ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ, ମୃଦଙ୍ଗରେ କେମିତି ଆସିଲେ ବ୍ରହ୍ମ ?

ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଘରର ମୁରବୀଙ୍କ ଉପରେ ଯେବେ ଯେବେ ଆଞ୍ଚ ଆସେ ପୁରା ପରିବାର ସାମ୍ନାକୁ ଆସେ ତାଙ୍କର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ । ସୁଖ ହେଉ କିମ୍ବା ଦୁଃଖ ହେଉ ସବୁ ପରିସ୍ଥିତିର ଏକାଠି ହୋଇ ସାମ୍ନା କରେ ପୁରା ପରିବାର । କେବଳ ଓଡ଼ିଶା କାହିଁକି ସନାତନ ଧର୍ମ ତଥା ମାନବବାଦର ଏହା ହେଉଛି ପରମ ପବିତ୍ରତା । ସେହି ନ୍ୟାୟରେ ଏ ଜାତିର ଅଗ୍ରପୂଜ୍ୟ କୂଳଶ୍ରେଷ୍ଠ ବୋଲି ଯାହାଙ୍କୁ ମାନୁଛେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଯେବେ ଯେବେ ବିପଦ ଆସିଛି ତାଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାକୁ ଏ ଜାତି ଚେଷ୍ଟା କରିଛି । କେତେବେଳେ ନଦୀ ଉପରେ ଭେଳା ବସାଇ ତାଙ୍କୁ ମାସ ମାସ ଧରି ଲୁଚାଇ ରଖାଯାଇଛି ତ ପୁଣି କେତେବେଳେ ଶହ ଶହ ବର୍ଷ ଧରି ପାତାଳି କରାଯାଇଛି ।

ପରିବାରର ମୂରବୀଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାକୁ ଛଦ୍ମ ମୂର୍ତ୍ତି ତିଆରି କରାଯାଇଛି ତ ପୁଣି କେତେବେଳେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଲୁଚାଇ ରଖାଯାଇଛି ତାଙ୍କ ପ୍ରତିମାଙ୍କୁ । କୋଟି ଓଡ଼ିଆର ମଉଡ଼ମଣି ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ର ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ଉପରେ ବହୁବାର ଆକ୍ରମଣ ହୋଇଛି । ଏ ଜାତିକୁ ନିଶ୍ଚିହ୍ନ କରିବାକୁ ହୋଇଛି ବହୁବାର ପ୍ରଚେଷ୍ଟା । ଆମକୁ ଅନ୍ୟତ୍ର ମିଶାଇବାକୁ କରାଯାଇଛି ମନ୍ଦ ମସୁଧା । କିନ୍ତୁ ବହୁ ଘାତ ପ୍ରତିଘାତ ମଧ୍ୟରେ ଜାତି ବଞ୍ଚିଛି ଏବଂ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିଛି ତାର ଆରାଧ୍ୟ ଦେବତାଙ୍କୁ କୂଳ ଦେବତାଙ୍କୁ । ଯୁଦ୍ଧରେ ବହୁ ରାଜା ଓ ସମ୍ରାଟ ବଳି ପଡ଼ିଛନ୍ତି । ଜୟ ପରାଜୟର ଇତିହାସରେ କେତେ ଲୋକଙ୍କ ନାଁ ଯୋଡ଼ିଛି ଏବଂ କଟିଛି । ଆଜି ଯାହାଙ୍କ କଥା ଆମେ କହୁଛନ୍ତି ସେ ଗଜପତି କିମ୍ବା ସେନାପତି ନହୋଇ ମଧ୍ୟ ଆଜି ତାଙ୍କୁ ସମସ୍ତେ ମନେପକାନ୍ତି ।

ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତି ଓ ଇତିହାସର କଥା ଆସିଲେ ତାଙ୍କ ନାଁ ସାମ୍ନାକୁ ଆସେ । ମାଦଳାପାଞ୍ଜିରେ ଲେଖାହୋଇଛି ତାଙ୍କରି ନାଁ । ମୋଗଲଙ୍କ କବଳରୁ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାକୁ ମାସ ମାସ ପାଦରେ ଚାଲିଚାଲି ଗୁପ୍ତଚର ସାଜି, ଯାତ୍ରୀ ବେଶରେ ଗଙ୍ଗାକୂଳକୁ ଯାଇ ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମଙ୍କୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ୍ୟ ଗୋପନୀୟ ଭାବରେ ଆଣିଥିଲେ ସେ । କିଏ ସେ ବିଶର ମହାନ୍ତି । କଣ ସେ ଇତିହାସ ? ଯାହାଙ୍କ ପାଇଁ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ଇନ୍ଦ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ କୁହାଯାଏ ? ଆଜିର ଅଧ୍ୟାୟରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଆଲୋଚନା । ମୃଦଙ୍ଗରେ କେମିତି ଆସିଲେ ବ୍ରହ୍ମ ?

କଳାପାହାଡ଼

ଆମେ ଫେରିବା ଆଜକୁ ୪୫୦ ବର୍ଷ ତଳକୁ । ୧୫୬୫ ମସିହା । ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ୱାଧୀନ ରାଜା ଥିଲେ ତେଲେଙ୍ଗା ମୁକୁନ୍ଦଦେବ । ତତ୍କାଳୀନ ଦିଲ୍ଲୀ ଶାସକ ସମ୍ରାଟ ଆକବରଙ୍କ ସହିତ ସେ ମିତ୍ରତା ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ବଙ୍ଗର ସୁଲତାନ୍ ନବାବ ସୁଲେମାନଙ୍କର ଶକ୍ତିହ୍ରାସ ହୋଇଥିଲା । ସେ ଆକବରଙ୍କର ବଶତା ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ ସତ କିନ୍ତୁ ମନରେ ଥିଲା ପ୍ରବଳ ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାର ଇଚ୍ଛା । ପରେ ନିଜେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହେବା ପରେ ୧୫୬୮ରେ ଓଡ଼ିଶା ଆକ୍ରମଣ କଲେ । ସେତେବେଳେ ଆକବର ଆଉ ମୁକୁନ୍ଦ ଦେବଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କଲେ ନାହିଁ । ସୁଲେମାନଙ୍କର ଦୁର୍ଦ୍ଧାନ୍ତ ସେନାପତି କଳାପାହାଡ଼ ପ୍ରଥମେ କଟକ, ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଓ ପୁରୀ ଆକ୍ରମଣ କରି ବ୍ୟାପକ କ୍ଷୟକ୍ଷତି କରିବା ସହ ତାଣ୍ଡବ ରଚିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ମୁକୁନ୍ଦ ଦେବଙ୍କର ଶତ୍ରୁମାନେ କଳାପାହଡ଼କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

ହିନ୍ଦୁ ବିରୋଧୀ ପ୍ରତିଶୋଧ ପରାୟଣ ମନୋଭାବ କାରଣରୁ ଭୁବନେଶ୍ୱର, କୋଣାର୍କ ଓ ପୁରୀର ସବୁ ମନ୍ଦିର ଭାଙ୍ଗି ପକାଇଲେ । ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିବାକୁ ତିନିଶହ ହାତୀ ଉପରେ ଆଫଗାନ୍ ସୈନ୍ୟଙ୍କୁ ବସାଇ କଳାପାହାଡ଼ ପୁରୀ ସହର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କଲେ । ତେବେ ଏ ଆକ୍ରମଣ ପଛରେ ତାଙ୍କର ନିଜସ୍ୱ କ୍ରୋଧ ରହିଥିବା ଐତିହାସିକ ଉଲ୍ଲେଖ କରନ୍ତି । ତେବେ ମୋଗଲ ସେନାପତି କଳାପାହଡ଼ କବଳରୁ ଠାକୁରଙ୍କୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଛପଲ୍ଲା ହାତୀପଡ଼ା ନେଇ ଲୁଚାଇ ରଖିଥିଲେ ସେବକ । କଟକର ବାରବାଟୀ ଦୁର୍ଗ ଅକ୍ତିଆର କରିବା ପରେ, କଳାପାହାଡ଼ ଏଇଠି ରହିବା ସହ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଖୋଜିବାରେ ଲାଗିଲା । ୨ଟି କାରଣ ଏହାକୁ ନେଇ ରହିଛି ।

