କଂଗ୍ରେସରେ ନୂଆ ନୁହେଁ କନ୍ଦଳ, ଏମିତି ବିଦ୍ରୋହ ଉପରେ କାବୁ ପାଇଛନ୍ତି ଗାନ୍ଧି ପରିବାର
1 min read
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ବିଗତ ବର୍ଷରେ ଦେଶର ସବୁଠୁ ବଡ଼ ଦଳ କୁହାଯାଉଥିବା କଂଗ୍ରେସରେ ନେତୃତ୍ୱକୁ ନେଇ ଏବେ ଲାଗି ରହିଛି ସଂକଟ । ଦଳର ୨୩ ବରିଷ୍ଠ ନେତା ଯେଉଁଥିରେ ସାଂସଦ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ୍ ଅଛନ୍ତି । ସେମାନେ ଦଳର ଅନ୍ତରୀଣ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ଚିଠି ଲେଖି ନେତୃତ୍ୱ ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ଛିଡ଼ା କରିଛନ୍ତି । ଏସବୁକୁ ଦେଖି ସୋନିଆ ପଦ ଛାଡ଼ିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିବା ବଳେ କିଛି କଂଗ୍ରେସ ନେତା ତାଙ୍କ ସମର୍ଥନରେ ଛିଡ଼ା ହୋଇଛନ୍ତି । ଏହାକୁ ନେଇ ସୋମବାର କଂଗ୍ରେସ ୱାର୍କିଂ କମିଟି (CWC) ବୈଠକ ମଧ୍ୟ ବସିଛି । ଯେଉଁଥିରେ ସୋନିଆଙ୍କୁ ଦଳର ଅନ୍ତରୀଣ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ଆଗାମୀ ଏକ ବର୍ଷ ରହିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଛି ।
ତେବେ, କଂଗ୍ରେସ ଦଳରେ ଏଭଳି କଥା କିଛି ନୂଆ ନୁହେଁ । ଦଳରେ ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ଏଭଳି ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧ ହେଉଥିଲା । ୧୩୪ ବର୍ଷର ପୁରୁଣା ଦଳ କଂଗ୍ରେସରେ ଏମିତି ଅନେକଥର ହୋଇଛି । ଯେତେବେଳେ ବି ଦଳୀୟ ଅସନ୍ତୋଷ ଦେଖାଦେଇଛି । ତାକୁ କଳେବଳେ କୌଶଳ କ୍ରମେ କାବୁ କରାଯାଇଛି । ତେବେ, ଚଳିତଥର କଂଗ୍ରସ ଦଳ ତା ଇତିହାସରେ ସବୁଠୁ ଖରାପ ସମୟ ଦେଇ ଗତି କରୁଥିବା ବେଳେ ନେତୃତ୍ୱକୁ ନେଇ ଦଳରେ ନାନା ମତ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । ନେହରୁ-ଗାନ୍ଧି ପରିବାରର ନେତୃତ୍ୱ ସଂକଟ ଓ ପ୍ରଶ୍ନ ଘେରରେ ରହିଛି ।
ତେବେ, ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କଂଗ୍ରେସ ଦଳରେ ନେତୃତ୍ୱକୁ ନେଇ ଏମିତି କେବେ କେବେ କେମିତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଏବଂ ଦଳୀୟ ଅସନ୍ତୋଷକୁ କଂଗ୍ରେସ କେମିତି ସମ୍ଭାଳିଥିଲା ।
ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୬: ଇନ୍ଧିରା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପରେ
ଦେଶର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜବାହରଲାଲ ନେହରୁଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଲାଲ୍ ବହାଦୂର ଶାସ୍ତ୍ରୀ ଦେଶର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ । ପଦରେ ରହିବାର ପାଖାପାଖି ୨ ବର୍ଷ ପରେ ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । ସେତେବେଳ ଦଳର ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱକୁ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ପାଇଁ ଶାସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରେ ମୋରାର୍ଜୀ ଦେଶାଇଙ୍କ ନାମ ଆଗରେ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ, ସେତେବେଳେ ଦଳର ବରିଷ୍ଠ ନେତା ନେହରୁଙ୍କ ଝିଅ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ନାଁ ସୁପାରିସ୍ କରିଥିଲେ । ସେବେଠାରୁ କଂଗ୍ରେସରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଗାନ୍ଧି ପରିବାରର ପରମ୍ପରା । ଇନ୍ଧିରା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପାଇଁ ସମର୍ଥନ ହାସଲରେ କାମରାଜଙ୍କ ଭୂମିକା ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା । କଂଗ୍ରେସ ଭିତରେ ଦେଶାଇଙ୍କଠାରୁ ଇନ୍ଦିରା ୧୮୦ ଖଣ୍ଡ ଭୋଟରେ ବିଜୟୀ ହେବା ସହ କିଛିଦିନ ପରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଶପଥ ନେଇଥିଲେ ।
ନଭେମ୍ବର ୧୯୬୯: ରାଜନୀତିରେ ବଢ଼ିଲା ଇନ୍ଦିରାଙ୍କ ଦଖଲ
୧୯୬୭ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ କଂଗ୍ରେସକୁ ଝଟକା ଲାଗିଥିଲା । ପରେ ଅଧିକାଂଶ ରାଜ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଫଳ ମିଳିଥିଲା । ଏହାକୁ ନେଇ ଦଳ ଭିତରେ ପାଖାପାଖି ୪ ମାସ ଧରି ଲାଗି ରହିଥିଲା ଅନ୍ତଃ କନ୍ଦଳ । ସେତେବେଳେ କଂଗ୍ରେସ ମୁଖ୍ୟ ଥିବା ନିଜାଲିଙ୍ଗପ୍ପା ୧୯୬୯ ନମ୍ବେମ୍ବରେ ଇନ୍ଧିରା ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ‘ଗୁଙ୍ଗି ଇଣ୍ଡିଆ’ କହି ଦଳରୁ ବାହାର କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଦଳର ନେତା ୨ ଭାଗ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଗୋଟିଏ ପକ୍ଷ ଇନ୍ଦିରାଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ ଥିଲେ ।
