ବି ଜଡ଼ିତ ଥିଲା । ଆଶା ଥିଲା ନିମ୍ନ-ମଧ୍ୟବିତ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ କିଛି ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ମିଳିବ, ଗରିବଙ୍କ ପାଇଁ ସାମାଜିକ ନିରାପତ୍ତାର ପରିସର ଆହୁରି ବ୍ୟାପକ ହେବ,ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ବର୍ଗଙ୍କ ପାଇଁ ଟିକସ ରିହାତିର ସୁଯୋଗ ଆସିବ ଇତ୍ୟାଦି । ସେହିପରି ବିବାଦୀୟ ତିନି ନୂଆ କୃଷି ଆଇନ୍ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପରିସ୍ଥିତିରେ କୃଷି ଓ କୃଷକଙ୍କ ପାଇଁ ବୃହତ୍ କିଛି ଘୋଷଣା ହେବ ବୋଲି ଅର୍ଥନୀତି ବିଶାରଦମାନେ ଅନୁମାନ କରୁଥିଲେ। ଏମ୍ଏସ୍ଏମ୍ଇ(ଲଘୁ, କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ମଧ୍ୟମ ଶିଳ୍ପ) କ୍ଷେତ୍ର ଅଧିକ ଟିକସ ରିହାତିର ଆଶା ରଖିଥିଲେ । ଅପରପକ୍ଷରେ ବୃହତ୍ କମ୍ପାନୀ ବା ଉଦ୍ୟୋଗପତିମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଲାଭାଂଶ ଉପରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଟିକସ କିମ୍ବା କରୋନା ସେସ୍ ଲାଗୁ ହୋଇପାରେ ବୋଲି ଆଶଙ୍କା କରୁଥିଲେ । ଏହି ଅସୁମାରୀ ଆଶା ମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଅପୂରଣ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଅତ୍ୟୁଚ୍ଚ ଧନୀଙ୍କୁ ଏକପ୍ରକାର ଆଶ୍ୱସ୍ତି ମିଳିଛି ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରେ । ମୋଟ ଉପରେ କହିବାକୁ ଗଲେ ସୀତାରମଣଙ୍କ ବିକାଶ ରଥର ଅଶ୍ୱମାନେ ଗଣସମ୍ବେଦୀ ହେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ସୁଟ୍ ବୁଟ୍ ବର୍ଗ ପ୍ରତି ଅଧିକ ଆକୃଷ୍ଟ ଥିବା ଜଣାପଡ଼ୁଛି।
ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ ପରେ ଅର୍ଥନୀତି ବିଶାରଦମାନେ ଦେଇଥିବା ମତାମତ ଆଧାରରେ ସୀତାରମଣଙ୍କ ଚାରିଚକ ବିଶିଷ୍ଟ ‘ବଜେଟ୍ ରଥ‘ର ଏକ ଚକ – ‘ସମାବେଶୀ ବିକାଶ’କୁ ତାଙ୍କର ଘୋଡ଼ାମାନେ ଜନଗଣ ଅଭିମୁଖୀ ହେବା ପାଇଁ ଅନିଚ୍ଛୁକ ଥିବା ପରି ଧାରଣା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି। ଗୋଟିଏ ପଟରେ କରୋନା ମହାମାରୀ ତାଡ଼ନା ସହିଥିବା ଏବଂ ସେହି ପୀଡ଼ାକୁ ଅତି ନିକଟରୁ ଦେଖିଥିବା ବର୍ଗଙ୍କ ଅନୁଭୂତି, ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଦୁର୍ଗତି, ବଜେଟ୍ରୁ ସେମାନଙ୍କ ଆଶା ଓ ଆକାଂକ୍ଷା ଏବଂ ଅପରପକ୍ଷରେ ବଜେଟରେ ବାସ୍ତବତାକୁ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଭାବେ ତର୍ଜମା କଲେ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଉପରୋକ୍ତ ଧାରଣା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅମୂଳକ ବୋଲି କହିହେଉନାହିଁ । କରୋନା ମହାମାରୀ ଓ ତଦଜନିତ କଟକଣା ଯୋଗୁଁ ଦେଶର କୋଟିକୋଟି କ୍ଷୁଦ୍ର ବ୍ୟବସାୟୀ, ବୁଲା ବିକାଳି, ଦିନ ମଜୁରିଆ, ଅଟୋ ଓ ଟ୍ୟାକ୍ସି ଚାଳକମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ମେରୁଦଣ୍ଡକ୍ଷହ ଗୁୁରୁତର ଆଘାତ ଲାଗିଛି। ସେମାନଙ୍କ ଲାଗି ଗତଦୁଇ ବର୍ଷ ଧରି କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଯେଉଁ ଋଣ ସହାୟତା ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ତାହା ଯେ ବାସ୍ତବତା ତୁଳନାରେ ଅଧିକ କଳ୍ପନାବିଳାସୀ ଥିଲା ତାହା ଋଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସାମାନ୍ୟ ଜ୍ଞାନ ରଖୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ମଧ୍ୟ ବୁଝିପାରିବେ । ସେହିପରି ରପ୍ତାନୀ ଓ ନିଯୁକ୍ତିରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବଦାନ ରଖୁଥିବା ଏମ୍ଏସ୍ଏମ୍ଇ କ୍ଷେତ୍ରର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ୨୦୨୦ ମଧ୍ୟଭାଗରେ କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରାଳୟ ପ୍ରାୟ ୩ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଋଣ ସହାୟତା ଘୋଷଣା କରିଥିବା ବେଳେ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଚଳିତ ବଜେଟରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ତାହା ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେବଳ କାଗଜ କଲମରେ ସୀମିତ ରହିଯାଇଛି ବୋଲି ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞମାନେ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି। ଏ କ୍ଷେତ୍ର ସହିତ ଜଡ଼ିତ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ଅଭିଜ୍ଞତା ଓ ଅନୁଭବ ଆଧାରିତ ମତ ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞଙ୍କ ମତ ମଧ୍ୟରେ ବିଶେଷ ଫରକ ଦେଖାଯାଇନାହିଁ । ତେଣୁ ଚଳିତ ବଜେଟରେ ନିଯୁକ୍ତି ବଜାରକୁ କିପରି ଚଳଚଞ୍ଚଳ କରାଯାଇପାରିବ, ନିମ୍ନ-ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ବର୍ଗଙ୍କ ହାତକୁ କିପରି ଅଧିକ ଅର୍ଥ ଆସିପାରିବ ଏବଂ କରୋନା କାଳରେ ନିଯୁକ୍ତି ହରାଇଥିବା ଯୁବବର୍ଗ କିପରି ପୁନଃରୋଜଗାରକ୍ଷମ ହୋଇପାରିବେ ତାହା ସୀତାରମଣଙ୍କ ବଜେଟରେ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ରହିଛି । ଏହାକୁ ଅଧିକ ସ୍ପଷ୍ଟ ଓ ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିଲେ ସୀତାରମଣଙ୍କ ଅଶ୍ୱମାନେ ଅଧିକ ଗଣସମ୍ବେଦୀ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇପାରିଥା’ନ୍ତେ ।
ଅପରପକ୍ଷରେ କରୋନା ସେସ୍ ବା ଅତିରିକ୍ତ କର ଚାପରୁ ଧନୀଙ୍କୁ ମୁକ୍ତ ରଖି ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ ସେହି ବର୍ଗକୁ ବିଶ୍ୱାସକୁ ନେବାକୁ ଚାହିଁଛନ୍ତି । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ସମ୍ପୃକ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଟିକସ ରିହାତି ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହା ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କୁ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିଥାଇପାରେ; କିନ୍ତୁ କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ତିକ୍ତ ଅନୁଭୂତି ଏପରି ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଛି ବୋଲି କହିଲେ ଅତିଶୟୋକ୍ତି ହେବନାହିଁ । ୨୦୧୯-୨୦ ଆର୍ଥିକ ବଜେଟରେ ଅତ୍ୟୁଚ୍ଚ ଧନୀଙ୍କ ଉପରେ ୫% ସରଚାର୍ଜ ଲାଗୁ ହେବା ପରେ ଦେଶର ପୁଞ୍ଜି ବଜାରରେ ଏକ ଅଭୂତପୂର୍ବ ସ୍ଫଳନ ଦେଖା ଦେଇଥିଲା । ନିବେଶକମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକଳ୍ପରୁ ମୁହଁ ଫେରାଇ ନେଲେ । ଉତ୍ପାଦନ ସଂକୁଚିତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ଶେଷରେ ଉଦ୍ୟୋଗପତିଙ୍କ ଚାପରେ(?) ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଅତ୍ୟୁଚ୍ଚ ସେସ୍ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବା ସହିତ କମ୍ପାନୀ ଟିକସ ହ୍ରାସ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଲେ । ଏପରିକି ଗୋଟିଏ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ଭିତରେ ପ୍ରାୟ ୫ଟି ମିନି ବଜେଟ୍ ଘୋଷଣା କରାଯିବା ପରି ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । ତେଣୁ କରୋନା ମହାମାରୀ ପ୍ରଭାବିତ ଆର୍ଥିକ ନିଅଣ୍ଟ ଜନିତ ଚାପ ସତ୍ତ୍ବେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଆଉ ତାଙ୍କର ପୂର୍ବ ଭୁଲ୍ ଦୋହରାଇବାକୁ ଚାହିଁ ନଥିବା ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞମାନେ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି । ସେହିପରି ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ପାଇଁ ବଜେଟରେ କେତେକ ଟିକସ ରିହାତି ଘୋଷଣା କରାଯାଇଛି । ଏହାପଛର କାରଣ ଯାହା ଥାଉ ନା କାହିଁକି ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅମୃତ କାଳର ବିକାଶ ରଥ ସୁଟ୍ ବୁଟ୍ ପରିହିତ ଧନୀ ଅଭିମୁଖୀ ହୋଇଥିବା ଜଣାପଡ଼ୁଛି ।
ବାସ୍ତବତା ହେଲା ବିତ୍ତୀୟ ନିଅଣ୍ଟ କେତେ ହେବ, କେଉଁ ଉତ୍ସରୁ କେତେ ଟଙ୍କା ଆସିବ, କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ କେତେ ବିନିଯୋଗ ହେବ, ସରକାର କେତେ ଋଣ କରିବେ ତାହା ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କ ପାଇଁ କୌଣସି ମାନେ ରଖେ ନାହିଁ । ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ମହଲରେ ମଧ୍ୟ ସୀମିତ ସମୟ ପାଇଁ ଆଲୋଚନା-ପର୍ଯ୍ୟାଲୋଚନା, ତର୍କ-ବିତର୍କରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଜୀବନ୍ତ ରହେ । ଗଣଚେତନା ସାଧାରଣତଃ ଟିକସ ରିହାତି ବା ଶସ୍ତା-ମହଙ୍ଗା ଏବଂ ଆୟକର ରିହାତି ଭଳି ବିଷୟରେ ସୀମିତ । ବଜେଟ୍ ପରେ ବର୍ଷ ମଝିରେ ଯେ ଦରଦାମ ବଢ଼େ ନାହିଁ ସେଭଳି ମଧ୍ୟ ନୁହେଁ । ବଜେଟ୍ କେତେ ବାସ୍ତବବାଦୀ ବା ଗଣସମ୍ବେଦୀ ତାହା ଜଣାପଡ଼େ ବଜେଟ୍ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଗଣ ବା ଜନତାଙ୍କ ଆୟ, ସଞ୍ଚୟ ଓ ଜୀବନ-ଜୀବିକାର ମାନ ଉପରେ ।
ନିର୍ମଳାଙ୍କ ଚାରି ଚକ ଆଧାରିତ ବଜେଟ୍ ରଥରେ କୃଷକଙ୍କ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ବାସ୍ତବବାଦୀ ଯୋଜନା କ’ଣ ହେବ ତାହା ମଧ୍ୟ ଅସ୍ପଷ୍ଟ । କୃଷି ଆଇନ୍ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଅଧିକ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲେ ଭଲ ହୋଇଥା’ନ୍ତା । ଆମ ବ୍ୟାଙ୍କିଙ୍ଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏତେ ଜଟିଳ ଯେ ସରକାରୀ ଘୋଷଣାର ସୁଫଳ ସିଧାସଳଖ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚି ପାରେନାହିଁ । ଆମ ଦେଶର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ ବାଣିଜ୍ୟିକ ବ୍ୟାଙ୍କମାନେ ଋଣ ଛାଡ଼ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମବାୟ ଓ ଗ୍ରାମ୍ୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଜରିଆରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଋଣ ନେଇଥିବା ଭାଗଚାଷୀ, କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ନାମମାତ୍ର ଚାଷୀଙ୍କ ପଞ୍ଜୀକୃତ ତାଲିକା ନଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଋଣଛାଡ଼ ବାବଦ ଅର୍ଥରାଶି ପହଞ୍ଚିବା ପୂର୍ବରୁ ବାଟମାରଣା ହୋଇଯାଉଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଆସୁଛି । ତେଣୁ ଋଣ ଓ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସରଳୀକରଣ ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଘୋଷଣା ହୋଇଥିଲେ ବିକାଶ ଅଧିକ ସମାବେଶୀ ହୋଇପାରିଥାନ୍ତା ।