ଗୋଟିଏ ଲୁଣ୍ଠନ ଏବଂ ସନାତନ ଧର୍ମ ଉପରେ ପ୍ରତିଶୋଧ । ତେବେ ଦିବ୍ୟସିଂହ ପଟ୍ଟନାୟକ ଠାକୁରଙ୍କୁ ନେବା ନେଇ ଖବର ପାଇଲା କଳାପାହାଡ଼ । ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ହାତୀ ପିଠିରେ ବସାଇ ଗଙ୍ଗା କୂଳକୁ ଆଣିଲା । ସେଠାରେ କାଠ କୁଢ଼ାଇ ଅଗ୍ନି ସଂଯୋଗ କରିଦେଲା । ମାଦଳା ପାଞ୍ଜି ଅନୁସାରେ ଫାଳ ପାଳ ହୋଇ ଫାଠିଲା ମୋଗଲର ଶରୀର । ଏହାଦେଖି ତାର ପୁତ୍ର ପରମେଶ୍ୱରଙ୍କୁ ଗଙ୍ଗକୁ ମେଲିଦେଲା । ସେ ଦାରୁ ଭାସି ଆସନ୍ତେ ଅମୁରା ଗୋଟିଏ ଜାଳି କାଠ ବୋଲି ଧରି ତାକୁ ବାରିରେ ପକାଇଥିଲା । ସେଠାରୁ ପାଇଲା ବିଶର ମହାନ୍ତି ।

ବିଶର ମହାନ୍ତି

ବାଲେଶ୍ୱରର ଜଣେ ବାସିନ୍ଦା ଥିଲେ । ୧୫୧୦ରେ ଯେତେବେଳେ ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟ ପୁରୀ ଆସିଲେ ସେ ବୈଷ୍ଣବ ଧର୍ମରେ ଦୀକ୍ଷିତ ହେଲେ । ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ପ୍ରବଳ ଭକ୍ତି ଓ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରୁଥିଲେ ବିଶର । ତାଙ୍କ ନାମ ଜପ କରି କରି ସେ ଦିନ କାଟୁଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ନୂଆକରି ତିଆରି ହେଉଥିଲା କଲିକତା ବନ୍ଦର । ସେଠାରେ କାମ ମଧ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ଇତି ମଧ୍ୟରେ କଳାପାହାଡ଼ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ସହ ତିନି ଠାକୁରଙ୍କୁ ନେଇ ଗଙ୍ଗାକୂଳକୁ ଯାଉଥିବା ବେଳେ ଓଡ଼ିଆ ଯାତ୍ରୀ ବିଶର ମହାନ୍ତି ତାଙ୍କ ପଛେ ପଛେ ଯାଇଥିଲେ । ବହୁଦିନ ଧରି ଗୁପ୍ତଚର ଭାବେ କଳାପାହାଡ଼ର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସେ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରୁଥିଲେ । ଯେଉଁଦିନ ସେ କାଷ୍ଠଗୋଛାଇ ଠାକୁରଙ୍କୁ ସେଥିରେ ରଖି ଅଗ୍ନି ସଂଯୋଗ କଲା ବିଶର ମହାନ୍ତି ଏ ସବୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିଥିଲା । ଗଙ୍ଗାରୁ ଗୋଟିଏ ଦାରୁଙ୍କ ଦରପୋଡ଼ା କାଷ୍ଠକୁ ଆଣି ସେଥିରୁ ସେ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ ବ୍ରହ୍ମ । ଚାନ୍ଦବାଲି ବନ୍ଦରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ଏକ ହାତଡଙ୍ଗାରେ ଆଗକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ିଚାଲିଥିଲେ । ତେବେ ସେତେବେଳେ କୁଞ୍ଜବନର ଭ୍ରମ ସୃଷ୍ଟିକରୁଥିବା ହେନ୍ତାଳ ବଣକୁ କୁଜଂଗ କୁହାଗଲା । ସେଠାରେ ସେ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ବ୍ରହ୍ମଙ୍କୁ ଦୀର୍ଘ ୯ ବର୍ଷ ଧରି ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରିଥିଲେ ।