ସୁଭାଷଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ କଣ କହୁଥିଲା ଏହି ୩ଟି କମିଶନ, କାହା ଚାପରେ ଅଧା ରହିଗଲା ତଦନ୍ତ

ମୋତେ ରକ୍ତ ଦିଅ ମୁଁ ତୁମକୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେବି। ଏଭଳି ସିଂହ ନାଦ ଦେଇ ଦେଶକୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆଡ଼କୁ ଟାଣି ନେଉଥିବା ନେତାଜୀ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ ହଠାତ ନୀଳ ଆକାଶରେ ଲୀନ ହୋଇଯାଇଥିଲେ। ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଜାପାନରୁ ଭାରତକୁ ଫେରୁଥିବା ସମୟରେ ବିମାନ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଲା। ହେଲେ ସୁଭାଷଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ନେଇ ଦ୍ୱନ୍ଧ୍ୱ ସମସ୍ତଙ୍କ ମନରେ ରହିଥିଲା। ସେଥିପାଇଁ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତରେ ନେତାଜୀ ମିଷ୍ଟ୍ରିର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ତିନୋଟି କମିସନ।

ପ୍ରଥମେ ୩ ଜଣିଆ ସାହାନାଓ୍ୱାଜ କମିଶନ ରିପୋର୍ଟ ଦେଲେ ବିମାନ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ନେତାଜୀ ମୃତ। ହେଲେ ତଦନ୍ତରେ ସାମିଲ ଥିବା ନେତାଜୀଙ୍କ ବଡ଼ ଭାଇ ସୁରେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରି ଅଲଗା ଭାବେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ଡିସେଂଟିଏଣ୍ଟ dissentient ରିପୋର୍ଟ। ହେଲେ ଏହି ରିପୋର୍ଟ କୁ ସରକାର ସଂସଦରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିନଥିଲେ। ତେବେ ସାହାନାଓ୍ୱାଜ ରିପୋର୍ଟକୁହିଁ ଏହି ଡିସେଂଟିଏଣ୍ଟ ରିପୋର୍ଟ ହିଁ ଅଧିକ ବିବାଦିଅ କରିଥିଲା।

ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନେହେରୁଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ସମୟ ମେ ୨୭ ତାରିଖ ୧୯୬୪ ରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା ଏହି ଫୋଟୋ। ଭଳଭାବେ ଦେଖନ୍ତୁ ନେହେରୁଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ସମୟ ମେ୨୭ ତାରିଖର ଏହି ଫୋଟୋ କୁ। ନେହେରୁଙ୍କ ମୃତ ଶରୀର ନିକଟରେ ଏ ସାଧୁ ଜଣକ କିଏ। ଏ କଣ ନେତାଜୀ ? ଏଇ ଗୋଟିଏ ପ୍ରଶ୍ନ ଏତେ ବିବାଦ ଠିଆ କରିଥିଲା ଯେ ନେହେରୁଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ ତିଆରି ହୋଇଥିବା ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ଵୋଷଙ୍କ ଫାଇଲ ଭଳି ସବୁଦିନପାଇଁ ସିକରେଟ ବକ୍ସରେ ବନ୍ଦ ହୋଇ ରହିଗଲା। ଏହି ଫୋଟୋକୁ ନେଇ ଦେଶରେ ଝଡ ଉଠିଲା । ସଂସଦରେ ମଧ୍ୟ ହୋହଲା ହେଲା।

ଶେଷରେ ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ୧୧ ଜୁଲାଇ ୧୯୭୦ ମସିହାରେ ଗଠନ କଲେ ଜଣିକିଆ ଡିଜି ଖୋସଲା କମିଶିନ। ପଞ୍ଜାବ ହାଇକୋର୍ଟର ଏହି ପୂର୍ବତନ ବିଚାରପତିଙ୍କ ରିପୋର୍ଟରୁ ମଧ୍ୟ ସ୍ପଷ୍ଟ ବାରିହେଉଥିଲା ନେତାଜୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ରହସ୍ୟର ଗନ୍ଧ। ଖୋସଲା କମିଶନ ସେଇମାନଙ୍କ ସାଖ୍ୟା ନେଇଥିଲା ଯେଉଁମାନେ କହିଥିଲେ ନେତାଜୀ ଜୀବିତ। ହେଲେ ତିନି ଜଣଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି। ଋଷରେ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଥିବା ସମୟରେ କୁହାଯଏ ବିଜୟଲକ୍ଷ୍ମୀ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ ନେତାଜୀ ଅଛନ୍ତି ଋଷରେ।

