ବାତ୍ୟା ମୁକାବିଲା ନେଇ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ପ୍ରସ୍ତୁତି

୧୯୯୯ ମହାବାତ୍ୟାକୁ କିଏ ବା ଭୁଲି ପାରିବ । ସେହି ସମୟର ସେହିପ୍ରଳୟଙ୍କାରୀ ମହାବାତ୍ୟାରେ ଓଡ଼ିଶାର କେତେ ପ୍ରାଣ ହାନି ହୋଇଥିଲା ତାହାକୁ ଭୁଲିବା ଅସମ୍ଭବ । ସେହି ମହାବାତ୍ୟା ଭାରତର ଇତିହାସର ଏକ ଅଭୁଲା ଅତୀତ । ଯହାକୁ ସାମ୍ନା କରିଥିଲା ଓଡ଼ିଶା । ୨୦୨୧ରେ ଆଉ ଏକ ବାତ୍ୟା ୟାସ ଓଡ଼ିଶା ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା କିନ୍ତୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ବ୍ୟାପକ ପୂର୍ବ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ଏହି ବାତ୍ୟାରେ ବିଶେଷ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ହୋଇ ନାହିଁ ।
ବାତ୍ୟା ୟାସ ମେ ୨୬ରେ ଭଦ୍ରକ ଜିଲ୍ଲାର ଧାମରା ଉପକୂଳ ଓ ବାଲେଶ୍ୱରର ବାହନଗାଠାରେ ସ୍ଥଳଭାଗ ଛୁଇଁ ଥିଲା ଏବଂ ଦୀର୍ଘ ସମୟର ଧ୍ୱଂସ ଲୀଳାପରେ ବାତ୍ୟା ଝାଡଖଣ୍ଡ ମୁହାଁ ହୋଇଥିଲା । ତେବେ ସରକାରଙ୍କ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ ମାତ୍ର ୨ ଜଣଙ୍କ ଜୀବନହାନୀ ହୋଇଛି । ଗତ ୩୦ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଶା ପାଖାପାଖି ୬ଟି ବାତ୍ୟାକୁ ସାମ୍ନା କରିଥିବା ବେଳେ ଜିରୋ କାଜୁଆଲିଟି ରେକର୍ଡ କରିଛି । ବାତ୍ୟା ମୁକାବିଲାରେ ଓଡ଼ିଶାର ଏହି ଦକ୍ଷତା ବାବଦରେ କହିବାକୁ ଯାଇ ଓଡ଼ିଶାର ରିଲିଫ କମିଶନର ପି କେ ଜେନା ଗଣମାଧ୍ୟମକୁ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୧୯୯୯ ଏବଂ ୨୦୨୧ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ହେଉଛି କେବଳ ‘ପୂର୍ବ ପ୍ରସ୍ତୁତି’ର । ସେ ସମୟରେ ଯେଉଁ ବାତ୍ୟା ଆସୁଥିଲା ସେନେଇ ପୂର୍ବ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରାଯାଇ ପାରୁ ନଥିଲା କିନ୍ତୁ ଏବେ ପୂର୍ବ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ବିଶେଷ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ହେଉ ନାହିଁ ।

ପ୍ରସ୍ତୁତି
ପାଣିପାଗ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ବାତ୍ୟା ୟାସ୍ ନିକଟତର ହେବାର ପୂର୍ବାନୁମାନ କରିବା ମାତ୍ରେ ରାଜ୍ୟ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପରିଚାଳନା ବିଭାଗ ଆକ୍ସନ ମୋଡ ଆସିଥିଲା । ଏବଂ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ଜିରୋ କାଜୁଆଲଟି ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ସବୁ ପ୍ରକାର ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଜିରୋ କାଜୁଆଲଟି ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ସମସ୍ତ ସତର୍କତାମୂଳକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା।

ବାତ୍ୟା ୟାସ ଲ୍ୟାଣ୍ଡଫଲ କରିବା ପରେ ODRAF, NDRF, ଓଡିଶା ପୋଲିସ, ଅଗ୍ନିଶମ ବାହିନୀ, ଶକ୍ତି ବିଭାଗ ଏବଂ PWDର ଏକାଧିକ ଟିମ୍ ଯୁଦ୍ଧଭୂମିକୁ ଓହ୍ଲାଇଥିଲେ ଏବଂ ଉଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟ ଓ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟ ଯୁଦ୍ଧକାଳୀନ ଭିତ୍ତିରେ ଚାଲିଥିଲା । ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଘଣ୍ଟାଏ ମଧ୍ୟରେ ରାସ୍ତା ସଫା କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ୭ରୁ୮ ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଯୋଗାଣ ସ୍ୱଭାବିକ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ପାଖାପାଖି ୭ଲକ୍ଷ ୧୦ହଜାର ଲୋକଙ୍କୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା। NDRF ର ୫୨ ଟି ଟିମ୍ , ODRAF ର ୬୦ଟି ଦଳ, ଅଗ୍ନିଶମ ବାହିନୀର ୨୦୬ ଟି ଦଳ, ୫୦ ପ୍ଲାଟୁନ୍ ଓଡିଶା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସଶସ୍ତ୍ର ପୋଲିସ, ରାଜ୍ୟ ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗର ୮୬ ବୃକ୍ଷ କଟର ଦଳ ଏହି ବାତ୍ୟାମୁକାବିଲାରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ ।

ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ମୁକାବିଲା ଦଳ ବ୍ୟତୀତ ରାଜ୍ୟ ଘୂର୍ଣ୍ଣିବଳୟ ପ୍ରଭାବିତ ଅଞ୍ଚଳର ପୁନନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଅନେକ ଦଳ ନିୟୋଜିତ କରିଛି । ଏଥିରେ ଜନ କଲ୍ୟାଣ ବିଭାଗର ୧୫୪ ଜଣ କର୍ମଚାରୀ, ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ବିଭାଗର ୩୧୩ଟି ଟିମ୍, ସଡକ ସଫା କରିବା ପାଇଁ ୧୦୪ ଟି ଟିମ୍, ୬୦୬ଟି ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ବିଭାଗ ଦଳ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି । ଶକ୍ତି ବିଭାଗର ପାଖାପାଖି ୧୦ହଜାର ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଶୀଘ୍ର ପୁନରୁଦ୍ଧାରରେ ପ୍ରଶାସନକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଏବଂ ଡାକ୍ତରଖାନା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନରେ ପୂର୍ବରୁ ନିୟୋଜିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
ରାଜ୍ୟ ସରକାର କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ଗାଁରେ ଜଳ ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ଏକ ହଜାର ଡିଜେଲ ଜେନେରେଟର ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଏକ ହଜାର ମୋବାଇଲ୍ ଟ୍ୟାଙ୍କର୍, ୨ହଜାରରୁ ଅଧିକ ପିଭିସି ଟ୍ୟାଙ୍କ ନିୟୋଜିତ କରିଥିଲେ।

ସ୍ଥାନାନ୍ତର
ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବାତ୍ୟା ପ୍ରଭାବିତ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଲୋକଙ୍କୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବା ପୁଣି କୋଭିଡ୍ -19 ମହାମାରୀ ସମୟରେ ଏହା ଏକ ସରାକାକଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଥିଲା । ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପ୍ରଶାସନ ଲୋକଙ୍କୁ କଚ୍ଚା ଘର ଏବଂ ନିମ୍ନମାନର ସ୍ଥାନରୁ ସୁରକ୍ଷିତ ସ୍ଥାନକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିଥିଲା । ଫଳସ୍ୱରୂପ ୧୫୦ ରୁ ଅଧିକ ଗାଁରେ କୌଣସି ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇନଥିଲା ଯଦିଓ ସେଠାରେ ସମୁଦ୍ର ଜୁଆର ମାଡ଼ିଆସିବାରୁ ବନ୍ୟା ଭ୍ରମ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

ବାତ୍ୟା ସମୟରେ କୋଭିଡ୍ ପରିଚାଳନା
ବାତ୍ୟା ଏବଂ କୋଭିଡ -19 ମହାମାରୀ ପରିସ୍ଥିରେ ଦୁଇ ଦୁଇଟି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଦଳ ସେମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ଜାରି ରଖିଥିଲେ ଏବଂ କୋଭିଡର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଡାକ୍ତରଖାନାର ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣରେ ଔଷଧ, ଇଞ୍ଜେକ୍ସନ, ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସାମଗ୍ରୀକୁ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ମହଜୁଦ ରଖିଥିଲେ । ଏହାସହ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଅମ୍ଳଜାନ ସିଲିଣ୍ଡର ମଧ୍ୟ ରଖାଯାଇଥିଲା । ଏହାସହ ଡାକ୍ତରଖାନା ଭିତରେ ରୋଗୀ, ଡାକ୍ତର ଏବଂ ପାରାମେଡିକ୍ସଙ୍କ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା । ଫଳସ୍ୱରୂପ, ବାତ୍ୟା ପ୍ରଭାବିତ ଜିଲ୍ଲାମାନଙ୍କରେ ଥିବା କୋଭିଡ ଡାକ୍ତରଖାନାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କୌଣସି ଅଘଟଣ ଘଟି ନ ଥିବା ଜଣାଯାଇଛି।

