୫୫ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏଠାରେ ହୋଇନି ରେଳ ଦୁର୍ଘଟଣା, କାହିଁକି ଏତେ ସୁରକ୍ଷିତ ?
ନନ୍ଦିଘୋଷ ବ୍ୟୁରୋ: ସୋମବାର ସକାଳେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ଏକ ମାଲବାହୀ ଟ୍ରେନ୍ ଓ କାଞ୍ଚନଜଙ୍ଗା ଏକ୍ସପ୍ରେସ (13174) ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୧୫ ଜଣଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି। ଏଥିରେ ୬୦ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବ ଆହତ ହୋଇଛନ୍ତି। ଦେଶରେ ବାରମ୍ବାର ରେଳ ଦୁର୍ଘଟଣା ରେଳ ସୁରକ୍ଷାକୁ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛି। ଯଦି ଆମେ ଦୁନିଆର ସୁରକ୍ଷିତ ଟ୍ରେନ୍ ବିଷୟରେ କହିବା ତେବେ ଜାପାନ ନାଁ ପ୍ରଥମେ ଆସିଥାଏ ।
ଜାପାନରେ ଯାତ୍ରା କରିବା ପାଇଁ ଟ୍ରେନ୍ ଏକ ଲୋକପ୍ରିୟ ବିକଳ୍ପ । ଜାପାନିଜ୍ ଟ୍ରେନ୍ କେବଳ ସୁରକ୍ଷିତ ନୁହେଁ ବରଂ ଆରାମଦାୟକ, ପରିଷ୍କାର ଏବଂ ବିଳମ୍ବ ନକରି ଠିକ୍ ସମୟରେ ଚାଲିଥାଏ । ଦୁନିଆର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ପିଡ୍ ଟ୍ରେନ୍ ଜାପାନରେ ଚାଲିବା ସତ୍ତ୍ବେ ଦୁଇଟି ଟ୍ରେନ୍ ପରସ୍ପର ସହ ମୁହାଁମୁହିଁ ହେବା ଘଟଣା ଏଠାରେ ସାମନାକୁ ଆସିନାହିଁ ।
ଜାପାନ ରେଳ
ଜାପାନରେ ପ୍ରଥମେ ରେଳ ସେବା ୧୮୭୨ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଏଥି ସହିତ ଜାପାନର ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବୁଲେଟ୍ ଟ୍ରେନ୍ (ଶିଙ୍କାନସେନ୍) ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା ପ୍ରଥମେ ୧୯୬୪ ମସିହାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ବୁଲେଟ୍ ଟ୍ରେନ୍ ଆଜି ଜାପାନ ସମାଜର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇପାରିଛି, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକ ଗର୍ବିତ । ଜାପାନରେ ବୁଲେଟ୍ ଟ୍ରେନ୍ ଚାଲିବା ଆରମ୍ଭ ହେବାର ୫୦ ବର୍ଷ ବିତିଗଲାଣି । ଘଣ୍ଟା ପ୍ରତି ୩୨୦ କିଲୋମିଟର ବେଗରେ ଚାଲିବା ସତ୍ତ୍ବେ ଜାପାନ ଟ୍ରେନ୍ ଗୁଡିକ ଅବିଶ୍ୱସନୀୟ ଭାବରେ ସୁରକ୍ଷିତ ।
ଜାପାନରେ ପ୍ରଥମ ସାଂଘାତିକ ରେଳ ଦୁର୍ଘଟଣା ୧୮୭୭ ମସିହାରେ ରେଳ ସେବା ଆରମ୍ଭର ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପରେ ଘଟିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ବି ଜାପାନରେ ରେଳ ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିଛି ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ନୂତନ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଛି ।
- ଟ୍ରେନ୍ ଚଳାଚଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସମସ୍ତ ସୂଚନା ସାଧାରଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କେନ୍ଦ୍ରରେ ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ତଥ୍ୟ ଉପରେ ଆଧାର କରି ଅପରେସନ୍ କମାଣ୍ଡର ଟ୍ରେନ୍ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ପ୍ରଦାନ କରେ । ଯାହା ଦ୍ବାରା ସୁରକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକୁପ ତଦାରଖ କରିହୁଏ ।
- ଟ୍ରାକରେ କୌଣସି ଜିନିଷ ନ ପଡ଼ିବା ଏବଂ ଲୋକ କି ଯାନବାହାନକୁ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରବେଶ ନକରିବା ପାଇଁ ସୁବିଧା ରହିଛି । ଏହି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ନିରନ୍ତର ତଦାରଖ କରାଯାଏ । ଯଦି କୌଣସି ବସ୍ତୁ କିମ୍ବା ବ୍ୟକ୍ତି ଟ୍ରାକରେ ଯାଉଥିବାର ଦେଖାଯାଏ, ସୁରକ୍ଷା ନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ଟ୍ରେନ୍କୁ ତୁରନ୍ତ ବନ୍ଦ କରାଯାଏ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ରେଳ ଟ୍ରାକରେ ଥିବା ସେନ୍ସର ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ସାହାଯ୍ୟରେ ବର୍ଷା, ତୁଷାରପାତ, ପବନର ବେଗ, ନଦୀ ସ୍ତର ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦିଗ ଉପରେ ନଜର ରଖାଯାଏ । ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଭିତ୍ତି କରି ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଟ୍ରେନର ଗତି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଏ କିମ୍ବା କାର୍ଯ୍ୟ ବନ୍ଦ କରାଯାଏ ।
- ଜାପାନରେ ବର୍ଷକୁ ଅନେକ ଥର ଭୂକମ୍ପ ହୁଏ । ଏହାର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଏଭଳି ଟେକ୍ନୋଲୋଜିକୁ ଏଠାରେ ଥିବା ଟ୍ରେନରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଯାହାକି ଭୂମିକମ୍ପ ପୂର୍ବରୁ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ବୁଝିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ । ରେଳ ଲାଇନର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ସେସମୋଗ୍ରାଫ୍ ସିଷ୍ଟମ ଲଗାଯାଇଛି। ଜାପାନ ଟାଇମ୍ସର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ସିଷ୍ଟମ ଭୂକମ୍ପ କେନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଳର ଆନୁମାନିକ ସ୍ଥାନ ଖୋଜି ବାହାର କରିଛି। ସେହି ଆଧାରରେ ସ୍ବତଃପ୍ରବୃତ୍ତ ଟ୍ରେନ୍ ଅଟକିଯାଏ ଏବଂ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ହେବାର ଆଶଙ୍କା କମିଯାଏ ।
- ଜାପାନରେ ରେଳ ବିଭାଗର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ କଠୋରତା ନିଆଯାଏ । ନିୟମିତ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ସ୍ତର ଯାଞ୍ଚ କରାଯାଏ । ଏହି ସମୟରେ ରେଳ ବିଭାଗର ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ମାନୁଆଲ୍ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଏ । ଜାପାନର ରେଳ ଯାତ୍ରାକୁ ନିରାପଦ ଏବଂ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ କରିବାରେ ନିରନ୍ତର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ ହୋଇଛି ।
