ଚିନ୍ତା ବଢାଇଲାଣି ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ, ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଉଡ଼ୁଛି ବିଷାକ୍ତ ପିଏମ୍ ୨.୫

ନନ୍ଦିଘୋଷ ବ୍ୟୁରୋ: ଚିନ୍ତା ବଢାଇଲାଣି ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ । ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣରେ ଭାରତ ବିଶ୍ବରେ ତୃତୀୟ । ପୁଣି ଥରେ ପ୍ରଦୂଷିତ ତାଲିକାର ଶୀର୍ଷରେ ଦିଲ୍ଲୀ ସହର । ପ୍ରଦୂଷଣ ଯୋଗୁ ଭାରତରେ ବାର୍ଷିକ ୨୩ ଲକ୍ଷ ଜୀବନ ଯାଉଥିବାବେଳେ ୧୬ ଲକ୍ଷଙ୍କର ଜୀବନ କେବଳ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ଯୋଗୁ ଯାଉଛି । ୨୦୩୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାତିସଂଘ ଦ୍ବାରା ପ୍ରଣୀତ ପରିସଂସ୍ଥା ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଦଶନ୍ଧି ଚାଲିଥିଲେ ବି ସଚେତନ ଅଭାବରୁ ପିଲା, ଯୁବ ଓ ବୟସ୍କଙ୍କର ଜୀବନ ଯାଉଛି । ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ହ୍ରାସ ପାଇଁ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ବରଗଛ, କରଞ୍ଜ, ପଣସ ସମେତ ସହରୀ ବନାଞ୍ଚଳ ସୃଷ୍ଟି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଦେଇଛନ୍ତି ବିଶେଷଜ୍ଞ।

ନିଃଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ବାସରେ ଯାଉଛି ବିଷ । ବାୟୁମଣ୍ଡଳରେ ଉଡ଼ୁଛି ବିଷାକ୍ତ ପିଏମ୍ ୨.୫ । ଅକାଳରେ ଜୀବନ ନେଉଛି ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ । ବିଶ୍ବର ତୃତୀୟ ପ୍ରଦୂଷିତ ଦେଶ ପାଲଟିଛି ଭାରତ । ପୁଣି ଥରେ ରାଜଧାନୀ ଦିଲ୍ଲୀ ଅଧିକ ପ୍ରଦୂଷିତ । ଏପରି ରିପୋର୍ଟ କରିଛି ସୁଇଜରଲ୍ୟାଣ୍ଡ ସଂସ୍ଥା IQ AIR । ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣର ପ୍ରଭାବ ସହରାଞ୍ଚଳ ଅପେକ୍ଷା ବେଶୀ ଭୋଗୁଛନ୍ତି ସହରାଞ୍ଚଳ ଲୋକେ । ଘରେ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବା ଏୟାରକଣ୍ଡିସନ୍, ଜୈବ ଇନ୍ଧନ ଦ୍ବାରା ଚାଳିତ ଗାଡ଼ି, ଧୂଳି ଧାରଣ କରିପାରୁନଥିବା ରାସ୍ତା ଯୋଗୁ ଉତ୍କଟ ହେଲାଣି ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ । ଭାରତର ୬୬ ପ୍ରତିଶତ ସହର ବାର୍ଷିକ ୩୫ ମାଇକ୍ରୋଗ୍ରାମ୍ ପିଏମ୍ରୁ ଅଧିକ ବିଷାକ୍ତ ଗ୍ୟାସ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ଛାଡ଼ୁଛନ୍ତି । ଭୁବନେଶ୍ବର ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ସାମିଲ ।

