ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର କିପରି ଚୟନ ହୁଏ, କିଏ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଅନ୍ତି ?

ନନ୍ଦିଘୋଷ ବ୍ୟୁରୋ : ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଭୋଟ୍ ଏପ୍ରିଲ୍ ୧୯ରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ। ଭୋଟ୍ ପାଇଁ ଏକ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ବାଛିବା ପଦ୍ଧତି ମଧ୍ୟ ସହଜ ନୁହେଁ। ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ବାଛିବା ପାଇଁ କିଛି ମାପଦଣ୍ଡ ମଧ୍ୟ ଅଛି ଯାହା ଆଧାରରେ ସ୍ଥିର କରାଯାଏ ଯେ ଏକ ସ୍ଥାନ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ରହେବା ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟ କି ନୁହେଁ । ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ହେଉଛି ସେହି ସ୍ଥାନ ଯେଉଁଠାରେ ଭୋଟରମାନେ ଭୋଟ୍ ଦିଅନ୍ତି | ଏକ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ଯେଉଁଠାରେ ଭୋଟରମାନେ ଏକ ଟେବୁଲରେ ରଖାଯାଇଥିବା ଇଭିଏମ୍ ମେସିନ୍ କିମ୍ବା ବାଲାଟ ପେପର ସାହାଯ୍ୟରେ ଭୋଟ୍ ଦିଅନ୍ତି | ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କିପରି ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡିକ ଚୟନ କରାଯାଏ, କେତେ ଦୂରତାରେ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡିକ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ ଏବଂ କିଏ ଏହା ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଅନ୍ତି |

ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ଚୟନ କରିବାର ୫ ଟି ବଡ କାରଣ ଜାଣନ୍ତୁ

ପ୍ରଥମତଃ : ୧୫୦୦ ଭୋଟରଙ୍କ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ହୋଇଥାଏ । ଲୋକ ଅଧିନିୟମ ୧୯୫୧ ଅନୁଯାୟୀ, ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶା ବଳୀ ଜାରି କରାଯାଇଥିଏ । ତଥାପି, ଜନସଂଖ୍ୟା ଆଧାରରେ ଏହା ସହ ଜଡିତ ନିୟମରେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା | ୨୦୨୦ ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ୧୫୦୦ ଭୋଟରଙ୍କ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ରହିବା ହିଁ ଉଚିତ୍ |

ଦ୍ୱିତୀୟତଃ : 2 କିଲୋମିଟର ମଧ୍ୟରେ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ଏକ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ବାଛିବାବେଳେ ମନେ ରଖାଯାଏ ଯେ ନିର୍ବାଚନ କ୍ଷେତ୍ରର ଭୋଟରଙ୍କୁ ଭୋଟ୍ ପାଇଁ ୨ କିଲୋମିଟରୁ ଅଧିକ ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ ପଡିବ ନାହିଁ। ଏହିପରି, ୨ କିଲୋମିଟର ଭିତରେ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର କରାଯଏ |

ତୃତୀୟତଃ : ଯେଉଁମାନେ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ତିଆତି କରନ୍ତି, ସାଧାରଣତ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ, ବିଦ୍ୟାଳୟ କିମ୍ବା କଲେଜ ଭବନଗୁଡିକ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ପାଇଁ ଚୟନ କରାଯାଇଥାଏ | କାରଣ ସେହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏଠାରେ କରାଯାଇଛି ଯାହା ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ | ଏମିତି କି ଟେବୁଲ୍- ଚେୟାର୍ ପରି | ଏହା ବ୍ୟତୀତ ପଞ୍ଚାୟତ ଭବନ, ଗ୍ରାମୀଣ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କେନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ହୋଇପାରିବ।

ଚତୃର୍ଥତଃ : ରାଜନୈକ ଦଳର କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରୁ ଏହି ଦୂରତା ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ, ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଡାକ୍ତରଖାନା, ମନ୍ଦିର, ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥାନ ଏବଂ ପୋଲିସ୍ ଷ୍ଟେସନକୁ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଏହା ମଧ୍ୟ ଜାଣିଥାନ୍ତୁ ଯେ କୌଣସି ରାଜନୈତିକ ଦଳର କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ରଠାରୁ ୨୦୦ ମିଟର ଦୂରରେ ରହିବା ହିଁ ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ।

ପଞ୍ଚମରେ : ତଳ ମହଲାରେ ମତଦାନ କରାଯାଏ, କାରଣ ବୃଦ୍ଧ ଓ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଭୋଟରମାନେ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ରରେ ସହଜରେ ଭୋଟ୍ ଦେଇପାରିବେ କି ନାହିଁ ସେଥିପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଭୋଟ୍ ପାଇଁ ତଳ ମହଲା ଚୟନ କରାଯାଇଛି | ଏହା ସହିତ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥାଏ ।

ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ରର କିଏ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଏ?

ଏକ ବିଲଡିଂ, ସ୍କୁଲ କିମ୍ବା କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଏକ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ହେବ କି ନାହିଁ ତାହା ସମଗ୍ର ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମୟରେ ଜିଲ୍ଲା ନିର୍ବାଚନ ଅଧିକାରୀ କୁହାଯାଉଥିବା ଜିଲ୍ଲା ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥାନ୍ତି। ତେବେ ଜିଲ୍ଲା ନିର୍ବାଚନ ଅଧିକାରୀ ଏଥିପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ମଧ୍ୟ ନେଇଥାନ୍ତି । ଯାହାଫଳରେ ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭୋଟର ତାଙ୍କ ଫ୍ରାଞ୍ଚାଇଜ୍ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ, ଜଙ୍ଗଲ ଏବଂ ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଥର ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର କରାଯାଇଛି |