ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କ ଚେଷ୍ଟାରେ ଭାରତ ରତ୍ନ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ ମଦର ଟେରେସା
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଖୁବ କମ ଲୋକ ଜାଣିଥିବେ କି ସମାଜସେବୀ ମଦର ଟେରେସାଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନ ମିଳିବା ପଛରେ ଦିବଙ୍ଗତ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ରହିଥିଲା । ତାଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନ ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ପ୍ରଣବ ପ୍ରଥମ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ । ସେହି ସମୟର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଇନ୍ଦୀରା ଗାନ୍ଧୀ ପ୍ରସ୍ତାବରେ ମୋହର ମାରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଭାରତରେ ମଦର ଟେରେସାଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନ ଦେବା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଆଲୋଚନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ବିଶେଷ ଭାବରେ ଇନ୍ଦୀରାଙ୍କର ରାଜନୈତିକ ବିରୋଧୀ ମଦର ଟେରେସାଙ୍କ ବିଦେଶିନୀ ହୋଇଥିବା ଯୁକ୍ତି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ଯୁକ୍ତି ଥିଲା କି ମଦର ଟେରେସା ଭାରତର ନାଗରିକ ହୋଇ ନଥିବା ହେତୁ ତାଙ୍କୁ ଭାରତର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସମ୍ମାନ ଭାରତ ରତ୍ନ ଦେବା ଉଚିତ ହେବ ନାହିଁ । ମାତ୍ର ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ ଏଭଳି ଅବାନ୍ତର ଯୁକ୍ତିକୁ ଖଣ୍ଡନ କରିବା ସହ ମଦର ଟେରେସାଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନ ଦେବା ସପକ୍ଷରେ ଯୁକ୍ତି ବାଢିଥିଲେ । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ଇନ୍ଦୀରା ଏହାକୁ ନେଇ ଖୁବ ଚିନ୍ତିତ ହୋଇ ଯାଇଥିଲେ । କାରଣ ଏହା ଏକ ବଡ଼ ଘଟଣାର ରୂପ ନେଇଥିଲା ।
ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଭାରତ ରତ୍ନର ଏକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ରହିଛି । ଏଥିପାଇଁ ଜ୍ୟୁରି କମିଟି ଥାଏ । ପରେ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ହୋମ ମିନିଷ୍ଟ୍ରିକୁ ପଠାଯାଏ । ଏହାପରେ କ୍ୟାବିନେଟ ନିକଟକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ପଠାଯାଏ । ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମୟରେ ଇନ୍ଦୀରାଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ ପ୍ରଶ୍ନ ରଖାଗଲା କି ଅନ୍ୟ ଦେଶର ନାଗରିକଙ୍କୁ କିଭଳି ଭାରତ ରତ୍ନ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ?
ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କୁ ଟେକ୍ସଟ ବୁକ ମ୍ୟାନ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଯେଉଁଥିରେ ସେ କହିଥିଲେ କି ସମ୍ବିଧାନରେ ଏଭଳି କୌଣସି ନିୟମ ନାହିଁ, ଯେଉଁଥିରେ କୁହାଯାଇଛି କି କେବଳ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନ ଦିଆଯିବ । ମଦର ଟେରେସା ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ଭାରତରେ ରହିଛନ୍ତି । ଭାରତୀୟଙ୍କ ସେବା କରିଛନ୍ତି । ତାହାର ଅର୍ଥ ସେ ଭାରତୀୟ ହୋଇ ସାରିଛନ୍ତି । ତେଣୁ ନାଗରିକ ହୋଇନଥିବାରୁ ଭାରତ ରତ୍ନରୁ ବଞ୍ଚିତ କରିବାର ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁନି କହି ଯୁକ୍ତି ବାଢିଥିଲେ ପ୍ରଣବ । ପରେ ତାଙ୍କ ଦାବିକୁ ସମ୍ବିଧାନ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଉଚିତ ଭାବିଲେ ଏବଂ ମଦର ଟେରେସାଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନ ଦେବାପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେଲେ । ୧୯୮୦ରେ ମଦର ଟେରେସାଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଗଲା । ଏହାର ଏକ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ତାଙ୍କୁ ୧୯୭୯ରେ ନୋବେଲ ଶାନ୍ତି ପୁରସ୍କାରରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
ମଦର ଟେରେସାଙ୍କୁ ନେଇ ଆରଏସଏସର ଅଭିଯୋଗ ଥିଲା କି ଗରୀବଙ୍କ ସେବା କରିବା ପଛରେ ତାଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଲୋକଙ୍କୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ କରିବା । ନିଜର ସାମ୍ବିଧାନିକ ଜ୍ଞାନକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ପ୍ରଣବ ନା କେବଳ ନିଜ ବିରୋଧରେ ଉଠିଥିବା ଶବ୍ଦକୁ ବନ୍ଦ କଲେ ବରଂ ମଦର ଟେରେସାଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନ ମଧ୍ୟ ଦେଲେ । ଏହାକୁ ଆଧାର କରି ପରେ ଅବଦୁଲ ଗଫ୍ଫାର ଖାନ, ନେଲସନ ମଣ୍ଡେଲାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ରତ୍ନ ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା । ଗଫ୍ଫାର ଖାନ ଉଦାର ଏବଂ ଗାନ୍ଧିବାଦି ଥିଲେ । ୧୯୮୭ରେ ସେ ଭାରତ ରତ୍ନ ପାଇଥିଲେ ।
ନେଲସନ ମଣ୍ଡେଲା ଆଫ୍ରିକାର ଗାନ୍ଧି ଭାବରେ ପରିଚିତ । ବର୍ଣ୍ଣ ବୈଷମ୍ୟ ବିରୋଧରେ ଲଢିଥିବା ମଣ୍ଡେଲାଙ୍କ ଯୋଗଦାନକୁ କେହି ଭୁଲିପାରିବେ ନାହିଁ । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଭଳି ଅହଂସା ମାର୍ଗରେ ଚାଲିଥିବା ମଣ୍ଡେଲା ବର୍ଣ୍ଣ ବୈଷମ୍ୟ ପାଇଁ ଲଢି ୨୭ ବର୍ଷ ଜେଲଦଣ୍ଡ ଭୋଗିଥିଲେ । ୧୯୯୦ରେ ତାଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