ବୁଧବାର ଦିନ ବାତ୍ୟା ୟାସ୍ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା କୋଭିଡ୍ ପ୍ରଭାବିତ ରାଜ୍ୟକୁ ଅମ୍ଳଜାନ ପରିବହନରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବାତ୍ୟା ପ୍ରଭାବିତ ଜିଲ୍ଲାଗୁଡିକର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳାଙ୍କୁ ଯେଉଁମାନଙ୍କର ଜୁନ୍ ପ୍ରଥମ ସପ୍ତାହ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆନୁମାନିକ ପ୍ରସବ ତାରିଖ ଥିଲା ସେମାନଙ୍କୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବାକୁ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ବାତ୍ୟା ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳକୁ ନେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଡାକ୍ତରଖାନାକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବାକୁ କୁହାଯାଇଥିଲା।
ଏପରି ପ୍ରାୟ ୪ହଜାର ୫ଶହ ମହିଳାଙ୍କୁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଥିଲା ଯେଉଁଥିରୁ ୨୫ଶହ ଜଣଙ୍କୁ ଡାକ୍ତରଖାନାକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଯାଇଥିବା ସୂଚନା ମିଳିଥିଲା । ଯେଉଁ ଦିନ ବାତ୍ୟା ୟାସ୍ ଅବତରଣ କରିଥିଲା, ସେହି ଦିନ ଓଡିଶାରେ ୧୯୦ଟି ପ୍ରସବ ହୋଇଥିବା ସୂଚନା ମିଳିଛି ।
ସେହିପରି ପ୍ରଶାସନ ମାନସିକ ବିକାରଗ୍ରସ୍ତ ଲୋକଙ୍କୁ ଏବଂ ଭିନ୍ନକ୍ଷମଙ୍କୁ ଚିହ୍ନଟ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସୁବିଧା ସହିତ ବିଭିନ୍ନ ଆଶ୍ରୟ ଗୃହକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଯାଇଥିଲା ।

ବିପର୍ଯ୍ୟୟକୁ ମାତ ଦେବାରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ସକ୍ଷମ
୧୯୯୯ରୁ ୨୦୨୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବାତ୍ୟା ବିରୋଧରେ ଯେଉଁ ଲଢେଇ ଚାଲିଛି ତାହା ମଧ୍ୟରେ ଆକଶ ପାତାଳର ପାର୍ଥକ୍ୟ । ଦକ୍ଷ ନେତୃତ୍ୱ ପାଇଁ ଆଜି ବଦଳିଛି ଓଡ଼ିଶା ଆଉ ବଦଳିଛି ଓଡ଼ିଶାର ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ମୁକାବିଲାର କୌଶଳ ।
୨୦୦୦ ପରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଏମିତି ଏକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି ଯାହା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟର ବିଶେଷ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ହେଉନାହିଁ । ରାଜ୍ୟ ରିଲିଫ କମିଶନର ଜେନା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟଙ୍କ ସହ ହୋଇଥିବା ଏକ ବୈଠକକୁ ମନେପକାଇ କହିଛନ୍ତି ଯେ ‘ଆମ ରାଜ୍ୟ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ରାଜ୍ୟ ହୋଇଥିବାରୁ ବାତ୍ୟାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ଏଡାଇ ପାରିବା ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ଆମେ କେବଳ ଜୀବନ ବଞ୍ଚାଇ ପାରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରିବା ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୀବନ ମୋ ପାଇଁ ମୂଲ୍ୟବାନ ଅଟେ।‘ ବୋଲି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ।

ଗତ ବର୍ଷ ବାତ୍ୟା ଆମ୍ଫାନ୍ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ବେଳେ ସିଏମ୍ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ପ୍ରଶାସନ ଆଗରେ ‘ଶୂନ୍ୟ କାଜୁଆଲିଟି’ ଟାର୍ଗେଟ ରଖିଥିଲେ। ଯଦିଓ ବାତ୍ୟା ୟାଶ ଯୋଗୁଁ ରାଜ୍ୟରେ ଏକ ଅଙ୍କ ବିଶିଷ୍ଟ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ପଞ୍ଜିକୃତ ହୋଇଛି।
ଜେନା କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଆମେ ବର୍ତ୍ତମାନ ୨୪ ଘଣ୍ଟାରୁ କମ୍ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଅତି କମରେ ୧୦ ରୁ ୫୦ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବାର କ୍ଷମତା ହୋଇପାରିଛୁ । ଜେନା କହିଛନ୍ତି ଯେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଜୁନ୍ ୧୯ରେ ସାମୁଦ୍ରିକ ଝଡ଼ କିମ୍ବା ବାତ୍ୟା ଆସିଲେ ସରକାର କିଭଳି ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିବେ ସେନେଇ ରାଜ୍ୟବ୍ୟାପୀ ମକ୍ ଡ୍ରିଲ୍ କରନ୍ତି । ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ” ଏହିସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନୁଷ୍ଠାନ କଠିନ ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ; ଏହା ନମନୀୟ, ଅନୁକୂଳ ହେବା ଉଚିତ୍। କାରଣ ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଆପଣ କେତେ ଶୀଘ୍ର ସାମ୍ନା କରିବେ, ପରିସ୍ଥିତିର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ଆପଣ ପ୍ଲାନ୍-ବି ସହିତ କିଭଳି ଶୀଘ୍ର ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବେ, ଏହା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ।” ।