ଦେଶର ବଜେଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା ଲିକ୍, ଜାଣନ୍ତୁ କେବେ ଓ କେମିତି ?

ନନ୍ଦିଘୋଷ ବ୍ୟୁରୋ: ୧୮୬୦ ମସିହାରେ ଭାରତରେ ବଜେଟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା  । ୭ଅପ୍ରେଲ ଯେତେବେଳେ ପ୍ରଥମ ବଜେଟ ଜେମ୍ସ ୱିଲସନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା  । ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ଦେଶର ପ୍ରଥମ ବଜେଟ୍ ୨୬ ନଭେମ୍ବର ୧୯୪୭ରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା  । ତତ୍କାଳୀନ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଆର୍. କେ ଶାନମୁଖମ୍ ଚେତୀ ଏହି ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।

ଫେବୃଆରୀ ୨ରେ ଦେଶର ସାଧାରଣ ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯିବ । ଏହା ମୋଦୀ ୩.୦ ର ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣ୍ଣ ବଜେଟ୍  । ଭାରତର ବଜେଟ ଇତିହାସ ବହୁତ ପୁରୁଣା । ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ବଜେଟର ଇତିହାସ ସହିତ ଜଡିତ ଅନେକ ଜିନିଷ ଅଛି ଯାହା ଆପଣ ଜାଣି ନଥିବେ  । ଭାରତ ପରମ୍ପରାର ଦେଶ  । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ବଜେଟ୍ ସହିତ ଜଡିତ ଅନେକ ପରମ୍ପରା ଅଛି ଯାହା ଆଜି ବି ପାଳନ କରାଯାଏ  । ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଦେଶର ବଜେଟର ପୁରୁଣା ଅନନ୍ୟ ତଥ୍ୟ…

• ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦୀର୍ଘତମ ବଜେଟ୍ ଭାଷଣ ଦେବାର ରେକର୍ଡ ବର୍ତ୍ତମାନର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଛି । ୨୦୨୦ରେ ବଜେଟ୍ ସମୟରେ ସେ ୨ ଘଣ୍ଟା ୪୨ ମିନିଟ ଭାଷଣ ଦେଇଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ମଜାଦାର ବିଷୟ ହେଉଛି ଏହା ସତ୍ତ୍ବେ ତାଙ୍କ ବଜେଟ୍ ଭାଷଣ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ୨ ପୃଷ୍ଠା ବାକି ରହିଯାଇଥିଲା  । ଆପଣ କେବେ ଚିନ୍ତା କରିଛନ୍ତି କି ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ଛୋଟ ଭାଷଣ କିଏ ଦେଇଛି ? ୧୯୭୭ ମସିହାରେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ହିରୁଭାଇ ମୁଲଜିଭାଇ ପଟେଲ ସବୁଠାରୁ କମ୍ ଭାଷଣ ଦେଇଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଭାଷଣ କେବଳ ୮୦୦ ଶବ୍ଦ ଲମ୍ବା ଥିଲା  ।
• ଦେଶର ୧୪ତମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଡଃ ମନମୋହନ ସିଂ ମଧ୍ୟ ଥରେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ । ଏହା ପରେ ସେ ଏକ ବଜେଟ୍ ଭାଷଣ ଦେଇଥିଲେ ଯାହା ଅର୍ଥନୀତିକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲା  । ୧୯୯୧ର ବଜେଟ୍ ଭାଷଣରେ ତାଙ୍କର ବଜେଟ୍ ଭାଷଣ ୧୮,୬୫୦ ଶବ୍ଦ ଲମ୍ବା ଥିଲା  । ତାଙ୍କ ଭାଷଣ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଶବ୍ଦପୂର୍ଣ୍ଣ ବଜେଟ୍ ଭାଷଣ ଥିଲା  । ଏହି ବଜେଟ ଦେଶରେ ଆର୍ଥିକ ଉଦାରୀକରଣର ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା ।
• ଆଜିର ଯୁଗରେ ପରୀକ୍ଷା କାଗଜପତ୍ର ଲିକ୍ ହେବାର ଆପଣ ଶୁଣିଥିବେ କିନ୍ତୁ ଆପଣ କେବେ ଭାବିଛନ୍ତି କି ଦେଶର ସାଧାରଣ ବଜେଟ୍ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ ମଧ୍ୟ ଲିକ୍ ହୋଇଛି ? ଆଜ୍ଞା ହଁ,୧୯୫୦ମସିହାରେ ବଜେଟ୍ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ୍ ଲିକ୍ ହୋଇଥିଲା  । ଏହି ଘଟଣା ପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭବନରେ ବଜେଟ୍ ଭାଷଣର ମୁଦ୍ରଣ ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା । ଏହା ମିଣ୍ଟୋ ରୋଡରେ ସରକାରୀ ପ୍ରେସରେ ଛପା ହେବା ଆରମ୍ଭ ହେଲା । କିଛି ବର୍ଷ ପରେ,୧୯୮୦ରେ ଏହାର ମୁଦ୍ରଣ ଅର୍ଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଉତ୍ତର ବ୍ଲକକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେଲା  ।
• ଭାରତରେ ୧୯୫୫-୫୬ ପୂର୍ବରୁ ଦେଶର ସାଧାରଣ ବଜେଟ ଇଂରାଜୀରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ପରେ ଏହା ହିନ୍ଦୀରେ ପ୍ରକାଶିତ ହେବା ଆରମ୍ଭ କଲା  ।
• ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଜଣେ ମହିଳା ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି । ଏହି ମହିଳା ଭାରତର ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଥିଲେ । ସେ ନିଜେ ୧୯୭୦ ମସିହାରେ ବଜେଟ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । କାରଣ ସେହି ସମୟରେ ସେ ନିଜେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ।