୧୯୯୯ ମସିହା ମେ ୩ । ଭାରତ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା କାର୍ଗିଲ ଯୁଦ୍ଧ । ଧୋକା ଦେଇ ଭାରତୀୟ ସୀମା ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥିବା ପାକିସ୍ତାନୀ ସେନାକୁ ପଛଘୁଂଚା ଦେବାକୁ ପଡିଥିଲା । ୨୬ ଜୁଲାଇ ୧୯୯୯ରେ ଭାରତ କାର୍ଗିଲ ଉପରେ ଅନ୍ତିମ ବିଜୟ ପାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଯୁଦ୍ଧ କାଳରେ ଭାରତୀୟ ସେନା ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଘାତ ମାଡ ଖାଉଥିବା ପାକିସ୍ତାନୀ ସେନା ସୁରକ୍ଷିତ ଲେଉଟାଣି ପାଇଁ ବ୍ୟାକ୍ ଡୋର୍ ଖୋଜୁଥିଲା। ଯେଉଁଥିପାଇଁ ପାକ୍ ସରକାରଙ୍କୁ ଆମେରିକା ଗୋଡ ଧରିବାକୁ ପଡିଥିଲା। ଭାରତକୁ ବୁଝାଇ ସୁଝାଇ ଆମେରିକା ଯୁଦ୍ଧ ଉପରେ ପୂର୍ଣ୍ଣଛେଦ ଟାଣୁ ବୋଲି ପାକ୍ ସରକାର ଚାହୁଁଥିଲେ। କାର୍ଗିଲ କାଳରେ ପାକିସ୍ତାନର କାକୁତି ମିନତି ବାବଦରେ ଏବେ ମୁହଁ ଖୋଲିଛନ୍ତି ସେତେବେଳେ ଭାରତରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ଆମେରିକୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ରିଚର୍ଡ ସେଲେଷ୍ଟ। ରିଚର୍ଡ ତାଙ୍କ ଲିଖିତ ପୁସ୍ତକ “ଲାଇଫ ଇନ ଆମେରିକା ପଲିଟିକ୍ସ ଆଣ୍ଡ ଡିପ୍ଲୋମେଟିକ ଇୟର୍ସ ଇନ ଇଣ୍ଡିଆ”ରେ ଏବାବଦରେ ଲେଖିଛନ୍ତି।
ଯୁଦ୍ଧକୁ ନେଇ ଭାରତର ଗମ୍ଭୀରତା ଓ ଫ୍ରଣ୍ଟରେ ପାକିସ୍ତାନୀ ସେନାର ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପାକ୍ ନେତୃତ୍ୱକୁ ଚିନ୍ତିତ କରିଥିଲା । ଭାରତର ଶକ୍ତିକୁ ଦେଖି ଆମେରିକା ନିକଟରେ ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ନିବେଦନ କରିଥିଲା । ପାକିସ୍ତାନୀ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଅସରଫ କାଜି ରିଚର୍ଡ ସେଲେଷ୍ଟଙ୍କୁ ସାକ୍ଷାତ କରି ଆମେରିକାର ସାହାଯ୍ୟ ମାଗିଥିଲେ ।
କାଜି ଚାହୁଁଥିଲେ ଯେ ଭାରତ କାର୍ଗିଲରେ ନିଜର ଯୁଦ୍ଧଖୋର ଆଚରଣକୁ ବନ୍ଦ କରୁ ବୋଲି। ରିଚର୍ଡଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ କାଜି ଅବାନ୍ତର ଯୁକ୍ତି ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ। ସେ ଯୁକ୍ତି କରିଥିଲେ ଯେ ପାକିସ୍ତାନ ପଟୁ କାର୍ଗିଲରେ ଯୁଦ୍ଧ କରୁଥିବା ଲୋକେ ହେଉଛନ୍ତି ସାଧାରଣ ନାଗରିକ। ସେମାନେ ସବୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ। କିନ୍ତୁ କାଜିଙ୍କର ଏଭଳି ଅବାନ୍ତର ଯୁକ୍ତିକୁ ରିଚର୍ଡ କଠୋରତାର ସହିତ ନିନ୍ଦା କରିଥିଲେ। ସେ କାଜିଙ୍କୁ କହିଥିଲେଯେ ଯୁଦ୍ଧର ସତ କଣ ସେ ଭଲ ଭାବରେ ଜାଣନ୍ତି। ପାକିସ୍ତାନ ପଟୁ ଯୁଦ୍ଧ କରୁଥିବା ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କୁ କିଏ ଟ୍ରେନିଂ ଦେଇଛି ତାହା ମଧ୍ୟ ମୋତେ ଭଲ ଭାବରେ ଜଣା ବୋଲି ରିଚର୍ଡ କହିଥିଲେ। ଏଭଳି ସମୟରେ ପାକିସ୍ତାନର କଥା ଆମେରିକା ଶୁଣିବା ଅସମ୍ଭବ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ ।
