୧୯୬୨ ଭାରତ-ଚୀନ୍ ଯୁଦ୍ଧ ବେଳେ ପାକିସ୍ତାନ ମୁଣ୍ଡ ଖେଳାଇ ନଥିଲା କାହିଁକି, ହେଲେ ଏଥର…?
1 min read
ସୋମବାର ରାତିରେ ଲଦାଖର ଗଲଭାନ ଘାଟିରେ ଭାରତ ଏବଂ ଚୀନ୍ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ହିଂସାକାଣ୍ଡରେ ଭାରତର କମାଣ୍ଡିଂ ଅଫିସରଙ୍କ ସମେତ ୨୦ ଜଣ ସୈନିକ ସହିଦ ହୋଇଛନ୍ତି । ଏହି ହିଂସାରେ ୪୦ ଜଣ ଚୀନ୍ ସୈନିକ ନିହତ ହୋଇଥିବା ଏବଂ ଅନେକ ଗୁରୁତର ହୋଇଥିବା ମଧ୍ୟ ଖବର ରହିଛି ।
ଏବେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ଭାରତ-ଚୀନ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧ ପରିସ୍ଥିତି ଉପୁଜିଲେ ପାକିସ୍ତାନ କ’ଣ କରିବ ? ଚୀନ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରିବ ନା ୧୯୬୨ ମସିହା ଭଳି ଭାରତ-ଚୀନ୍ ଯୁଦ୍ଧରୁ ନିଜକୁ ନିବୃତ୍ତ ରଖିବ ?
୧୯୬୨ ମସିହାରେ ଭାରତ ଏବଂ ଚୀନ୍ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ଯୁଦ୍ଧରେ ପାକିସ୍ତାନ ପ୍ରଥମେ ସୁଯୋଗର ଫାଇଦା ନେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲା । ହେଲେ ଭାରତ ପ୍ରତି ଆମେରିକାର ଦୃଢ଼ ସମର୍ଥନ ଥିବାରୁ ପାକିସ୍ତାନ ନିଜକୁ ଏହି ବିବାଦରୁ ଦୂରେଇ ରଖିଥିଲା ଏବଂ ପଛକୁ ପାଦ ଫେରାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା । ଆମେରିକାର ପୂର୍ବତନ ସୁରକ୍ଷା ଏଜେନ୍ସି ଅଧିକାରୀ ବ୍ରୁସ ରିଡେଲ, ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ JFK ର ଫରଗଟନ୍: ତିବ୍ଦତରେ ଏହାର ଖୁଲାସା କରିଛନ୍ତି ।
ବ୍ରୁସ୍ ରିଡଲଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ୧୯୬୨ ମସିହାରେ ଆମେରିକା ନିଜେ ପାକିସ୍ତାନର ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆୟୁବ୍ ଖାନ୍ଙ୍କଠାରୁ ଭାରତ ଏବଂ ଚୀନ୍ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ଯୁଦ୍ଧର ଫାଇଦା ନ ନେବାକୁ ଆଶ୍ୱସନା ମାଗିଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ଆମେରିକାର ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜନ୍ ଏଫ୍ କେନେଡିଙ୍କ ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା ।
୧୯୬୨ ମସିହାରେ ଭାରତ-ଚୀନ୍ ଯୁଦ୍ଧ ବେଳେ ପାକିସ୍ତାନ ହାତରେ କାଶ୍ମୀର ଦଖଲ କରିବାର ସୁଯୋଗ ରହିଥିଲା । ଏହା ମଧ୍ୟ ବ୍ରୁସ୍ ରିଡଲ୍ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । ସେ ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ, ପାକିସ୍ତାନ ଭାରତ ସହ ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ସକ୍ଷମ ଥିଲା ଏବଂ ପ୍ରସ୍ତୁତ ମଧ୍ୟ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ୧୯୬୨ ମସିହାରେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ତିକ୍ତତାର ଫାଇଦା ନ ନେବାକୁ ପାକିସ୍ତାନ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲା ।
୨୮ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୬୨ ରେ, ଭାରତର ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଭାରତ ଏବଂ ଚୀନ୍ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଯୁଦ୍ଧରେ ଆମେରିକା ସେନାର ସାହାଯ୍ୟ ଲୋଡିଥିଲେ । ଏହା ପରେ ପାକିସ୍ତାନରେ ଥିବା ତତ୍କାଳୀନ ଆମେରିକା ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ୱାଲ୍ଟର ମ୍ୟାକକୋନି ପାକିସ୍ତାନର ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆୟୁବ ଖାନଙ୍କୁ ଭେଟିଥିଲେ । ଏହାସହ ଭାରତ-ଚୀନ୍ ଲଢ଼େଇରେ ପାକିସ୍ତାନ ଭାଗ ନେବ ନାହିଁ ବୋଲି ନେହେରୁଙ୍କୁ ବାର୍ତ୍ତା ପଠାଇବାକୁ ଆୟୁବ୍ ଖାନ୍ଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ।
