୧୭ ବର୍ଷରୁ କମ୍‌ ମହିଳା ବିଶ୍ୱକପ୍‌-କ୍ରୀଡ଼ା ଆୟୋଜନରେ ନୂଆ ଫର୍ଦ୍ଦ

1 min read
     ବିମଳ କୁମାର ରାଉଳ, ବାଲେଶ୍ୱର

ଅକ୍ଟୋବର ୧୧ ତାରିଖରେ ଭୁବନେଶ୍ୱର କଳିଙ୍ଗ ଷ୍ଟାଡିୟମରେ ଉଦଘାଟିତ ହୋଇଥିଲା ଫିଫା ୧୭ ବର୍ଷରୁ କମ୍‌ ମହିଳା ବିଶ୍ୱକପର ସପ୍ତମ ସଂସ୍କରଣ । ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଫୁଟବଲ ମହାସଂଘ (ଫିଫା)ର ଯେ କୌଣସି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଆୟୋଜନ ଯେତିକି ମର୍ଯାଦାଜନକ, ସେତିକି ବ୍ୟୟ ବହୁଳ ମଧ୍ୟ । ଦେଶର ବହୁ ବଡ଼ ବଡ଼ ସହରକୁ ପଛରେ ପକାଇ ଭୁବନେଶ୍ୱର ବିଶ୍ୱକପ୍‌ର ଭେନ୍ୟୁ ହେବା ଏବଂ ଫିଫାର ମାନ ଅନୁସାରେ ଭିତ୍ତିଭୂମି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଆୟୋଜନ କରିବା ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ବେଶ୍ ଆହ୍ୱାନପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ କ୍ରୀଡ଼ା ପ୍ରତି ଅହେତୁକ ଅନୁରାଗ ଏବଂ ବିଚକ୍ଷଣ ଦୂରଦୃଷ୍ଟିତା ହିଁ ଫିଫା ଯୁବା ମହିଳା ବିଶ୍ୱକପର ଉଦଘାଟନୀକୁ ସଫଳ କରାଇବା ସହ ଓଡ଼ିଶା କ୍ରୀଡ଼ା ଇତିହାସରେ ଏକ ନୂଆ ଫର୍ଦ୍ଦ ଯୋଡ଼ିଛି ।

ବିଗତ ଏକ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସମେତ ସାରା ରାଜ୍ୟରେ କ୍ରୀଡ଼ା ଭିତ୍ତିଭୂମିର ଅଦ୍ଭୁତପୂର୍ବ ବିକାଶ ଘଟିଛି । ହକି ଚାମ୍ପିଅନ୍ସ ଟ୍ରଫି (୨୦୧୪), ଏସିଆନ୍ ଆଥଲେଟିକ୍ସ ଚାମ୍ପିଅନସିପ୍ (୨୦୧୭), ହକି ପୁରୁଷ ବିଶ୍ୱକପ୍ (୨୦୧୮), ମହିଳା ଗୋଲ୍ଡକପ୍ ଫୁଟବଲ (୨୦୧୯) ଏବଂ ୨୦ ବର୍ଷରୁ କମ୍‌ ସାଫ୍‌ ଚାମ୍ପିଅନସିପ୍ ପ୍ରଭୃତି ବଡ଼ ବଡ଼ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଆୟୋଜନ କରି ଭୁବନେଶ୍ୱର ବିଶ୍ୱ କ୍ରୀଡ଼ା ମାନଚିତ୍ରରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିଛି ।