ଏହି ଘଟଣାର କିଛି ଦିନ ପରେ ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପାକିସ୍ତାନୀ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନୱାଜ ସରିଫଙ୍କୁ କାର୍ଗିଲରୁ ସୈନ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବାକୁ କହିଥିଲେ। କ୍ଲିଣ୍ଟନ ତତ୍କାଳୀନ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅଟଳ ବିହାରୀ ବାଜପେୟୀଙ୍କୁ ଫୋନ କରି କଥା ହୋଇଥିଲେ। ତେବେ କାର୍ଗିଲ ସମୟରେ ଆମେରିକା ଏବଂ ଭାରତର ସମ୍ପର୍କ ସେତେଟା ଭଲ ନଥିଲା। ତେଣୁ ଆମେରିକା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାରତୀୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଫୋନ୍ କରିବା ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଥିଲା । ଯାହା ପରେ ଭାରତ ଏବଂ ଆମେରିକା ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କର ମୋଡ଼ ବଦଳାଇ ଦେଇଲା ବୋଲି ରିଚର୍ଡ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ଲେଖିଛନ୍ତି ।
ରିଚର୍ଡ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ଭାରତରେ ପରମାଣୁ ବୋମା ପରୀକ୍ଷଣ ସମୟରେ ତାଙ୍କୁ କେଉଁଭଳି ପରିସ୍ଥିତିର ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ତାହା ଲେଖିଛନ୍ତି। ଭାରତରେ ପରମାଣୁ ବୋମା ପରୀକ୍ଷଣ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଭାରତକୁ କେବେ ଗସ୍ତ ହୋଇପାରି ନଥିଲା । କାରଣ ସେତେବେଳେ ଆମେରିକା ଚାହୁଁଥିଲା ଭାରତ ପରମାଣୁ ବୋମାର ପରୀକ୍ଷଣ ନକରୁ ବୋଲି।
୧୯୯୮ ରେ ଆମେରିକାର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଦୂତ ବିଲ୍ ରିଚାର୍ଡସନ ତତ୍କାଳୀନ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ଜସୱନ୍ତ ସିଂଙ୍କୁ ଭେଟିଥିଲେ। ପରମାଣୁ ପରୀକ୍ଷଣକୁ ନେଇ ଆମେରିକା ପ୍ରଶାସନର ଚିନ୍ତାଧାରା ବିଷୟରେ ସେ ଭାରତକୁ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ। ଜସଓ୍ୱନ୍ତ ରିଚାର୍ଡସନଙ୍କ କଥାକୁ ଧ୍ୟାନର ସହ ଶୁଣୁଥିଲେ ଏବଂ ଖୋଲାଖୋଲି ନିଜର ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ। ଜସଓ୍ୱନ୍ତଙ୍କ ମନ୍ତବ୍ୟରୁ ଆମେରିକା ଭାବିଥିଲା ଭାରତ କେବେ ପରମାଣୁ ବୋମା ପରୀକ୍ଷଣ କରିବନାହିଁ ବୋଲି। କିନ୍ତୁ ଆମର ଭାବନାକୁ ଭୁଲ ପ୍ରମାଣିତ କରିଥିଲା ଭାରତ। ଗୋଟେ ମାସରୁ କମ୍ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ପରମାଣୁ ବୋମା ପରୀକ୍ଷଣ କରିଥିଲା ବୋଲି ସେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ “ଲାଇଫ ଇନ ଆମେରିକା ପଲିଟିକ୍ସ ଆଣ୍ଡ ଡିପ୍ଲୋମେଟିକ ଇୟର୍ସ ଇନ ଇଣ୍ଡିଆ”ରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ କରିଛନ୍ତି।
