ଜାଣିଛନ୍ତି କି, କେତେଥର ବନ୍ଦ ହୋଇଛି ବିଶ୍ୱପ୍ରସିଦ୍ଧ ବରଗଡ ‘ଧନୁଯାତ୍ରା’ ?

ଭୁବନେଶ୍ୱର: ବିଶ୍ୱପ୍ରସିଦ୍ଧ ବରଗଡ ଧନୁଯାତ୍ରା ପ୍ରତିବର୍ଷ  ସର୍ବବୃହତ ମୁକ୍ତାକାଶ ରଙ୍ଗମଞ୍ଚରେ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥାଏ । ହେଲେ ଚଳିତ ଥର କୋଭିଡ-୧୯ ମହାମାରୀକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଏହି ମହୋତ୍ସବକୁ ବନ୍ଦ ରଖିବା ଲାଗି ପ୍ରଶାସନ ପକ୍ଷରୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହୋଇଛି ।

ଧନୁଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଉତ୍ସବମୁଖର ହୋଇପଡିଥାଏ ବରଗଡ । ଏହାକୁ ଦେଖିବା ଲାଗି ରାଜ୍ୟ ତଥା ରାଜ୍ୟ ବାହାରୁ ଲୋକଙ୍କ ଭିଡ ଜମିବାରେ ଲାଗିଥାଏ। ଯାହା ଏଥର ଦେଖିବାକୁ ମିଳିବ ନାହିଁ । ଏପରିକି ଶୁଭିବନି କଂସର ଚିତ୍କାର ଆଉ ରାସ୍ତାରେ ଚାଲିବନି ହାତୀ ।

ପୂର୍ବରୁ କେତେଥର ବନ୍ଦ ହୋଇଛି ଧନୁଯାତ୍ରା-

କେବଳ ଚଳିତ ଥର ଯେ ଏହି ବିଶ୍ୱପ୍ରସିଦ୍ଧ ଧନୁ ଯାତ୍ରା ବନ୍ଦ ହୋଇଛି ତା’ନୁହେଁ ଏହା ପୂବର୍ରୁ ବିଗତ ଦିନରେ ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବରଗଡ଼ ଧନୁଯାତ୍ରା ୧୪ ବର୍ଷ ବନ୍ଦ ରହିଥିଲା । ଏନେଇ ମତ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ବରଗଡ ଜିଲ୍ଲାର  ସୁରେନ୍ଦ୍ର ହୋତା ।

ତାଙ୍କ କହିବାନୁଯାୟୀ କୗେଣସି ଏକ ପରିସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ୧୯୫୦ରୁ ୧୯୫୬ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏବଂ ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ୧୯୬୦ରୁ ୧୯୬୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବରଗଡ଼ ଧନୁଯାତ୍ରା ବନ୍ଦ ହୋଇଥିଲା ।

ସାଧାରଣତଃ ବରଗଡ଼ ଧନୁଯାତ୍ରା ଚନ୍ଦ୍ର ମତାନୁସାରେ ପୌଷ ମାସରେ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ପୌଷ ପୂର୍ଣ୍ଣମୀରେ ସମାପିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି କାରଣରୁ ୧୯୭୨ ଓ ୧୯୯୧ରେ ଧନୁଯାତ୍ରା ହୋଇ ନଥିଲା । ତେବେ ୧୯୯୦ରେ ଗୋଟାଏ ବର୍ଷରେ ଦୁଇଟି ପୌଷ ପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ପଡ଼ିଥିବାରୁ ଦୁଇ ଥର ଯାତ୍ରା ହୋଇଥିଲା । ସେହି ବର୍ଷ ୧ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୯୦ରୁ ୧୧ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୯୦ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ୨୧ ଡ଼ିସେମ୍ବର ୧୯୯୦ରୁ ୩୧ ଡ଼ିସେମ୍ବର ୧୯୯୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦୁଇଥର ଧନୁଯାତ୍ରା ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।

ବରଗଡ଼ ଧନୁଯାତ୍ରା ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସମ୍ବୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆୟୋଜିତ ହେଉଥିଲା ଏବଂ ଏଥିରେ କୌଣସି ପ୍ରକାର ସରକାରୀ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ନ ଥିଲା । ମୁଖ୍ୟତଃ କିଛି ନାଟ୍ୟ ରସିକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହା ଆୟୋଜିତ ହେଉ ଥିବାରୁ ସଂଭ୍ରାନ୍ତ ପରିବାରରର ଲୋକେ ଏହାକୁ ନାପସନ୍ଦ କରୁଥିଲେ । ଏଣୁ ଏହାର ପରିଚାଳନାଗତ ଅବ୍ୟବସ୍ଥା ଲାଗି ରହିଥିଲା ।ଏହି କାରଣରୁ ୧୯୬୦ରେ ଧନୁଯାତ୍ରା ହୋଇ ପାରି ନଥିଲା ।

ତେବେ ୧୯୬୨ରେ କିଛି ଉଦ୍ୟୋକ୍ତା ଧନୁଯାତ୍ରା ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ । ମାତ୍ର ତତକାଳୀନ ଭାରତ ବର୍ଷରେ ଏ ପ୍ରକାର ସାଂସ୍କୃତିକ ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ନଥିଲା । କାରଣ ୧୯୫୯ ତିବ୍ଦତୀୟ ବିଦ୍ରୋହ ପରେ ଭାରତ ଓ ଚୀନ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ହିଂସାତ୍ମକ ସୀମା ବିବାଦ ଲାଗି ରହିଥିଲା ଏବଂ ଭାରତ ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କୁ ଆଶ୍ରୟ ଦେଇଥିଲା । ଚୀନ୍ ସାମରିକ ପାଟ୍ରୋଲିଂ ଏବଂ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ୧୯୬୦ରୁ ଏକ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଫରୱାର୍ଡ ପଲିସି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା ।

