ନନ୍ଦିଘୋଷ ବ୍ୟୁରୋ : ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ରାଜଧାନୀ କାବୁଲଣେ ଏବେ ଚଳ ସଙ୍କଟ ଦେଖାଦେଲାଣି । ହୀନ୍ଦୁକୁଶ ପାହାଡ ମଝିରେ ଥିବା ଏହି ସହରକୁ ଖାଲି ଆପଗାନିସ୍ତାନର ରାଜଧାନୀ ବୋଲି ଜଣାଯାଏ ନାହିଁ, ବରଂ ଏକ ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଆର୍ଥିକ କ୍ଷେତ୍ର ଭାବେ ଜଣାଯାଇଥାଏ । ଏବେ ଏହି କାବୁଲ ଏମିତି ଏକ ଦେଶ ହେବ, ଯେଉଁଠାରେ ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ଜଳ ସଙ୍କଟ ଦେଖାଦେବ । ଏକ ରିପୋର୍ଟରେ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ଚେତାବନୀ ଦିଆଯାଇଛି ।
ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ଗତ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ୨୫ରୁ ୩୦ ମିଟର ତଳକୁ ଖସିଛି ଭୂଜଳ ସ୍ତର । ପ୍ରତିବର୍ଷ, ବ୍ୟବହୃତ ଜଳ ଅପେକ୍ଷା ୪୪ ନିୟୁତ ଘନ ମିଟର ଅଧିକ ଜଳ ଭୂମିରୁ ବାହାର କରାଯାଉଛି। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେ ଜଳ ସ୍ତରର ପ୍ରାକୃତିକ ପୁନଃପୂରଣ ଅପେକ୍ଷା ପାଣି ବହୁତ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ଶୋଷଣ କରାଯାଉଛି।
ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଥିବା ସଂଘର୍ଷ କାବୁଲରେ ଆଧୁନିକ ଜଳ ପ୍ରଣାଳୀରେ ନିବେଶକୁ ବାଧା ଦେଇଛି। ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଭୂତଳ ଜଳ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ହ୍ରାସ ପାଉଛି ଓ ଯାହା ବାକି ଅଛି ତାହା ମଧ୍ୟ ବିଷାକ୍ତ ହୋଇଯାଇଛି। ୟୁନିସେଫର ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, କାବୁଲର ଅଧାରୁ ଅଧିକ ବୋରୱେଲ ଶୁଖିଗଲାଣି ଏବଂ ପ୍ରାୟ ୮୦ ପ୍ରତିଶତ ଭୂତଳ ଜଳ ଦୂଷିତ ହୋଇଗଲାଣି। ଯଦି ଏହି ପରିସ୍ଥିତି ଜାରି ରହେ, ତେବେ ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା, ଏଠାକାର ଭୂତଳ ଜଳ ଉତ୍ସଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଶେଷ ହୋଇଯିବ।
୧. ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରଭାବ: ଜଳ ସଙ୍କଟର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ କାରଣ ହେଉଛି ପରିବର୍ତ୍ତିତ ପାଣିପାଗ ଚକ୍ର। ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ଧରି ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ତୁଷାରପାତ ହ୍ରାସ ପାଉଛି, ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ତୁଷାର ତରଳିଯାଉଛି ଏବଂ ମରୁଡ଼ିର ଘଟଣା ବାରମ୍ବାର ଘଟୁଛି। ୨୦୨୩ ମସିହାରେ ସ୍ୱାଭାବିକ ଅପେକ୍ଷା ୪୦-୫୦% କମ୍ ବର୍ଷା ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ଯୋଗୁଁ ଭୂତଳ ଜଳ ପୁନଃଭରଣ ହେବାର ସୁଯୋଗ ପାଇନଥିଲା।
୨. ପ୍ରଶାସନିକ ବିଫଳତା: ଜଳ ପରିଚାଳନା, ପାଇପଲାଇନ ମରାମତି ଏବଂ ବର୍ଷାଜଳ ଅମଳ ଭଳି ମୌଳିକ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ନିରନ୍ତର ଅବହେଳା କରାଯାଇଛି। ସରକାରୀ ବିଫଳତା ଜଳ ସଙ୍କଟକୁ ଆହୁରି ଖରାପ କରିଛି। ପଞ୍ଜଶିର ନଦୀରୁ ପାଣି ଆଣିବା ପାଇଁ ୧୭୦ ନିୟୁତ ଡଲାରର ପ୍ରକଳ୍ପ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି କାଗଜପତ୍ରରେ ଅଟକି ରହିଛି।
୩. ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବଢ଼ୁଥିବା ଜନସଂଖ୍ୟା: ୨୦୦୧ ମସିହାରେ କାବୁଲର ଜନସଂଖ୍ୟା ୧୦ ଲକ୍ଷ ଥିଲା ବେଳେ ଏବେ ଏହା ୬୦ ଲକ୍ଷ ଅତିକ୍ରମ କରିଗଲାଣି। ଯୁଦ୍ଧ, ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବିସ୍ଥାପନ ଏବଂ ଅସ୍ଥିର ଶାସନ ଯୋଗୁଁ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକ କାବୁଲରେ ବସବାସ କଲେ। ଫଳସ୍ୱରୂପ ସୀମିତ ଜଳସମ୍ପଦ ଉପରେ ଏକ ବଡ଼ ବୋଝ ପଡ଼ିଲା।
କାବୁଲରେ ୫୦୦ ରୁ ଅଧିକ ବୋତଲବନ୍ଦ ପାଣି ଓ ମୃଦୁ ପାନୀୟ କମ୍ପାନୀ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ନିର୍ବିଚାର ଭାବରେ ଭୂତଳ ଜଳର ଶୋଷଣ କରୁଛନ୍ତି। କେବଳ ଆଲୋକୋଜେ କମ୍ପାନୀ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧ ବିଲିୟନ ଲିଟର ପାଣି ବାହାର କରୁଛି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ୪୦୦ ହେକ୍ଟରରେ ବିସ୍ତାରିତ ସବୁଜଗୃହଗୁଡ଼ିକ ବାର୍ଷିକ ପ୍ରାୟ ୪ବିଲିୟନ ଲିଟର ପାଣି ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି।
ଯଦି ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏବଂ ଆଫଗାନ ସରକାର ଶୀଘ୍ର କୌଣସି ଦୃଢ଼ ପଦକ୍ଷେପ ନ ନିଅନ୍ତି, ତେବେ ପରିସ୍ଥିତି ଆହୁରି ଖରାପ ହେବ। ଆକଳନ କରାଯାଉଛି ଯେ କାବୁଲରୁ ପ୍ରାୟ ୩୦ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ବିସ୍ଥାପିତ ହୋଇପାରନ୍ତି। ଏହି ସଙ୍କଟ କେବଳ ରାଜଧାନୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୀମିତ ରହିବ ନାହିଁ, ବରଂ ଦେଶର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳକୁ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପିପାରେ। ବିଶେଷକରି ଉତ୍ତର, ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ପ୍ରଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ମରୁଡ଼ି ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବ୍ୟାପିବାରେ ଲାଗିଛି। ଏଠାରେ ଫସଲ ନଷ୍ଟ ହେଉଛି ଏବଂ ପଶୁପାଳନ ମରୁଛି। ଖାଦ୍ୟ ଓ କୃଷି ସଂଗଠନ ଅନୁଯାୟୀ, ଚାଷ ଓ ପଶୁପାଳନ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବିକା ବିପଦରେ ପଡ଼ିଛି।
