ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସାରା ଦେଶ ଅଗଷ୍ଟ ୧୫ରେ ସ୍ୱାଧୀନତାର ୭୫ତମ ବର୍ଷ ପୂର୍ତ୍ତି ପାଳନ କରିବ । ତେବେ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଘର୍ଷର କାହାଣୀ ଆମେ ତ ଆଜି ଯାଏଁ ଶୁଣି ଆସିଛେ । ଏବେ ଜାଣିବା ସ୍ୱାଧୀନତା ପୂର୍ବର ପରାଧୀନ ଭାରତର କାହାଣୀ । କେମିତି ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଭାରତର ଶାସନ ଡୋରୀ ଧରିଥିଲା । ତା’ପରେ ଦେଶରେ କେମିତି ଆଧିପତ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିଥିଲେ ଇଂରେଜ ।
୧୬୦୦-୧୭୫୭ (ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀରୁ-ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧ)
ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ବୁଝିବା ପୂର୍ବରୁ ଆମକୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ହରାଇବାର କାହାଣୀ ଜାଣିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ୧୬୦୦ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟେନ୍ ମହାରାଣୀ ଭାରତ ସହିତ ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ରାଜାଜ୍ଞା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ବ୍ରିଟିଶ୍ ବେପାରୀ ଭାରତକୁ ଆସିବା ବେଳକୁ ଭାରତରେ ଫ୍ରେଞ୍ଚ, ପର୍ତ୍ତୁଗାଲ ଓ ଡଚ୍ ଆଡ୍ଡା ଜମାଇ ସାରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଭାରତ ଉପରେ ଥିଲା ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ରାଜୁତି । ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଥିଲା ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଧନୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ । ବ୍ରିଟେନ ସେତେବେଳର ଭାରତର ଧନ ସହିତ କୌଣସି ଟକ୍କରରେ ନଥିଲା ।
ଭାରତରୁ ସୂତା, କପଡ଼ା, ଗୋଲମରିଚ, ଅଳେଇଚ, ଲବଙ୍ଗ ଓ ଡାଲଚିନି ଆଦି ନେଇ ୟୁରୋପରେ ବ୍ୟବସାୟ କରୁଥିଲେ ୟୁରୋପୀୟ ବଣିକ । ୧୬୦୮ ମସିହାରେ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ଜାହାଜ ସୁରଟରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା । ସେଠାରେ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଡଚଙ୍କ ସହାୟତାରେ ପର୍ତ୍ତୁଗାଲଙ୍କୁ ହଟାଇବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା ।
ପରେ ପରେ ମୋଗଲ ଶାସକ ଜହାଙ୍ଗିରଙ୍କ ସହ ସମ୍ପର୍କ ନିବିଡ଼ ହୋଇଥିଲା । ୟୁରୋପୀୟ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରତିବଦଳରେ ଭାରତୀୟ ଶାସକଙ୍କ ହୃଦୟ ଜିତି ପାରିଥିଲା । ଧିରେ ଧିରେ କୂଟନୀତି ଜରିଆରେ ଦେଶରେ ଦଖଲ ଦେବା ସହ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ।
ଔରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ଇଂରଜ ବ୍ୟବସାୟୀ ନଇଁ ନମସ୍ତେ ହୋଇ ଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଔରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ନିଧନ ସହିତ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଶାସକ ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଥିଲେ । ଏହାର ସୁଯୋଗ ନେଇଥିଲା ଇଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ । ନାମକୁ ମାତ୍ର ଥିବା ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟଙ୍କଠାରୁ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ କର ମୁକ୍ତ ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ ଅନୁମତି ପାଇଥିଲା । ଯାହାର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ବଙ୍ଗର ନବାବ ସିରାଜୁଦ୍ଦୁଲା । କଲିକତାରେ ବ୍ରିଟିଶ ସମ୍ପତ୍ତି ଜବତ କରିନେବା ସହ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ଗିରଫ କରି ନେଇଥିଲା । ଏହାପରେ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଓ ସିରାଜଦ୍ଦୌଲା ମୁହାଁମୁହିଁ ହୋଇଥିଲେ ।
ସେତେବେଳେ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ଆଉ ଏକ ଗଡ଼ ଥିଲା ମାଡ୍ରାସ ଯାହା ଆଜିର ଚେନ୍ନାଇ । ସେଠାରୁ ରବର୍ଟ କ୍ଲାଇଭ ନୌସେନାକୁ ନେଇ ଆସିଥିଲେ କଲିକତା । ଏବଂ ୧୭୫୭ରେ ସିରାଜୁଦ୍ଦୁଲା ଓ କ୍ଲାଇଭ୍ ପଲାସୀର ଆମ୍ବ ପଡିଆରେ ମୁହାଁମୁହିଁ ହୋଇଥିଲେ । ସିରାଜୁଦ୍ଦୁଲାଙ୍କ ସେନାପତି ମୀର ଜାଫର ବିଶ୍ୱାସଘାତକତା କରିବାକୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ନବାବଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।
ସେନାପତିଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ ଘାତକତା ଯୋଗୁଁ ବଙ୍ଗ ରାଜା ସିରାଜୁଦ୍ଦୁଲା ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ । ଯାହାକି ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ପାଇଁ ଥିଲା ପ୍ରଥମ ବଡ଼ ବିଜୟ । ୧୭୫୭ ପରେ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଦେଶରେ କ୍ଷମତା ଦଖଲ ପାଇଁ ଆହୁରି ଆଗକୁ ପାଦ ବଢ଼ାଇଥିଲା । ବଙ୍ଗର କ୍ଷମତା ଆସିଥିଲା କମ୍ପାନୀ ବାହାଦୂର ହାତକୁ ।
ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀକୁ ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶରେ ଏକ ସାମରିକ ଶକ୍ତି ଭାବେ ଛିଡ଼ା କରିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣିଲେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧରେ ସିରାଜଙ୍କ ତରଫରୁ କେତେ ସୈନିକ ଲଢୁଥିଲେ ଛାଡନ୍ତୁ । କେତେ ଲୋକ କେବଳ ଯୁଦ୍ଧ ଦେଖିବାକୁ ଆସିଥିଲେ ତାହା କୁହେ ଭାରତ ପରାଧୀନ ହେବାର କାହାଣୀ ।
ବ୍ରିଟେନ୍ ଫେରିବା ପରେ କ୍ଲାଇଭ୍ ଲେଖିଥିଲେ ଯେ, ସେଦିନ ପଲାସିର ଆମ୍ବ ତୋଟାରେ ଯେତିକି ଭାରତୀୟ ଯୁଦ୍ଧ ଦେଖିବାକୁ ଏକାଠି ହୋଇଥିଲେ ସେମାନେ ଯଦି ପଥର ଖଣ୍ଡିଏ ଲେଖା କମ୍ପାନୀ ସୈନିକଙ୍କ ଉପରକୁ ଫୋପାଡି ଥାନ୍ତେ ତେବେ ସବୁ ସୈନିକଙ୍କ କବର ତିଆରି ହୋଇଥାନ୍ତା ।
କିନ୍ତୁ.. ସେ ସମୟର ଭାରତୀୟଙ୍କ ପାଇଁ ଶାସକ ବଦଳିବା କିଛି ନୂଆ କଥା ନଥିଲା । ସେମାନେ ଭାବିନେଲେ ଯେ, ମୋଗଲଙ୍କ ଯାଗା ନବାବ ନେଇଥିଲେ ଏବେ ନବାବଙ୍କ ଯାଗା ଆଉ କିଏ ନେବ ? ଆଉ ଯୁଦ୍ଧ ଦେଖିବା ପରେ ସେହି ଲୋକ ସବୁ ନିଜ ନିଜ ଘରକୁ ଫେରି ନିଜ ଦୈନନ୍ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଗଲେ । ଯାହାର ମୂଲ୍ୟ ଆଗାମୀ ୧୯୦ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତକୁ ଦେବାକୁ ପଡିଥିଲା ।