ଫିଫା ଯୁବା ମହିଳା ବିଶ୍ୱକପ୍ ଆୟୋଜନ କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ? ଏ ପ୍ରଶ୍ନ ଆମ ମନକୁ ଆନ୍ଦୋଳିତ କରିବା ସ୍ୱଭାବିକ । କ୍ରିକେଟ୍‌, ହକି, ଟେନିସଠାରୁ ଫୁଟବଲ ବହୁ ଲୋକ ପ୍ରିୟ ଖେଳ । ବିଶ୍ୱର ସବୁ ଦେଶରେ ଏହି କ୍ରୀଡ଼ାର ଆଦର ରହିଛି । ବିଶ୍ୱ ଫୁଟବଲ ଫିଫା ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଓ ୨୧୧ଟି ଦେଶ ଏହାର ସଦସ୍ୟ ଅଟନ୍ତି । ଆମ ଦେଶରେ କ୍ରିକେଟ୍‌ ଭଳି ଫୁଟବଲର ଲୋକପ୍ରିୟତା  କିଛି କମ୍ ନୁହେଁ । ଦେଢ଼ଶହବର୍ଷରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ସମୟ ଧରି ଭାରତରେ ଏହି କ୍ରୀଡ଼ା ସକ୍ରିୟ ଭାବେ ଖେଳାଯାଇ ଆସୁଛି । ଯାହାର ଉଦାହରଣ ହେଉଛି ଡୁରାଣ୍ଡକପ୍ ଫୁଟବଲ । ୧୮୮୮ ମସିହାରୁ ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଖେଳାଯାଉଛି । ନିକଟରେ ଏହାର ୧୩୧ତମ ସଂସ୍କରଣ ବେଶ୍‌ ସଫଳତାର ସହ ଶେଷ ହୋଇଛି । କିନ୍ତୁ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆମେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଫୁଟବଲରେ ନିଜର ପରିଚୟକୁ ଦୃଢ଼ କରିପାରି ନାହୁଁ । ଭାରତୀୟ ପୁରୁଷ ଫୁଟବଲ ଦଳ (୧୦୬ତମ) ବିଶ୍ୱ ମାନ୍ୟତାରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଶହେଟି ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରେ ନାହିଁ । ମହିଳା ଦଳ ୫୮ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି । ଫିଫା କେବଳ ବରିଷ୍ଠ ପୁରୁଷ ଓ ମହିଳାରେ ବିଶ୍ୱକପ୍‌କୁ ସୀମିତ ନରଖି ବିଭିନ୍ନ ବୟସ ବର୍ଗରେ ବିଶ୍ୱକପ୍ ଆୟୋଜନ କରେ । ଫିଫାର ଯେ କୌଣସି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଆୟୋଜନ ନେଇ ବିଶ୍ୱର ୨୧୧ଟି ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍କଣ୍ଠାବୃଦ୍ଧି ପାଏ । ସାଧାରଣତଃ ବିକଶିତ ଓ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ଏ ଦିଗରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି । ତେଣୁ ଏଭଳି ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ପଛରେ ପକାଇ କୌଣସି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟର ଆୟୋଜନ ଅଧିକାର ହାସଲ କରିବା ଏତେ ସହଜ ବିଷୟ ନୁହେଁ । ସେମିତି ଫିଫାରମାନକୁ ଅନୁସରଣ କରି ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ମଧ୍ୟ ବହୁ ବ୍ୟୟ ବହୁଳ । ‘ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ’ ହେଉ ଅବା ‘ଫିଫା ବିଶ୍ୱକପ୍‌’ ଆୟୋଜନର ଅର୍ଥ ଦେଶର ମୋଟ୍‌ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦନର (ଜିଡିପି) କିଛି ଅଂଶ ବିନିଯୋଗ କରିବା । ଦେଶର ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥା ଭଲ ନଥିବାରୁ ଭାରତ ପୂର୍ବରୁ ଏ ଦିଗରେ କେବେ ମନ ବଳାଇ ନାହିଁ ।