ଏବେ ନିର୍ମଳାଙ୍କ ସାତ ଅଶ୍ୱର ଗତି ଓ ଶକ୍ତି ଉପରେ କିଛିଟା ଆଲୋଚନା କରାଯାଉ । ନିରେଖି ଦେଖିଲେ ଜଣାପଡ଼ିବ ଯେ ଏହି ଅଶ୍ୱମାନଙ୍କର ଧାବମାନ କ୍ଷେତ୍ର ହେଉଛି ମୁଖ୍ୟତଃ ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ । ଏହି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ବେଗଗାମୀ କରିବାକୁ ହେଲେ ବିପୁଳ ପାଣ୍ଠିର ଆବଶ୍ୟକ ରହିଛି । ଅବଶ୍ୟ ଚଳିତ ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ଆଗାମୀ ବର୍ଷ ପାଇଁ ବଜେଟର ପୁଞ୍ଜି ବ୍ୟୟବରାଦ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଏହା ମଧ୍ୟ ଅସ୍ୱୀକାର କରିବାର ନାହିଁ ଯେ ଏହି ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲେ ନିଯୁକ୍ତି ବଜାର ସମ୍ପ୍ରସାରିତ ହେବ । ଲୋକମାନେ ରୋଜଗାର ପାଇବେ । କିନ୍ତୁ ବିଗତ ଦିନର ଅନୁଭୂତିରୁ ଏହି ବିଶାଳ ପୁଞ୍ଜି ନିବେଶର ଉତ୍ସ ଓ ବାସ୍ତବତା ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିବା ସ୍ୱାଭାବିକ । କରୋନା କବଳିତ ଅର୍ଥନୀତିରେ ବିଶାଳ ପୁଞ୍ଜି ସଂଗ୍ରହ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଅଂଶଧନ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ଉପରେ ଭରସା ରଖିଛନ୍ତି । ଗତ କିଛି ବର୍ଷର ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଓ ଅନୁଭୂତିକୁ ଅନୁଶୀଳନ କଲେ ଏହି ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲରେ ସରକାର ଯେ ଅନ୍ତତଃ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ସଫଳ ହେବେ ତାହା ମଧ୍ୟ ଜୋର ଦେଇ କହିହେଉନାହିଁ । ତେଣୁ ଯଦି ପୁଞ୍ଜି ପ୍ରତ୍ୟାହାର ଧାର୍ଯ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲରେ ସରକାର ବିଫଳ ହୁଅନ୍ତି ତେବେ ଅଶ୍ୱମାନଙ୍କର ଗତି ଓ ଶକ୍ତି ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହେବା ନିଶ୍ଚିତ । ଅଶ୍ୱମାନେ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡ଼ିଲେ ବିକାଶ ରଥର ଆଉ ଏକ ଚକ – ‘ନିବେଶକୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା’ ମଧ୍ୟ ଗତିହୀନ ହୋଇପଡ଼ିବ । ବିଡ଼ମ୍ବନା ହେଲା ନିର୍ମଳାଙ୍କ ଏହି ବିକାଶ ରଥ ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚି ପାରିବ କି ନାହିଁ ତାହା ଭିନ୍ନ କଥା, କିନ୍ତୁ ରଥର ଏହି ଅଶ୍ୱମାନେ ଯେତିକି ଦୂର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯିବେ ସେହି ପଥରେ କେବଳ ସୁଟ୍ ବୁଟ୍ ବର୍ଗକୁ ହିଁ ଉପକୃତ କରି ଚାଲିବେ । କାରଣ ଭିତ୍ତିଭୂମିଗୁଡ଼ିକର ମାଲିକାନା ଏବେ କାହା ହାତରେ ତାହା ଆଉ ବୁଝାଇ କହିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ ।
ସେହିପରି ନିର୍ମଳାଙ୍କ ବିକାଶ ରଥର ଆଉ ଏକ ଚକ ‘ଉତ୍ପାଦକତା’ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ନିର୍ଭର କରୁଛି ଖାଉଟିଙ୍କ ଚାହିଦା ଓ କ୍ରୟ ଶକ୍ତି ଉପରେ । ଏହି ବର୍ଗ ହାତକୁ ଅଧିକ କ୍ରୟ ଶକ୍ତି ଯିବାର କୌଣସି ଆଭାସ ବଜେଟରେ ନଥିବାରୁ ବିକାଶ ରଥର ଏହି ଚକଟିର ଗତିଶୀଳତା ନେଇ ମଧ୍ୟ ସନ୍ଦେହ ଉପୁଜିବା ସ୍ୱାଭାବିକ ।
କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବିକାଶ ରଥର ଅଶ୍ୱମାନେ ଦିଗଭ୍ରଷ୍ଟ ଓ ବେଗହୀନ ହେବେ ନାହିଁ ତ? ଅମୃତ ବେଳାର ସଂକଳ୍ପ ଏକ ସୀମିତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇ ରହିଯିବନାହିଁ ତ? ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଭାବେ କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବଜେଟ୍ ଭାଷଣ ଓ ଅର୍ଥ ବିଶାରଦମାନଙ୍କ ଅନୁଶୀଳନରୁ ଆପାତତଃ ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ।