ଏହାର କିଛିଦିନ ପୂର୍ବରୁ ବିବି ଗିରିଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାବେ ନିର୍ବାଚନ କରି ଇନ୍ଦିରା ସମର୍ଥନ ହାସଲ କରି ସାରିଥିଲେ । ଦଳରୁ ବିତାଡ଼ିତ ହେବା ପରେ ମଧ୍ୟ ଦଳର ସଂସଦୀୟ ବୈଠକରେ ଇନ୍ଦିରାଙ୍କୁ ମିଳିଥିଲା ଭରପୂର ସମର୍ଥନ । ଫଳରେ ଦୁଇ ଭାଗରେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଯିବା ସହ ବାମ ଦଳ ଓ ଡିଏମକେ ସମର୍ଥନରେ ଇନ୍ଦିରା ସରକାର ବଞ୍ଚାଇବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ । ପରେ ଦଳ ଇନ୍ଦିରାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ୧୯୭୧ ନିର୍ବାଚନ ଜିତିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା ।
ମେ ୧୯୮୭: ବିପି ସିଂହଙ୍କ ବିଦ୍ରୋହ
ବୋଫର୍ସ ଦୁର୍ନୀତି ବେଳେ ମଧ୍ୟ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ଭିତରେ ଅନ୍ତରୀଣ କନ୍ଦଳ ଦେଖାଯାଇଥିଲା । ମିନିଷ୍ଟର କ୍ଲିନ୍ କୁହାଯାଉଥିବା ବିପି ସିଂହ ବୋଫର୍ସ ଦୁର୍ନୀତିର ଅଭିଯୁକ୍ତ ଭାବେ ଚର୍ଚ୍ଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ପରେ ୧୯୮୭ ମେରେ କଂଗ୍ରେସ ସରକାରରେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ଦଳରୁ ବାହାର କରାଯିବା ପରେ ବିପି ସିଂହ ଜନତା ଦଳ ଗଠନ କରି ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ସରକାରକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିଥିଲେ ।
ଅନ୍ୟପଟେ ଶାହ ବାନୋ କେସ୍ ପାଇଁ କଂଗ୍ରେସରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିବା ପୂର୍ବତନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଆରିଫ୍ ମହମ୍ମଦ ଖାନ୍ ସମେତ ଓଡ଼ିଶାର ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ, କର୍ଣ୍ଣାଟକର ରାମକୃଷ୍ଣ ହେଗଡ଼େ ଭଳି ରାଜ୍ୟର ବଡ଼ ନେତା ମଧ୍ୟ ଜନତା ଦଳରେ ସାମିଲ୍ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୮୯ ନିର୍ବାଚନରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧି ପରାଜୟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବା ସହ ବିଜେପି, ନ୍ୟାସନାଲ ଫ୍ରଣ୍ଟ ସହଯୋଗରେ ସରକରା ଗଢ଼ିଥିଲା । ଏଥିରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ ବିପି ସିଂହ ।
ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୯୮: କେସରୀଙ୍କ ବିଦାୟ, ସୋନିଆଙ୍କ ଆଗମନ
ରାଜୀବନ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ହତ୍ୟା ପରେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ରାଜନୀତିରେ ପଡ଼ୁଥିବା ଚାପକୁ ଜାଣି ପାରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ୧୯୯୮ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନର କିଛି ମାସ ପୂର୍ବରୁ ୧୯୯୭ର ଅନ୍ତିମ ଘୋଷଣାରେ କୁହାଯାଇଥିଲା ସେ କଂଗ୍ରେସ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର କରିବେ । ସତେବେଳେ କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ସୀତାରାମ କେସରୀ ସୋନିଆଙ୍କୁ କଂଗ୍ରେସ ପାଇଁ ‘ତ୍ରାଣକର୍ତ୍ତା’ କହିବା ସହ ଦଳକୁ ସ୍ୱାଗତ କରିଥିଲେ । ଆଉ ଯେତେବେଳେ ସୋନିଆଙ୍କୁ ଦଳର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ କରିବା ନେଇ ଦାବି ହେଲା ତ କେସରୀ ଅସହମତି ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।
୧୯୯୮ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୪ରେ କଂଗ୍ରେସ ୱାର୍କିଂ କମିଟି ଏକ ରିଜ୍ୟୁଲେସନ୍ ପାସ୍ କରିବା ସହ ଦଳର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ପଦରୁ କେସରୀଙ୍କୁ ବିଦା କରାଯାଇଥିଲା । କୁହାଯାଇଥିଲା- ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ପଦ ଦେବାରେ କୌଣସି ଅସୁବିଧା ନହେବା ଉଚିଚ୍ । ଏଥିପାଇଁ କେସରୀଙ୍କୁ କଂଗ୍ରେସ ମୁଖ୍ୟାଳୟ, ୨୪ ଅକବର ରୋଡରେ ବନ୍ଦ କରି ରଖାଯାଇଥିଲା । ତେବେ, ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ ଦଳର ନିଷ୍ପତ୍ତି ଶୁଣାଇ ସେବା ପାଇଁ କେସରୀଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଅର୍ପଣ କରିବା ସହ ଦଳର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ ।
