ନବନିର୍ମାତା, ସେବାର ସାଧକ- ନବୀନ

 ନନ୍ଦିଘୋଷ ବ୍ୟୁରୋ: ଦେଶପ୍ରେମ ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରବାଦକୁ ନେଇ ସଂପ୍ରତି ଦେଶବ୍ୟାପୀ ଚାଲିଥିବା ଉଗ୍ର ବ୍ୟାଖ୍ୟାନ ଓ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ହିଂସାର ସ୍ଫୂରଣ ଏହାର ବାସ୍ତବ ପରିଭାଷାକୁ ଅସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛି; କିନ୍ତୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଜାତୀୟତାବାଦକୁ ନେଇ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ବିଚାରଧାରାରେ ଜନସେବା ସହ ଜନଗଣଙ୍କୁ ଅଧିକ ସଶକ୍ତ ଓ ସମୃଦ୍ଧ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ରତୀ ରହିଛନ୍ତି। ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଦର୍ଶନ ଓ ଜୀବନାଦର୍ଶକୁ ପାଥେୟ କରି ରାଜନୀତିରେ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ଭାବେ ଆଗକୁ ବଢ଼ୁଛନ୍ତି ନବୀନ। ଦୀର୍ଘ ୨୫ବର୍ଷର ରାଜନୈତିକ ଜୀବନରେ ଜନସେବାର ଉପଲବ୍ଧି ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ଜାତୀୟତାବାଦର ନୂଆ ପରିଭାଷା।

ଜନଗଣଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ, ସାମାଜିକ-ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ତରରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ସଶକ୍ତ କରିବା ନବୀନଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ଦର୍ଶନର ମୂଳପିଣ୍ଡ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ତାଙ୍କ ବିଚାରରେ ସେବା ମାଧ୍ୟମରେ ସାଧାରଣଜନତାଙ୍କ ଅଭାବ ଅସୁବିଧା ଦୂର କରିବା ରାଜନୈତିକ ଯାତ୍ରା ନୁହେଁ; ଏହା ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଅନୁଭବ। ନବୀନଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ନିର୍ବାଚନ ହେଉଛି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ରୂପାନ୍ତରଣର ଗୋଟିଏ ମାଧ୍ୟମ। ସେ କହନ୍ତି, “ଆପଣ ଯଦି ଲୋକଙ୍କ ସହ ଅଛନ୍ତି, ତେବେ ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ିବା ଏକ ଔପଚାରିକତା ମାତ୍ର। ଲୋକଙ୍କ ସହ ଯୋଡ଼ିହେବା ଏବଂ ଲୋକଙ୍କୁ ଭଲ ପାଇବା, ସେମାନଙ୍କ ସେବା କରିବା ହିଁ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ପ୍ରକୃତ ମୂଲ୍ୟବୋଧ। ରାଜନୀତିରେ ଜନତା ହିଁ ଜନାର୍ଦ୍ଦନ। ଏହାରି ମାଧ୍ୟମରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମର ପରିଭାଷା ଖୋଜି ପାଇବା ପାଇଁ ସେ ଜାରୀ ରଖିଛନ୍ତି ନିରନ୍ତର ପ୍ରୟାସ। ରାଜ୍ୟର ଶାସନଭାର ତାଙ୍କୁ କରିଛି ଅଧିକ ନମ୍ର, ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଓ ଉତ୍ତରଦାୟୀ। ସ୍ଥିର ଚିତ୍ତ ସହ “ଆତ୍ମଚେତନାର ସ୍ୱରୂପାୟଣ” ହିଁ ନବୀନଙ୍କ ସମର୍ପିତ ଜନସେବାର ମୂଳ ଆଧାର। ଏହି ଉପଲବ୍ଧି ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱକୁ କରିଛି ଅଧିକ ବଳିଷ୍ଠ ଓ ଆକର୍ଷଣୀୟ। ଏହାର ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଦର୍ଶନର ଝଲକ ସ୍ପଷ୍ଟ ବାରି ହୁଏ।