ଯେଉଁଥିରେ ଚୀନ୍ ପ୍ରିମିୟର୍ ଜୋ ଏନ୍ଲାଇଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଘୋଷିତ ଲାଇନ୍ ଅଫ୍ ଆକ୍ଟୁଆଲ୍ କଣ୍ଟ୍ରୋଲର ପୂର୍ବ ଭାଗ ସହିତ ମ୍ୟାକମାହନ୍ ଲାଇନର ଅନେକ ଉତ୍ତରକୁ ମିଶାଇ ସୀମାରେ ଆଉଟପୋଷ୍ଟ ରଖିଥିଲେ । ୨୦ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୬୨ରୁ ୨୧ ନଭେମ୍ବର ୧୯୬୨ ମଧ୍ୟରେ ସାଇନୋ ଇଣ୍ଡିଆନ ୱାର ଯୋଗୁଁ ସମଗ୍ର ଭାରତ ବର୍ଷରେ ଲୋକେ ଆତଙ୍କିତ ଅବସ୍ଥାରେ କାଳାତିପାତ କରୁଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ କଳିକତାରୁ ନାଗପୁରକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା ରାଜପଥ ବରଗଡ଼ ସହର ଭିତର ଦେଇ ଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଟ୍ୟାଙ୍କ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଯୁଦ୍ଧ ସାମଗ୍ରୀ ବରଗଡ଼ ଦେଇ ଯାଉଥିଲା । ଏସବୁ ଗାଡ଼ିକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ବରଗଡ଼ ଜିରାନଦୀ ଉପରେ ଥିବା ଇଂରେଜ ଅମଳ ପୋଲର ଉଭୟ ପାଶ୍ୱର୍ରେ ସୈନିକ ମାନେ ତମ୍ବୁ ପକାଇ ଜଗି ରହୁଥିଲେ ।

ଏହା ଏକ ସିଙ୍ଗଲ ଲାଇନ ରାଜପଥ ଓ ବ୍ରିଜ ହୋଇଥିବାରୁ ଏକାକାଳୀନ ଦୁଇଟି ଗାଡ଼ି ଯିବା ଆସିବା କରିପାରୁ ନଥିଲା । ଏଣୁ ଜୀରା ବ୍ରିଜର ଉଭୟ ପାଶ୍ୱର୍ରେ ଲାଲ ଓ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ଲଣ୍ଠନ ସହାୟତାରେ ସିଗନାଲ ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଜୀରା ନଦୀର ଅମ୍ବାପାଲି ପଟରେ ଏକ ଢ଼ାବା ରହିଥିଲା ଯାହାର ନାଁ ଥିଲା ‘ହୋଟେଲ ନଦୀୟା କେ ପାର’ ।ବରଗଡ଼ର ଗୀତା ମାତୱାନୀଙ୍କ ପୂର୍ବ ପୁରୁଷ ମାନେ ଏହି ହୋଟେଲଟିକୁ ଚଲାଉଥିଲେ ଏବଂ ଏହା ପଞ୍ଜାବୀ ଟ୍ରକ ଡ଼୍ରାଇଭର ମାନଙ୍କ ମନପସନ୍ଦ ହୋଟେଲ ଥିଲା ।ଭାରତ ଚୀନ ଯୁଦ୍ଧ ଯୋଗୁଁ ରାତ୍ରୀରେ ସହରର ସମସ୍ତ ଆଲୁଅ ବନ୍ଦ କରିଦିଆଯାଉଥିଲା । ଏପରିକି ଏହି ସମୟରେ ହୀରାକୁଦ ନଦୀ ବନ୍ଧ ପ୍ରତି ବିପଦ ଥିବା ଦର୍ଶାଇ ଡ଼୍ୟାମ ଓ ଡ଼ାଇକରେ ଥିବା ବିଦ୍ୟୁତ ଖୁଣ୍ଟର ବିଜୁଲି ବତୀ ମଧ୍ୟ ଜଳାଯାଉ ନଥିଲା । ଏଭଳି ଏକ ପରିସ୍ଥିିତିରେ ବରଗଡ଼ ସହରରେ ଧନୁଯାତ୍ରା ପରି ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଆୟୋଜନ କରିବାର ସାହସ ଲୋକେ ଜୁଟାଇ ପାରି ନଥିଲେ । ସମ୍ଭବତଃ ଏହି କାରଣରୁ ୧୯୬୦ରୁ ୧୯୬୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବରଗଡ଼ ଧନୁଯାତ୍ରା ବନ୍ଦ ରହିଥିଲା ।

ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଏହି ସମୟ ଭିତରେ ୧୯୬୨ରେ ସାଇନୋ ଇଣ୍ଡିଆନ ୱାର, ୧୯୬୫ରେ ଇଣ୍ଡୋ ପାକ ୱାର ଓ ୧୯୬୭ରେ ପୁଣି ଥରେ ଇଣ୍ଡୋ ଚାଇନା ୱାର ସଙ୍ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା । ତେବେ ୧୯୬୫ର ଇଣ୍ଡୋ ପାକ ୱାର ଓ ୧୯୬୭ର ଇଣ୍ଡୋ ଚାଇନା ୱାରରେ ଭାରତର ବିଜୟ ଯୋଗୁଁ ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଉତ୍ସାହ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ଏବଂ ବରଗଡ଼ର ଲୋକେ ଉତ୍ସାହିତ ହୋଇ ୧୯୬୭ରେ ପୁଣିଥରେ ଧନୁଯାତ୍ରା ଆୟୋଜନ ପାଇଁ ଅଣ୍ଟା ଭିଡ଼ିଥିଲେ ।