ଋଷ-ୟୁକ୍ରେନ ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରଭାବ: ବିଶ୍ବରେ ଘନେଇବ ଖାଦ୍ୟ ସଙ୍କଟ
1 min read
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଥମିବାର ନାଁ ଧରୁନି ରୁଷ-ୟୁକ୍ରେନ ଯୁଦ୍ଧ। ଯୁଦ୍ଧର ପ୍ରଭାବରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ବିଶ୍ବରେ ଏକ ବଡ଼ ଧରଣର ଖାଦ୍ୟ ସଂକଟ ମୁଣ୍ଡ ଟେକୁଛି। ଏ ନେଇ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ଚେତାବନୀ ଦେଇଛି। ଏସିଆ, ମଧ୍ୟପ୍ରାଚ୍ୟ ଓ ଉତ୍ତର ଆଫ୍ରିକାରେ ଥିବା ଗରିବ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଏହାର ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ରୋମ୍ ଭିତ୍ତିକ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ କୃଷି ସଂଗଠନ (ଏଫ୍ଏଓ) କହିଛି। ଉତ୍ତର ଆଫ୍ରିକା, ଏସିଆ ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରାଚ୍ୟର ଗରିବ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡିକ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଗହମ ଆମଦାନୀ କରୁଥିବାରୁ ସେଠାରେ ସମସ୍ୟା ଦେଖାଦେବା ଆଶଙ୍କା କରାଯାଉଛି। ଏହି ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଋଷ ଓ ୟୁକ୍ରେନରୁ ଅଧକ ପରିମାଣରେ ଗହମ ଆମଦାନୀ କରିଥାନ୍ତି । ଯୁଦ୍ଧ ଯୋଗୁଁ ଆମଦାନୀ ବ୍ୟାହତ ହେବ ଓ ଏହି ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଉତ୍କଟ ଖାଦ୍ୟ ସଂକଟ ଆଡକୁ ଗତି କରିବେ ବୋଲି ଜାତିସଂଘ ଚେତାଇ ଦେଇଛି ।
ଋଷ-ୟୁକ୍ରେନ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧ ଦିନକୁ ଦିନ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି । ଏହା କେବେ ସମାପ୍ତ ହେବ ତାହା କାହାକୁ ଜଣାନାହିଁ । ଉଭୟ ଦେଶରେ କୃଷିକାର୍ଯ୍ୟ ଓ ଖାଦ୍ୟ ଶସ୍ୟ ରପ୍ତାନୀ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିବାରୁ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ବରେ ଖାଦ୍ୟ ନିରାପତ୍ତାକୁ ଶକ୍ତ ଧକ୍କା ଲାଗିବାକୁ ଯାଉଥିବା ଏଫ୍ଏଓ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କ୍ୟୁ ଡୋଙ୍ଗ୍ୟୁ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।
ଭାରତ ପାଇଁ ବଡ ସୁଯୋଗ
ବିଶ୍ବର ମୋଟ ଖାଦ୍ୟ ଶସ୍ୟ ରପ୍ତାନୀ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ବ୍ୟସ୍ତ ୟୁକ୍ରେନ ଓ ଋଷର ଯୋଗଦାନ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ । ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ଆର୍ଥିକ କଟକଣା ବିଶ୍ବ ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳାରେ ବଡ ଆହ୍ବାନ ହୋଇ ଛିଡ଼ା ହୋଇଛି। ତେବେ ଗହମ ପାଇଁ ଋଷ ଓ ୟୁକ୍ରେନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଆସିଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଭାରତକୁ ବିକଳ୍ପ ଭାବେ ନେଇପାରନ୍ତି। ଯୁଦ୍ଧ ଯୋଗୁଁ ଗହମ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ଶସ୍ୟର ବଜାରରେ ଦେଖା ଦେଇଥିବା ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନକୁ ଭାରତ ପୂରଣ କରିପାରେ। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ଭାରତ ନୂଆ ନୂଆ ବଜାରକୁ ଗହମ ରପ୍ତାନୀ କରି ଋଷ ଓ ୟୁକ୍ରେନର ବିକଳ୍ପ ପାଲଟିବ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ମତ ଦେଉଛନ୍ତି । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଯୁଦ୍ଧ ପରଠାରୁ ଭାରତର ଗହମ ରପ୍ତାନୀ ବଡ଼ ମାତ୍ରାରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବା ଜଣାପଡିଛି । ଏଫ୍ଏଓ ପ୍ରକାଶ କରିଛି ଯେ, ଋଷ ଏକ ଅଗ୍ରଣୀ ସାର ଉତ୍ପାଦନକାରୀ । ୟୁରିଆ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ । ଗତ ୧୨ ମାସରେ ୟୁରିଆ ଦରରେ ୩ ଗୁଣାରୁ ଅଧିକ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥିବାବେଳେ ଯୁଦ୍ଧ ସ୍ଥିତି ଏହାକୁ ଆଡୁରି ଖଣାପ କରିଦେଇଛି । ଏଫ୍ଏଓ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଆହୁରି କହିଛନ୍ତି ଯେ, ‘ଜୁନ୍ରେ ୟୁକ୍ରେନର ଚାଷୀମାନେ ଗହମ ଅମଳ କରିପାରିବେ କି ନାହିଁ ତାହା ସନ୍ଦେହରେ ରହିଛି। କାରଣ ଯୁଦ୍ଧ ଯୋଗୁଁ ଜୀବନ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଅନେକ ଲୋକେ ସେଠାରେ ଦେଶ ଛାଡ଼ି ପଳାୟନ କରିଛନ୍ତି। ଏଭଳି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅମଳ ପାଇଁ କୃଷି ଶ୍ରମିକ ମିଳିବା କଷ୍ଟକର ହେବ । ଯଦି ଅମଳ ହେବ ଏହାକୁ ରପ୍ତାନୀ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । କାରଣ କୃଷ୍ଣ ସାଗର ବା ବ୍ଲାକ୍ ସି’ ଉପରେ ଥିବା ୟୁକ୍ରେନର ବନ୍ଦରଗୁଡ଼ିକୁ ବନ୍ଦ କରିଦିଆଯାଇଛି। ଏହାସହ ୟୁକ୍ରେନ ସରକାର ନିଜ ନାଗରିକଙ୍କ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ତଥା ବଜାରରେ ସ୍ଥିରତା ରଖିବା ନିମନ୍ତେ ଦେଶରୁ ଗହମ, ବାଜରା, ମାଣ୍ଡିଆ ସମେତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀର ରପ୍ତାନୀ ଉପରେ କଟକଣା ଲଗାଇଛନ୍ତି।
ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ, ମକା ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ଯୋଗାଣରେ ୟୁକ୍ରେନ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ବିଶ୍ବରେ ମୋଟ ସୂର୍ଯ୍ୟମୁଖୀ ତେଲ ରପ୍ତାନୀରେ ୟୁକ୍ରେନ ଏବଂ ଋଷର ମିଳିତ ଯୋଗଦାନ ୫୨ ପ୍ରତିଶତ ରହିଛି। ଖାଦ୍ୟ ଶସ୍ୟ ରପ୍ତାନୀରେ ଉଭୟ ଦେଶର ଯୋଗଦାନ ୧୯ ପ୍ରତିଶତ ରହିଛି । ଗହମ ରପ୍ତାନୀରେ ୧୪ ପ୍ରତିଶତ ଓ ମକା ରପ୍ତାନୀ ୪ ପ୍ରତିଶତ ରହିଛି । ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ନାହିଁ ଯେ, ରପ୍ତାନୀକାରୀମାନେ ବିଶ୍ବ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ବଜାରରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନକୁ ପୂରଣ କରିପାରିବେ କି ନାହିଁ। କାରଣ କାନାଡାର ଗହମ ଭଣ୍ଡାରଗୁଡ଼ିକରେ ଷ୍ଟକ୍ ଏବେ ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ରହିଛି। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ପରିସ୍ଥିତି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଖରାପ ହେବାକୁ ଯାଉଛି ବୋଲି ଏଫ୍ଏଓ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଆଶଙ୍କା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।
ଏସିଆ, ଆଫ୍ରିକା, ମଧ୍ୟପ୍ରାଚ୍ୟର ଗରିବ ରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ପାଇଁ ବଢିବ ସମସ୍ୟା
ଆମେରିକା, ଆର୍ଜେଣ୍ଟିନା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଗହମ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କ ରପ୍ତାନୀକୁ ସଙ୍କୁଚିତ କରିବେ । କାରଣ ଘରୋଇ ଚାହିଦା ପୂରଣ ଉପରେ ସେମାନେ ଧ୍ୟାନ ଦେବେ। ଋଷ ଏବଂ ୟୁକ୍ରେନ ଉପରେ ଗହମ ପାଇଁ ନିର୍ଭରଶୀଳ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଆମଦାନୀ ସ୍ତର ବଢ଼ାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେବେ ବୋଲି ଏଫ୍ଏଓ ପକ୍ଷରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। ଇଜିପ୍ଟ, ତୁର୍କୀ, ବାଂଲାଦେଶ, ଇରାନ ପରି ଦେଶ ଋଷ ଓ ୟୁକ୍ରେନରୁ ୬୦ ପ୍ରତିଶତ ଗହମ ଆଣିଥାନ୍ତି । ଲେବାନନ୍, ଟ୍ୟୁନିସିଆ, ୟେମେନ୍, ଲିବ୍ୟା, ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟ ଗହମ ପାଇଁ ଋଷ ଓ ୟୁକ୍ରେନ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ । ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳା ଏବଂ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ ସମସ୍ୟା ବିଶ୍ବରେ ଖାଦ୍ୟ ନିରାପତ୍ତା ପ୍ରତି ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିବ ବୋଲି ଏଫ୍ଏଓ ପ୍ରକାଶ କରିଛି । ତେବେ ଏସବୁ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଭାରତ ନିଜ ଆଡ଼କୁ ଟାଣି ପାରିବ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।