୨୦୧୯ ଗାନ୍ଧୀ ଜୟନ୍ତୀରୁ ଲୋକ କଲ୍ୟାଣ ଓ ଜନ ସଶକ୍ତୀକରଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ ନେଇ ରାଜ୍ୟରେ “ମୋ ସରକାର” ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି। ସମାଜରେ ମୂଲ୍ୟଯୁକ୍ତ, ସକାରାତ୍ମକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବା ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାର ମୂଳଲକ୍ଷ୍ୟ। ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଇତିହାସରେ ଏହା ଏକ ନୂଆ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ‘ସ୍ୱରାଜ୍ୟ’ ଆଧାରରେ ସୁଶାସନ ମାଧ୍ୟମରେ ଲୋକଙ୍କ ମୁହଁରେ ହସ ଫୁଟାଇ ପ୍ରକୃତ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଉପଲବ୍ଧି ଦେବା ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅନ୍ୟ ଏକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ। ଏହି କ୍ରମରେ “ମୋ ସରକାର”ରେ ‘୫-ଟି’ ଉପକ୍ରମ “ସ୍ୱରାଜ୍ୟ”କୁ “ସୁରାଜ୍ୟ”ରେ ରୂପାନ୍ତିରତ କରିଛି।

ଦେଶର ପ୍ରଥମ ରାଜନେତା ଭାବେ ସମ୍ବିଧାନର ମୁଖବନ୍ଧରେ “ଅହିଂସା” ଶବ୍ଦକୁ ସ୍ଥାନ ଦେବା ନିମନ୍ତେ ନବୀନଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ଓ ଉଦ୍ୟମ ତାଙ୍କର ଗାନ୍ଧୀବାଦ ପ୍ରତି ଗଭୀର ଅନୁରକ୍ତିର ପରିଚୟ ଦିଏ। ଅହିଂସା କେବଳ ପରମ ଧର୍ମ ନୁହେଁ; ରାଷ୍ଟ୍ରନୀତିରେ ଏହାର ପ୍ରତିଫଳନ ଜରୁରୀ। ସାଂପ୍ରତିକ ସ୍ଥିତିରେ ବିଶ୍ୱ ଶାନ୍ତି ପାଇଁ ଅହିଂସାର ଉପାଦେୟତା ଓ ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ସେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଛନ୍ତି। ଅହିଂସାର ବାର୍ତ୍ତା ସଂପର୍କରେ ଜନଜାଗରଣ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ରାଜ୍ୟବ୍ୟାପୀ ଅହିଂସା ରଥ ପରିକ୍ରମା, ଗାନ୍ଧୀ ଜୟନ୍ତୀରୁ ଜନସଂପର୍କ ପଦଯାତ୍ରା, ଗାନ୍ଧୀବାଦୀଙ୍କୁ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ନବୀନ ଗାନ୍ଧୀବାଦ ପ୍ରତି ପ୍ରକୃତ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇଛନ୍ତି।

ଲେଖକରୁ ସଫଳ ଓ ଅପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ରାଜନେତା ଭାବେ ସେ ଦେଶବିଦେଶରେ ନିଜର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିଛନ୍ତି। ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଦୀର୍ଘ ୨୨ବର୍ଷ ଧରି ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ଶାସନର କର୍ଣ୍ଣଧାର ସାଜିଥିବା ନବୀନ ଆଜି ୭୭ବର୍ଷରେ ପଦାର୍ପଣ କରିଛନ୍ତି। କ୍ଷମତାର ଶୀର୍ଷରେ ଥାଇ ବି ସେ ହୋଇନାହାନ୍ତି ମୋହଗ୍ରସ୍ତ। ବାସ୍ତବ ଜୀବନରେ ତାଙ୍କର ଉଦାର ଜୀବନଶୈଳୀ, କର୍ମଯୋଗୀର ଜୀବନ ଅନ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣାଦାୟୀ ହୋଇଛି। ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନର ସ୍ୱଚ୍ଛ ଓ ନିର୍ମଳ ଭାବମୂର୍ତ୍ତି ତାଙ୍କୁ ଜନତାଙ୍କ ଆସ୍ଥାଭାଜନ କରିପାରିଛି, ଯାହା ଗତ ୫ଟି ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଛି। ରାଜନୀତିରେ ନିଜସ୍ୱ ଉପଲବ୍ଧି ଓ ବାସ୍ତବ ଅନୁଭୂତି, ବାସ୍ତବଧର୍ମୀ ପଦକ୍ଷେପ ହିଁ ସତ୍ୟ। ନବୀନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହାର ଛାପ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୋଇଛି। ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ସେ ହେଉଛନ୍ତି କର୍ମରେ ବିଶ୍ୱାସ ରଖୁଥିବା ଜଣେ ସ୍ୱଳ୍ପଭାଷୀ ବିରଳ ରାଜନେତା। ଜନସହଭାଗିତା ଓ ସଚେତନତା ମାଧ୍ୟମରେ ସେ ସାଜିଛନ୍ତି ସାମାଜିକ ପରିବର୍ତ୍ତନର ବାର୍ତ୍ତାବହ। ଜନନୀ ଜଠରରୁ ଜୁଇ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନେକ ଲୋକାଭିମୁଖୀ ଯୋଜନାର ସଫଳ ରୂପାୟଣ କରି ସେ ପାଲଟିଛନ୍ତି ରାଜ୍ୟ ପ୍ରଗତିର ନାୟକ।

