ଜରାଜୀର୍ଣ୍ଣ ଅବସ୍ଥାରେ ବାରିପଦାର ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ପାଠାଗାର, ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଅଭାବରୁ ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ବସିଛି ଐତିହ୍ୟ
ନନ୍ଦିଘୋଷ ବ୍ୟୁରୋ: ରାଜତନ୍ତ୍ର ସମୟରୁ ମୟୂରଭଞ୍ଜର କଳା ସାହିତ୍ୟ ସଂସ୍କୃତିର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ରହିଆସିଛି । ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ହେଉଛି ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ପାଠାଗାର । ୧୮୯୮ ମସିହାରେ ବାରିପଦା ଠାରେ ଲାଇବ୍ରେରୀକୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ତତ୍କାଳୀନ ରାଜା ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଦେଓ । ଉପଯୁକ୍ତ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଅଭାବରୁ ବାରିପଦାର ପୁରାତନ ଐତିହ୍ୟ ସମ୍ପନ୍ନ ଲାଇବ୍ରେରୀ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ପାଠାଗାର ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ବସିଛି । ଲାଇବ୍ରେରୀକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାକୁ ଅଣ୍ଟା ଭିଡିଛନ୍ତି ମୟୂରଭଞ୍ଜର ପ୍ରମୁଖ ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷ ।
ଜରାଜୀର୍ଣ୍ଣ ଅବସ୍ଥାରେ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ପାଠାଗାର । ଭାଙ୍ଗିଯାଇଛି ଛାତର ଆଜବେଷ୍ଟ । ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଅଭାବରୁ ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ବସିଛି ଐତିହ୍ୟ । ରାଜତନ୍ତ୍ର ସମୟର ଏହି ପାଠାଗାର ଶ୍ରୀହିନ ହୋଇ ପଡ଼ିଥିବା ବେଳେ, ଏହାର ପୁନ୍ନରୁଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ୧୮୯୮ ମସିହାରେ ବାରିପଦା ଠାରେ ଲାଇବ୍ରେରୀକୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ରାଜା ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଦେଓ । ସେହି ସମୟରେ ବ୍ରିଟିସ ମହାରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଙ୍କ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ମହାରାଜା ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଦେଓଙ୍କ ନାମରେ ନାମିତ ହୋଇଥିଲା । ୧୯୪୯ ମସିହାରେ ମୟୂରଭଞ୍ଜର ଓଡ଼ିଶା ସହିତ ମିଶ୍ରଣ ପରେ ଶିକ୍ଷାବିତ ଓ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ କମିଟି ଦ୍ଵାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଆସୁଛି । ରାଜ୍ୟର ଅନ୍ୟତମ ପୁରାତନ ପାଠାଗାର ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ଲାଇବ୍ରେରୀର ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ବିଗତ ସରକାରଙ୍କ ସମୟରେ ଆର୍ଥିକ ଅନୁଦାନ ମିଳିଥିଲା । ଜରାଜୀର୍ଣ ଅବସ୍ଥାରେ ଥିବା ଏହି ପାଠାଗାରର ପୁନ୍ନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଜାତୀୟ ସ୍ମାରକ ପ୍ରାଧୀକରଣ ସଂସ୍ଥା ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ତଥା ପାଠାଗାରର ପୂର୍ବତନ ସଦସ୍ୟ ପ୍ରଫେସର କିଶୋର କୁମାର ବସାଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ପ୍ରୟାସ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି ।
ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ପାଠାଗାରର ପୁନ୍ନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରମୁଖ ବ୍ଯକ୍ତି ବିଶେଷ । ପ୍ରଫେସର କିଶୋର କୁମାର ବସାଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଐତିହାସିକ ସ୍ମାରକୀର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଗତ ୨୮ ତାରିଖରେ ଆଇଏସଆଇର ଏକ ଟିମ ଲାଇବ୍ରେରୀର ଅବସ୍ଥା ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିଛି । ଲାଇବ୍ରେରୀର ପୁନ୍ନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଜିଲ୍ଲାପାଳଙ୍କ ସହିତ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି । ଆଲୋଚନାରେ ବିପିୟୁଟିର ପୂର୍ବତନ କୁଳପତି ଡକ୍ଟର ଦାମୋଦର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ, ଓଡ଼ିଶା ସୋସାଇଟି ଅଫ୍ ଆମେରିକାର ପ୍ରତିନିଧି ଡକ୍ଟର ଅଜୟ କୁମାର ମହାନ୍ତି, ଭୂବନେଶ୍ଵର ଆଇଆଇଟିର ପ୍ରଫେସର ସୁରେଶ ଦାସ, ବାରିପଦା ପୌରପରିଷଦ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ କୃଷ୍ଣାନନ୍ଦ ମହାନ୍ତି ଓ ଭାରତୀୟ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ସଂସ୍ଥାର ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀମାନେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ। ଏହି ପାଠାଗାରକୁ ଦେଶର ଏକ ମଡେଲ ପାଠାଗାରରେ ପରିଣତ କରି ଖଡଗପୁରର ଲାଇବ୍ରେରୀ ଏବଂ ଆର୍କିଟେକ୍ଟର ବିଶେଷଜ୍ଞ ମାନଙ୍କୁ ଏହାର ମଡେଲ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ନିୟୋଜିତ କରାଯିବାକୁ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା । ରାଜତନ୍ତ୍ର ସମୟର ଏକ ସ୍ମାରକୀ ପାଠାଗାର ଶ୍ରୀହୀନ ହୋଇପଡୁଥିବା ବେଳେ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ପାଠାଗାରରେ ପରିଣତ କରାଯାଇପାରିଲେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ, ଶିକ୍ଷକ ଗବେଷକଙ୍କ ପାଇଁ ଉପାଦେୟ ହୋଇପାରିବ ।