ଋଷରୁ ଆସି କୋଲକାତା ବିମାନ ବନ୍ଦରରେ ଓହ୍ଲାଇବା ପରେ ବିଜୟଲକ୍ଷ୍ମୀ କହିଥିଲେ ମୋ ନିକଟରେ ଏପରି କିଛି ଖବର ଅଛି ଯାହା ସ୍ୱାଧୀନତାର ଖୁସିଠାରୁ ଦୁଇଗୁଣ ଖୁସି ଭାରତୀୟଙ୍କୁ ଦେବ। ହେଲେ ସେ କିଛି କହିନଥିଲେ। ନେହେରୁଙ୍କ ଚାପାରେ ବିଜୟଲଷ୍ମୀ କୌଣସି କଥା କହିନଥିଲେ ସୁବାଷଙ୍କୁ ନେଇ। ଆଉ ତାପରେ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ରାଜନୀତିରୁ ଓହରି ଯାଇଥିଲେ।

ଏହାପରେ ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ ମଧ୍ୟ ଋଷର ରାଷ୍ଟ୍ର ଦୂତ ସମୟରେ ନେତାଜୀଙ୍କୁ ଦେଖିଥିବା ଖବର ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା। ହେଲେ ବିଜୟଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଭଳି ରାଧାକ୍ରିଷ୍ଣନ ମଧ୍ୟ ନିରବ ରହିଥିଲେ। ଆଉ ଶେଷରେ ବନିଥିଲେ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ନାଗରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି। ତେବେ ଏହାଠାରୁ ଚାଂଚଲ୍ୟକର ଘଟଣା ଥିଲା ଖୋସଲା କମିଶନ ହବିବୁର ରେହେମାନଙ୍କ ସାଖ୍ୟ ନେବାକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ନଦେବା।

ବିଗେଷ୍ଟ କଭର ଅଫ ରେ ଏହି ଚିଠି କହୁଛି ହବିବୁର କେବେବି ସତ କହିନଥାନ୍ତେ। କାରଣ ସେ ବନ୍ଧା ପଡ଼ିଥିଲେ ନେଟଜୀଙ୍କ ପାଖରେ କରିଥିବା ଶପଥ ନିକଟରେ। ୧୯୭୮ ମସିହାରେ ପାକିସ୍ତାନରେ ହବିବୁର ରେହେମାନଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହେଲା ଏକଥା ସତ। କିନ୍ତୁ ଜୀବନ କାଳ ବ୍ୟାପି ସତକଥାକୁ କେବେ ବି ଖୋଲିନଥିଲେ।

ଏହାପରେ ଶେଷରେ ଗଠନ ହୋଇଥିଲା ଜଷ୍ଟିସ ମୁଖାର୍ଜୀ କମିଶନ। ମୁଖାର୍ଜୀ କମିଶନ କିନ୍ତୁ ଅନେକ ସତ ପଦାକୁ ଆଣିଥିଲା। ଡିଏନ୍‌ଏ ରିପୋର୍ଟ ରେ ସତ କଣ ଆଣିବାକୁ ଅଣ୍ଟା ଭିଡିଥିଲା। ହେଲେ ଏନେଇ ଚିତା ଭସ୍ମର ଟେଷ୍ଟ ବିଦେଶରେ କରିବାକୁ କମିଶନ କହିଥିଲେ। କାରଣ ଜଳିଯାଇଥିବା ହାଡ ଖଣ୍ଡ ରୁ ଡିଏନ୍‌ଏ ମନିକ୍ୟୁଲ ପାଇବା କଠିନର ବ୍ୟାପାର। ଏହି ପରୀକ୍ଷାର କୌଣସି ଭିତ୍ତିଭୂମି ଭାରତରେ ନଥିଲା। ହେଲେ ତତ୍କାଳୀନ ଭାରତ ସରକାର ଶୁଣିନଥିଲେ। ଏଥିପାଇଁ ସତ ପୁଣି ପରଦା ପଛରେ ଲୁଚିଯାଇଥିଲା।