ମାଟିରେ ମାଟିରେ… ମାଟିର ମଣିଷ

               ମାଟି କହୁଛି ଆମ ଇତିହାସର କଥା ।  ମାଟି କହୁଛି ଆମ ସଂସ୍କୃତିର କଥା । ରାଜସ୍ଥାନର ଲୋକ କଳା ହେଉ ଅବା ମାଲକାନଗିରିର ବଣ୍ଡା ଆଦିବାସୀଙ୍କ କଥା । ବିଭିନ୍ନ ଜାତି ଓ ଜନଜାତିର କାହାଣୀ ବଖାଣୁଛି ଏହି ମାଟି । ମାଟି କାରିଗରଙ୍କ ହାତରେ ଜୀବନ୍ତ ରୁପ ପାଉଛି ମାଟି ।  ସମୟର ସ୍ରୋତରେ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଲାଣି ।  ବଦଳିଲାଣି ଆମ ରୁଚି । ଉଠିବା ଠାରୁ ଶୋଇବା ଯାଏଁ ଡିଜିଟାଲ ଉପରେ ଆମେ ସଭିଏଁ ଅଭ୍ୟସ୍ତ ।  ମୋବାଇଲ କି ଲାପଟାପ ନହେଲେ କାମ ଅଚଳ ହୋଇପଡୁଛି ।  ଟଙ୍କା ରୋଜଗାରର ଧାଁ ଦୌଡରେ ବିତୁଛି ଜୀବନ । ଏହା ସତ୍ତ୍ବେ ବି ଆମେ ଭୁଲିପାରିନାହାନ୍ତି ଆମ ସଂସ୍କୃତି ଓ ଲୋକକଳାକୁ । ସେଥିପାଇଁତ ଏହି ମାଟିର କଳାକୃତି ଭିତରେ ଆମ ଆଖି ଲାଖି ଯାଉଛି ବଣ୍ଡା ଆଦିବାସୀଙ୍କ ଭଳି ଦେଖାଯାଉଥିବା ଅବିକଳ ଏହି ମୂର୍ତ୍ତି ଉପରେ । ବଣ୍ଡା ଆଦିବାସୀଙ୍କ ଆଭୁଷଣ ଓ ଜୀବନ ଶୈଳୀକୁ ଜୀବନ୍ତ ରୁପ ଦେଉଛି ଏହି କଳାକୃତି ।

ରାଜସ୍ଥାନର ଲୋକକଳା ସବୁବେଳେ ଅନେକଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଆସିଛି ।  ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଆଜୋଜିତ ଏହି ଟେରାକୋଟା ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ରେ ବି ଓଡିଶାର କଳାକାର ମାଟିର ପିଣ୍ଡୁଳାକୁ ରାଜସ୍ଥାନର ଲୋକକଳାର ରୁପ ଦେଇଛନ୍ତି । ଧିରେ ଧିରେ ଡ୍ରଇଂ ରୁମରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଲାଣି ଏହି ଟେରାକୋଟା ସାମଗ୍ରୀ ।

ଘର ସଜେଇବା ସାମଗ୍ରୀ ସମେତ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଆକର୍ଷଣୀୟ ମୂର୍ତ୍ତି ବି ଗ୍ରାହକଙ୍କ ପ୍ରଥମ ପସନ୍ଦ ପାଲଟିଛି ।  କିଛି ବର୍ଷ ତଳେ ପାଲିଙ୍କିରେ ବସି ବିବାହ ପାଇଁ କନ୍ୟା ଘରକୁ ଯାଉଥିଲା ବର ।  ଆଉ ଫେରିଲା ବେଳକୁ ଦୁଇଟି ସବାରୀରେ ଉଭୟ ଘରକୁ ଫେରୁଥିଲେ । ଏବେ ଆଉ ସେ ସମୟ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ସେଦିନର ସ୍ମୃତିକୁ ତାଜା କରିବା ପାଇଁ ମାଟି କାରିଗର ତିଆରି କରିଛି ଆକର୍ଷଣୀୟ ସବାରୀ ।

ମାଟି କାରିଗରଙ୍କ କଳାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ସହ ହଜିଯାଉଥିବା ସଂସ୍କୃତିକୁ ମନେ ପକାଇବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଛି ଟେରାକୋଟା ପ୍ରଦର୍ଶନୀ “ମୃତ୍ତିକା” ।  ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ଜିଲ୍ଲାରୁ ୨୦୦ରୁ ଅଧିକ କାରିଗର ଏଠି ନିଜର ପସରା ମେଲାଇଛନ୍ତି ।

ଅନୁଜ ଦାସ

')}