ତାଙ୍କୁ ଏବଂ ତାଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ସଫଳତାର କାହାଣୀକୁ କେନ୍ଦ୍ର କରି ସାଧାରଣରେ ଅନେକଙ୍କ କୌତୁହଳ ଯଥେଷ୍ଟ ଗଭୀର। ରାଜନୀତିକୁ ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ ଜଣେ ଲେଖକ ଭାବେ ସେ ଦେଶବିଦେଶରେ ନିଜର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ। ଆମେରିକାର ଜ୍ୟାକୁଲିନ୍ କେନେଡ଼ି, ହଲିଉଡ୍ର ସୁପରଷ୍ଟାର ରବର୍ଟ ଡିନେରୋ, ପପ୍ ମ୍ୟୁଜିକ୍ର ପରିଚିତ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ମିକ୍ ଜାଗର୍, ବ୍ରିଟିଶ ଲେଖକ, ଔପନ୍ୟାସିକ ଓ ସାମ୍ବାଦିକ ବ୍ରୁସ୍ ଚାଟ୍ୱିନ୍ ତଥା ଇଂରାଜୀ ଐତିହାସିକ ୱିଲିୟମ ଡାର୍ଲିିମ୍ପଲଙ୍କ ଭଳି ବହୁ ବିଶିଷ୍ଟ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱଙ୍କ ସହ ନିବିଡ଼ ବନ୍ଧୁତ୍ୱ ତାଙ୍କ ବିଶ୍ୱ ପରିଚିତିର ପ୍ରମାଣ ଦିଏ। ନବୀନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ରଚିତ “ ଏ ସେକେଣ୍ଡ ପାରାଡାଇଜ୍” ଓ “ଡେଜର୍ଟ କିଙ୍ଗଡମ୍” ଭଳି ଦୁଇଟି ପୁସ୍ତକକୁ ଜାକୁଲିନ୍ କେନେଡ଼ି ସମ୍ପାଦିତ କରିଛନ୍ତି। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ ତଥା ଐତିହାସିକ ୱିଲିୟମ ଡାର୍ଲିିମ୍ପଲ୍ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପୁସ୍ତକ “ ଦ ସିଟି ଅଫ ଜିନ୍ସ”ର ପାଣ୍ଡୁଲିପି ବନ୍ଧୁ ନବୀନଙ୍କୁ ପଢ଼ିବା ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ଦେଇଥିବା ତାଙ୍କ ମୁଖବନ୍ଧରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଏଥିରୁ ତାଙ୍କର ବୌଦ୍ଧିକ ଏବଂ ସାରସ୍ୱତ ପ୍ରଜ୍ଞାର ପରିଚୟ ମିଳେ।

ଗତ ୨୫ ବର୍ଷର ରାଜନୈତିକ ଜୀବନଯାତ୍ରାରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ରାଜ୍ୟବାସୀଙ୍କ ପ୍ରଚୁର ଭଲ ପାଇବା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଛି। ସାଧାରଣରେ ସରଳ ଦିଶୁଥିବା ଏହି ମଣିଷଟି ଜଣେ ପ୍ରବୀଣ ପ୍ରଶାସକ ଭାବେ ନିଜକୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରାଇପାରିଛନ୍ତି। ବିଶୃଙ୍ଖଳା ଓ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧରେ କଠୋର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଓ ଜନସ୍ୱାର୍ଥ ସମ୍ବଳିତ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ତାଙ୍କର ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ଓ ବିଚକ୍ଷଣତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି।ଜାତୀୟ ରାଜନୀତିରେ ନବୀନ ଜଣେ ଆକାଂକ୍ଷୀ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ପାଲଟିଛନ୍ତି। କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ପରସ୍ପର ବିରୋଧୀ ନୁହଁନ୍ତି; ରାଜ୍ୟ ଓ ଦେଶର ବିକାଶ ପାଇଁ ସହଯୋଗଭିତ୍ତିକ ସଂଘୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହିଁ ଏକାନ୍ତ ବିକଳ୍ପ ବୋଲି ସେ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଛନ୍ତି। ରାଜନୈତିକ ମତଦ୍ୱୈଧ ସତ୍ତେ୍ୱ ଜାତୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥ ସମ୍ବଳିତ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସେ କେନ୍ଦ୍ର ସହ ଠିଆ ହୋଇଛନ୍ତି। କରୋନା ମହାମାରୀ ସମୟରେ ଅମ୍ଳଜାନ ଯୋଗାଇ ସାରା ଦେଶକୁ ହୃଦୟଖୋଲା ସହଯୋଗ କରି ଜନନାୟକର ପରିଚୟ ଦେଇଛନ୍ତି।