ତେବେ ଏହାର ଜବାବରେ ଆୟୁବ ଖାନ କହିଥିଲେ ଯେ, ଆମେରିକା ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ମିଳିତ ଭାବେ ଭାରତର ଜମି ଦଖଲ କରିବା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି । ଯେପରି ଚୀନ୍ କରୁଛି । ଆୟୁବ ଖାନଙ୍କ ଏହି ମନ୍ତବ୍ୟକୁ ଆମେରିକା ବ୍ଲାକମେଲ୍ ବୋଲି ବିବେଚନା କରିଥିଲା । ଏହାସହ ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ଆଲୋଚନାର କୌଣସି ନିଷ୍କର୍ସ ବାହାରି ପାରିଲା ନାହିଁ ।
ଏହା ପରେ ଭାରତରେ ଥିବା ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଜେ.କେ ଗାଲବ୍ରେଥ୍, ୱାଶିଂଟନ୍ ଏବଂ କରାଚିକୁ ଏକ ଟେଲିଗ୍ରାମ ଲେଖିଥିଲେ । ଏଥିରେ ସେ କହିଥିଲେ ଯେ, ଆମେରିକାର କୌଣସି ବାର୍ତ୍ତାକୁ ପାକିସ୍ତାନ କାଶ୍ମୀର ସହ ନଯୋଡ଼ିବା ଭଲ । ଏହା ପରେ ଆମେରିକା ତୁରନ୍ତ ଗେଲବ୍ରେଥ୍ଙ୍କ ଯୋଜନାରେ ମୋହର ମାରିଲା । ଏହାସହ ଏବଂ ନେହେରୁଙ୍କୁ ଚିଠି ଲେଖିବାକୁ ଆୟୁବ ଖାନଙ୍କୁ କହିଲା ।
ଏହି ଘଟଣା ପରେ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଥିଲା ଯେ, ପାକିସ୍ତାନର କୌଣସି ବି ଭୁଲ ପଦକ୍ଷେପକୁ ଆମେରିକା ଏବଂ ବ୍ରିଟେନ ସହ୍ୟ କରିବେନି । ଏହାକୁ ଶତ୍ରୁତା ଓ ଆକ୍ରମଣାତ୍ମକ କାର୍ଯ୍ୟ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିବେ । ‘ସିଟୋ’ ଏବଂ ‘ସେଣ୍ଟୋ’ ଚୁକ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ ପାକିସ୍ତାନର କୌଣସି ବି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଭୁଲ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯିବ । ଆମେରିକା ପକ୍ଷରୁ ପାକିସ୍ତାନକୁ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କୁହାଗଲା ଯେ, ୧୯୫୦ ପରେ ଚୀନ୍ ପକ୍ଷରୁ ମାଓ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଆକ୍ରମଣ ସବୁଠାରୁ ଭୟଙ୍କର ଥିଲା । ଏହାର ଜବାବ ଦେବାକୁ ଏବେ ଆମେରିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହିଛି ।
ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ଲେଖାଯାଇଛି ଯେ, ଭାରତ ଅଧିକୃତ ଜବି ଯେତେବେଳେ ଚୀନ୍ ହାତେଇବାକୁ ବସିଥିଲା ସେତେବେଳେ ନେହେରୁ ତୁରନ୍ତ ଆମେରିକାର ସହାୟତା ଲୋଡିଥିଲେ । ଚୀନ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ଯୋଗାଇବାକୁ କେନେଡିଙ୍କୁ ଏକ ଚିଠି ଲେଖିଥିଲେ ନେହେରୁ ।
ଏହା ପରେ ନେହେରୁ ୧୯ ନଭେମ୍ବରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କେନେଡିଙ୍କୁ ଆଉ ଏକ ଚିଠି ଲେଖିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ସେ ଚୀନ୍ର ପିପୁଲ୍ସ ଲିବ୍ରେସନ୍ ଆର୍ମିକୁ ପରାସ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଆମେରିକାର ବାୟୁ ସେନାକୁ ସହଯୋଗ ଲୋଡ଼ିଥିଲେ । ଚୀନ୍ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ବିରୋଧରେ ଏକ ନୂତନ ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନେହେରୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କେନେଡିଙ୍କୁ ନିବେଦନ କରିଥିଲେ ।