୨୦୧୭ରେ ଭାରତ ପ୍ରଥମ ଥର ଫିଫା ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଆୟୋଜନ କରିବାର ସୌଭାଗ୍ୟ ପାଇଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଏହି ବିଶ୍ୱକପ୍‌ କୋଲକାତା, ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ମୁମ୍ବାଇଭଳି ୮ଟି ବଡ଼ ସହରରେ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ବିଶ୍ୱକପ୍‌ ସଫଳତାର ସହ ଆୟୋଜନ କରି ଭାରତ ଫିଫା ଦ୍ୱାରା ଉଚ୍ଚ ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଥିଲା । ୨୦୧୮, ଜୁଲାଇ ୨୫ ତାରିଖରେ ୧୭ ବର୍ଷରୁ କମ୍‌ ମହିଳା ବିଶ୍ୱକପ୍‌-୨୦୨୦ ପାଇଁ ବିଡ୍ ଆହ୍ୱାନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।୨୦୧୯, ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୫ ତାରିଖରେ ଫିଫା କାଉନସିଲ ଶେଷରେ ଭାରତକୁ ଏହାର ଆୟୋଜକ ଦେଶ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା ।

ବିଶ୍ୱକପର ଆୟୋଜକ ସହର ଭାବେ ଭୁବନେଶ୍ୱର, କୋଲକାତା, ଗୌହାଟୀ, ଅହମ୍ମଦାବାଦ ଓ ନଭି ମୁମ୍ବାଇ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ । ଅଗଷ୍ଟ ୨୭, ୨୦୧୯ରେ ଫିଫାର ଆଞ୍ଚଳିକ ଆୟୋଜନ କମିଟି ଭୁବେନଶ୍ୱରକୁ ପ୍ରଥମ ଭେନ୍ୟୁର ସ୍ୱୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା । ଖୁବ୍ ଅଳ୍ପ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟସରକାର କଳିଙ୍ଗ ଷ୍ଟାଡିୟମର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ସାଙ୍ଗକୁ ସହରରେ ୩ଟି ଅଭ୍ୟାସଗ୍ରାଉଣ୍ଡ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ । କରୋନା ମହାମାରୀ ଯୋଗୁ ୨୦୨୦ ସଂସ୍କରଣ ୨୦୨୧ରେ ହେବାକୁ ଘୋଷଣା ହେଲା । ତାହାବି ସମ୍ଭବହେଲା ନାହିଁ, ଶେଷରେ ଏହି ସଂସ୍କରଣକୁ ଫିଫା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବାତିଲ ଘୋଷଣା କରି ୨୦୨୨ ସଂସ୍କରଣ ଆୟୋଜନ ଦାୟିତ୍ୱ ପୁଣି ଥରେ ଭାରତକୁ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା ।

ମହାମାରୀ ଯୋଗୁ ଭେନ୍ୟୁକୁ ୩ଟି ସହରରେ ସୀମିତ ରଖିବା ନେଇ ଫିଫା ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲା । ଭୁବନେଶ୍ୱର ଏହି ସହର ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଭେନ୍ୟୁର ମାନ୍ୟତା ପାଇବା ଓଡ଼ିଶା ପାଇଁ ଗୌରବର ବିଷୟ ଥିଲା । ପରେ କ୍ରୀଡ଼ାସୂଚୀ ଘୋଷଣା ହେବା ପରେ ଭାରତ ସମସ୍ତ ଗ୍ରୁପ୍‌ ମ୍ୟାଚ୍‌ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଖେଳାଯିବାର ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲା । ଆୟୋଜକ ଦଳ ଯେଉଁଠି ପ୍ରଥମ ମ୍ୟାଚ୍‌ ଖେଳିଥାଏ, ସେଠାରେ ହିଁ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଉଦଘାଟିତ ହୋଇଥାଏ । ଆଉ ଏ ସୌଭାଗ୍ୟ ଭୁବନେଶ୍ୱରକୁ ମିଳିଥିଲା ।

ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବିଶ୍ୱକପ୍ ଆୟୋଜନ ନେଇ କଳିଙ୍ଗ ଷ୍ଟାଡିୟମର ପୁନରୁଦ୍ଧାର, କ୍ୟାପିଟାଲ ହାଇସ୍କୁଲ ଏବଂ ୭ମ ବାଟାଲିୟନରେ ଅଭ୍ୟାସ ପଡ଼ିଆ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ୭୦ କୋଟିରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଛନ୍ତି । ଦେଶରେ ଫିଫାର ଦ୍ୱିତୀୟ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଆୟୋଜନ ଏବଂ  ଯୁବା ମହିଳା ବିଶ୍ୱକପର ଶୁଭ ଉଦଘାଟନ ପରେ ଭୁବନେଶ୍ୱରର ନାମ ଆଜି ବିଶ୍ୱର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦେଶରେ ପହଞ୍ଚି ପାରିଛି ।

ରାଜ୍ୟ ରାଜକୋଷରୁ କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କା କ୍ରୀଡ଼ା ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଉଛି । କିନ୍ତୁ ଏହା କେବେ ବୃଥା ଯିବ ନାହିଁ । କ୍ରୀଡ଼ା ମାଧ୍ୟମରେ ଓଡ଼ିଶା ଆଜି ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ପହଞ୍ଚି ପାରିଛି । ଏହା ହିଁ ରାଜ୍ୟରେ ବୈଦେଶିକ ପୁଞ୍ଜି ନିବେଶ ଓ ବିଦେଶୀ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ କରିବ ।

କ୍ରୀଡ଼ାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଅର୍ଥ ଯୁବ ପିଢ଼ିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା । ଏହା ଦ୍ୱାରା ଆମ ଆଗାମୀ ଯୁବ ପିଢ଼ି କ୍ରୀଡ଼ାକୁ କ୍ୟାରିୟର ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିବେ । ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବିଗତ ଏକ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଯେଉଁ ହଜାର ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା କ୍ରୀଡ଼ାରେ ବିନିଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି ତାହାର ପରୋକ୍ଷ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଯୁବ ପିଢ଼ିଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ମହିଳା ଫୁଟବଲର ଏକ ଦୃଢ଼ ପରମ୍ପରା ରହିଛି । ଭାରତୀୟ ମହିଳା ଫୁଟବଲ ଦଳର ପୂର୍ବତନ ଅଧିନାୟିକା ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ସାମନ୍ତରାୟ, ସସ୍ମିତା ମଲ୍ଲିକଙ୍କଠାରୁ ପ୍ୟାରୀଖାଖାଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକାଧିକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଖେଳାଳି ରାଜ୍ୟରୁ ବାହାରିଛନ୍ତି । ପୂର୍ବରୁ ଖେଳ ଓ ଖେଳାଳି ଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଭିତ୍ତିଭୂମି ନଥିଲା । ଏବେ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଗଢ଼ି ଉଠିଛି । ବିଶ୍ୱକପ୍ ଆୟୋଜନ ଦ୍ୱାରା ଆମ ପିଲାମାନେ ଅତି ନିକଟରୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମ୍ୟାଚ୍ ଦେଖିବା ସହ ଖେଳରମାନ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଲେ । ଆମ ଅଭିଭାବକମାନଙ୍କ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିବ ।

କ୍ରୀଡ଼ା ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ଏବଂ ଖେଳାଳିଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ମିଳିବା ଦ୍ୱାରା ପୂର୍ବାପେକ୍ଷା ଓଡ଼ିଶା ଜାତୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିପାରିଛି । ଯାହା ସଦ୍ୟତମ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ହେଉଛି, ଗୁଜରାଟରେ ଶେଷ ହୋଇଥିବା ୩୬ତମ ଜାତୀୟ କ୍ରୀଡ଼ା । ଓଡ଼ିଶା ପୂର୍ବ ରେକର୍ଡକୁ ଭଙ୍ଗ କରି ଏଥର ମୋଟ୍ ୨୬ ପଦକ ଜିତିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଛି । ଏଭଳି ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଜାରି ରହିଲେ ଆଗାମୀ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ହରିଆନା ଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ପ୍ରଭୃତି କ୍ରୀଡ଼ାରେ ଅଗ୍ରଣୀ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଶା ପଛରେ ପକାଇ ପାରିବ ।