ଏହି ମାତ୍ରା ହ୍ରାସ କରିବାକୁ ଜାତିସଂଘ ୨୦୨୧ରୁ ୨୦୩୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସହରୀ ବନାଞ୍ଚଳ ସୃଷ୍ଟି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ଦେଇଛନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ ଚାଲିଛି ପରିସଂସ୍ଥା ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଦଶନ୍ଧି । ହେଲେ ଲୋକଙ୍କ ସଚେତନତା ଓ ନିୟମ ଉଲ୍ଲଂଘନକାରୀଙ୍କ ଉପରେ କଡ଼ା କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଅଭାବରୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ବଢିଚାଲିଛି । କେବଳ ମିଟିଂ, ଇଟିଂ, ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ସୀମିତ ରହିଛି ପରିବେଶ ସୁଧାର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ । ସବୁଜ ଗୃହ ପ୍ରଭାବ ସହିତ ଜୈବ ଇନ୍ଧନ ଦ୍ବାରା ଚାଳିତ ଗାଡ଼ିରୁ କାର୍ବନ୍ ମନୋକ୍ସାଇଡ୍ ନିର୍ଗତ ହେଉଛି । କାର୍ବନମନୋକ୍ସାଇଡ ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ସହିତ ମିଶି ଶରୀରରେ କାର୍ବୋକ୍ସିହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ତିଆରି କରୁଛି । ଫଳରେ ଶରୀରକୁ ଅମ୍ଲଜାନ କମ ପଡ଼ିବା ସହିତ ସବୁ ଅଂଶକୁ ସଞ୍ଚାଳିତ ରକ୍ତର ଶୋଧନ ହୋଇପାରୁନି। ଫଳରେ ଏବେ ଯକ୍ଷ୍ମା, ଶ୍ବାସ ଓ ହୃହରୋଗ ରୋଗୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ହେବାରେ ଲାଗିଛି । ମହିଳାଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ପୁରୁଷ ଅଧିକ  ସଂଖ୍ୟାରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେଉଛନ୍ତି ।

ବିଶ୍ବ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ପ୍ରଦୂଷଣ ଯୋଗୁ ୨୩ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କର ଅକାଳରେ ଜୀବନ ଯାଉଛି । ସେଥିରୁ ୧୬ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ଯୋଗୁ ମୃତ୍ୟୁ ମୁଖରେ ପଡ଼ୁଛନ୍ତି । ଏବେ କୋଭିଡ ପରେ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ମାତ୍ରା ବଢୁଥିବାରୁ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକଙ୍କ ଛାତି ରୋଗ ଦେଖାଦେଉଛି । ଏପରିକି କର୍କଟ, ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତଚାପ ଓ ମଧୁମେହ ରୋଗୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବି ବଢ଼ିଚାଲିଛି । ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ନେଇ ଅନେକ ନୀତି ନିୟମ ଥିଲେ ବି ଠିକ୍ ଭାବେ ପାଳନ ହେଉନି । ଏନଫୋର୍ସ୍ମେଣ୍ଟ୍ ଏଜେନ୍ସିଙ୍କ ଖାମଖିଆଲି ମନୋଭାବ ଯୋଗୁ ଲୋକେ ଏ ନେଇ ସଚେତନ ହେଉନାହାନ୍ତି । ସହରାଞ୍ଚଳ ବନୀକରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର କିଛିଟା ଆଗେଇଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଯେଉଁ ପରିମାଣରେ ଶିଳ୍ପାୟନ ଓ ପ୍ରଦୂଷଣ ବଢଛି ସେତିକି ଅନୁପାତରେ ବଢୁନି ସହରାଞ୍ଚଳ ସବୁଜ ବଳୟ ।

ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ଏବେ ବଡ଼ ଚାଲେଞ୍ଜ୍ । ସହରାଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଦୂଷଣ ମାତ୍ରା ଅଧିକ ହେବାରୁ ଛୋଟ ପିଲା ମାନସିକ ରୋଗର ଶିକାର ହେଉଛନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ ସରକାର, ସାଧାରଣ ଲୋକେ ଯଦି ଏବେଠୁ କାୟ ମନୋବାକ୍ୟରେ ପରିବେଶ ସନ୍ତୁଳନ ନେଇ ସଚେତନ ନ ହୁଅନ୍ତି ତାହେଲେ ସ୍ଥିତି ଆଗକୁ ଏପରି ହେବ ଯେ, ଧନ, କୋଠାବାଡ଼ି ସବୁ ଥିବା ହେଲେ ତାକୁ ଉପଭୋଗ କରିବାକୁ ଆୟୁଷ ନଥିବ ।