୧୯୭୧ର ଯୁଦ୍ଧ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲା ଭାରତୀୟ ରାଜନୀତିର ଗତି, ବଢିଥିଲା ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ଗ୍ରାଫ୍
1 min read
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ୧୯ ନଭେମ୍ବର ୧୯୧୭ରେ ଆହ୍ଲାବାଦର କାଶ୍ମୀରୀ ପଣ୍ଡିତ ପରିବାରରେ ଇନ୍ଦୀରା ପ୍ରିୟଦର୍ଶିନୀ ଗାନ୍ଧୀ ଭାବରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ। ଭାରତର ପ୍ରଥମ ମହିଳା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ସେ ଦୀର୍ଘଦିନ ହେବ ଦେଶର ସେବା କରିଥିଲେ । ଜଣେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ସେ ଦେଖିଥିଲେ ଖୁବ ଉତଥାନ ପତନ । ଦେଶର ରାଜେନୖତିକ ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ମଧ୍ୟ ଖୁବ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥିଲେ । ୧୯୭୧ ମସିହାର ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧରେ ବାଂଲାଦେଶ ଗଠନରେ ତାଙ୍କ ଭୂମିକା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଅଧିକ ସ୍ମରଣ କରାଯାଏ ।
୧୯୬୬ରେ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଦାୟୀତ୍ୱ ନେଲେ । ୧୯୭୧ରେ ଯେତେବେଳେ ପାକିସ୍ତାନରେ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଡାକରା ଦିଆଗଲା, ସେତେବେଳେ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଭାରତ ବାଂଲାଦେଶକୁ ମୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କଲା ।
1971 ନିର୍ବାଚନରେ ପାକିସ୍ତାନର ଆୱାମି ଲିଗ୍ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ କରିବା ପରେ ଏହା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ ଜୋର ଦିଆଗଲା । ୧୦ ମିଲିୟନ(ଏକ କୋଟି) ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନୀ ସୀମା ପାର ହୋଇ ଭାରତରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ । ଯାହାପରେ ଭାରତର ଅର୍ଥନୀତିରେ ସମସ୍ୟା ଦେଖାଦେଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଫେରିଯିବା ପାଇଁ ସର୍ତ୍ତ ରଖିଲା ଭାରତ । କିନ୍ତୁ ଆଲୋଚନା ବିଫଳ ହେବାରୁ ପାକିସ୍ତାନ ଭାରତ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କଲା । ପୂର୍ବ ସେନାରେ ଭାରତ ସେନା ଏକ ଆକ୍ରମଣାତ୍ମକ ରଣନୀତି ଏବଂ ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ “ପ୍ରତିରକ୍ଷା ରଣନୀତି” ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା। ୧୩ ଦିନ ଯୁଦ୍ଧ ଲାଗି ରହିଲା ଏବଂ ଭାରତ-ପାକ୍ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନର ମୁକ୍ତିଯୁଦ୍ଧକୁ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଲେ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ । ଏହି ସମୟରେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ଯଥେଷ୍ଟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେଇଥିଲେ ଇନ୍ଦିରା । ଯୁଦ୍ଧ ଯେପରି ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ନ ହୁଏ ତାହାକୁ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବାକୁ ମଧ୍ୟ କହିଥିଲେ । ଡିସେମ୍ବର 3 ରେ, କେତେକ ଭାରତୀୟ ଏୟାରବେସ୍ ଉପରେ ପୂର୍ବ-ଷ୍ଟ୍ରାଇକ୍ କରାଯାଇଥିଲା । ସେହି ସମୟରେ କୋଲକାତାରେ ଥିଲେ ଇନ୍ଦିରା ଏବଂ ଖୁବଶୀଘ୍ର ଦିଲ୍ଲୀ ଯାଇ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଯାଇ ସମ୍ବୋଦ୍ଧିତ କରିଥିଲେ । ସେ କହିଥିଲେ ଯେ, ଆମକୁ ଯୁଦ୍ଧ କରିବା ପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଇଛି ଓ ଏହାର ଉତ୍ତର ଦେବାକୁ ଆମେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ।
ଯୁଦ୍ଧ ଶେଷ ହେଲା ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନକୁ ପଶ୍ଚିମ ପାକିସ୍ତାନରୁ ପୃଥକ୍କରି ଗଠନ ହେଲା ବାଂଲାଦେଶ । ଏହା ଥିଲା ଭାରତର ବିଜୟ ଏବଂ ସେହି ସମୟରେ ଅସ୍ତ୍ର ବିରତି ଘୋଷଣା କଲେ ଇନ୍ଦିରା । ଭାରତୀୟ ସେନା ଆଗରେ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଥିଲେ ୯୩ ହଜାର ପାକ୍ ସୈନିକ । ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଏତେ ସଂଖ୍ୟାରେ ସୈନିକଙ୍କ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ ପୃଥିବୀ ପାଇଁ ନୂଆ କଥା ଥିଲା ।
୧୯୭୧ର ଯୁଦ୍ଧ ଇନ୍ଦିରାଙ୍କ ପାଇଁ ଥିଲା ସବୁଠାରୁ ଗୌରବର ମୁହୂର୍ତ୍ତ । ଯାହାପରେ ବିଭିନ୍ନ ରାଜନୈତିକ ନେତା ତାଙ୍କୁ ଦେବୀ ବୋଲି କହିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ବିଶେଷକରି ଭାରତର ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅଟଳ ବିହାରୀ ବାଜପେୟୀ ତାଙ୍କୁ ସର୍ବଶକ୍ତିମାନ “ଦେବୀ ଦୂର୍ଗା”ର ଆଖ୍ୟା ଦେଇଥିଲେ ।