ପଛୁଆବର୍ଗ ଜନଗଣନା, ସେମାନଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ରାଜନୈତିକ ସଂରକ୍ଷଣ, ରାଜନୀତିରେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ସ୍ଥାନ ସଂରକ୍ଷଣ, ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରଶମନ, ଉଗ୍ରବାଦ ଦମନ ଓ ଥଇଥାନ ନୀତି, ବିଜୁ ସ୍ମାର୍ଟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା, ‘କାଳିଆ’ ଯୋଜନା, ଆଦିବାସୀଙ୍କୁ ଜମିପଟ୍ଟା, ମହିଳା ସଶକ୍ତୀକରଣ, ଶିକ୍ଷା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ କ୍ରୀଡ଼ା ଭିତ୍ତିଭୂମିର ରୂପାନ୍ତରଣ, ଧାର୍ମିକ ପୀଠର ଶ୍ରୀବୃଦ୍ଧି ଆଦି ଲକ୍ଷ୍ୟଭେଦୀ ଯୋଜନା ତାଙ୍କୁ ସାରା ଦେଶରେ ପ୍ରଶଂସିତ କରିଛି। ମହାବାତ୍ୟାରୁ ମହାମାରୀ- ଏସବୁର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଯୋଜନା ଓ ଏହାର ସମ୍ମିଳିତ କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ ଓଡ଼ିଶା ପାଇଁ ଏକ ଅଭୁଲା ସ୍ମୃତି ଓ ସଫଳତା। ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଉଦୀୟମାନ ହୋଇଛି ପୁଞ୍ଜିନିବେଶର ନୂଆ ସମ୍ଭାବନା। ୨୨ ବର୍ଷ ତଳେ ଆର୍ଥିକ ଦୁଃସ୍ଥିତି ସହ ସଂଘର୍ଷ କରୁଥିବା ଓଡ଼ିଶା ଧୀରେ ଧୀରେ ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ ହୋଇ ଏବେ ରାଜସ୍ୱ ବଳକା ରାଜ୍ୟରେ ପରିଣତ ହୋଇପାରିଛି। ପ୍ରାକୃତିକ ବିପତ୍ତି ପ୍ରପୀଡ଼ିତ ଓଡ଼ିଶା ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରଶମନରେ ଜାତୀୟ ଓ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ମଡେଲ ପାଲଟିଛି। କୃଷି, ଜଳସେଚନ, ଗମନାଗମନ, ଅପହଞ୍ଚ ଅଞ୍ଚଳର ବିକାଶ, ମେକ୍-ଇନ୍-ଓଡ଼ିଶା, ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଯୋଜନାକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି ନବୀନ। ସମାଜର ଶେଷବର୍ଗ ନିକଟରେ ପ୍ରଶାସନକୁ ପହଞ୍ଚାଇବା ସହ ଜନମତ ଆଧାରରେ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ହିଁ ନବୀନଙ୍କ ବିକାଶ ମଡେଲର ଆଧାର। ସମୃଦ୍ଧ ଓଡ଼ିଶା ଗଠନ ନେଇ ନବୀନଙ୍କ ଏହି “ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି ବିକାଶ ମଡେଲ” ଆଗାମୀ ପିଢ଼ି ପାଇଁ ଗବେଷଣାର ସନ୍ଦର୍ଭ ପାଲଟିବ ବୋଲି ରାଜନୈତିକ ବିଶ୍ଳେଷକମାନେ ମତ ରଖୁଛନ୍ତି।