ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ବାରମ୍ଵାର ଭୂମିକମ୍ପ ହେବାର କାରଣ କଣ ?

କିଛି ଦିନ ହେଲାଣି ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଓ ପାକିସ୍ତାନରେ ମୃଦୁ ଭୂମିକମ୍ପର ଝଟକା ଅନୁଭୂତ ହେଉଥିଲା। ଅଗଷ୍ଟ ୧୭ ତାରିଖରେ ହିନ୍ଦୁକୁଶ ଅଞ୍ଚଳରେ ୫.୬ ତୀବ୍ରତାର ଓ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯ ତାରିଖରେ ୫.୨ ତୀବ୍ରତାର ଝଟକା ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା। ସେହିପରି ପାକିସ୍ତାନର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ମଧ୍ୟ ୫.୫ ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥଇଲା ଜୁନ ୨୯ ତାରିଖରେ। ସେହିପରି ମେ ୧୦ ରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ହୋଇଥିବା ମୃଦୁ ଭୂମିକମ୍ପର ତୀବ୍ରତା ଥିଲା ୫.୭। ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ଏପରି ବାରମ୍ଵାର ଭୂମିକମ୍ପ ହେବାର କାରଣ କଣ। ଭୂବିଜ୍ଞାନୀଙ୍କ ମତରେ ଏହି ଦେଶ ହେଉଛି ଭୂମିକମ୍ପ ପ୍ରବଣ ଅଞ୍ଚଳ। କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଏସିଆର ସବୁଠୁ ଆକ୍ଟିଭ ଅଞ୍ଚଳରେ ରହିଛି ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଯେଉଁଠି ଭାରତୀୟ ଓ ୟୁରୋସିଆର ଟେକଟୋନିକ୍ ପ୍ଲେଟ୍ ମିଶିଥାଏ। ତେଣୁ ଏଠାରେ ବାରମ୍ଵାର ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଥାଏ।

ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ଅନେକ ଥର ବଡ଼ ଧରଣର ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଛି। ହଜାର ହଜାର ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ଯାଇଛି। ୧୯୯୧ରେ ହିନ୍ଦୁକୁଶ ଅଞ୍ଚଳରେ ହୋଇଥିବା ଭୂମିକମ୍ପରେ ପ୍ରାୟ ୮୫୦ ଲୋକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ସେହିପରି ୧୯୯୮ ମେ ଓ ଜୁନରେ ତଖର ଅଞ୍ଚଳରେ ଦୁଇଟି ବଡ଼ ବଡ଼ ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା। ଏଥିରେ ପ୍ରାୟ ୮ ହଜାର ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ୨୦୦୨ରେ ପୁଣି ହିନ୍ଦୁକୁଶ ଅଞ୍ଚଳରେ ହୋଇଥିଲା ଭୂମିକମ୍ପ। ଏଥିରେ ହଜାରେ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ୨୦୧୫ରେ ବି ହିନ୍ଦୁକୁଶରେ ହୋଇଥିବା ବଡ଼ ଧରଣର ଭୂମିକମ୍ପ। ରିକ୍ଟର ସ୍କେଲରେ ଏହାର ତୀବ୍ରତା ଥିଲା ୭.୫। ଏହି ଭୂମିକମ୍ପରେ ୪ ଶହ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ଯାଇଥିଲା। ୨୦୨୨ରେ ଖୋସ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ହୋଇଥିବା ଭୂମିକମ୍ପରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ ହଜାରରେରୁ ଅଧିକ ଲୋକ। ତୀବ୍ରତା ଥିଲା ୬। ସେହିପରି ଅକ୍ଟେୋବର ୨୦୨୩ରେ ହେରାତ ଅଞ୍ଚଳରେ ହୋଇଥିଲା ଆଉ ଏକ ବଡ଼ ଧରଣର ଭୂମିକମ୍ପ। ରିକ୍ଟର ସ୍କେଲରେ ଏହାର ତୀବ୍ରତା ଥିଲା ୬.୩। ଏଥିରେ ୨ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ଯାଇଥିଲା।