କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟ୍: ବିକାଶର ଧୂଆଁଳିଆ ଭ୍ରମ

ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତର ଅମୃତକାଳର ପ୍ରଥମ ଚରଣରେ କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ୨୦୨୩-୨୪ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଯେଉଁ ସାଧାରଣ ବଜେଟ୍ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି ସେଥିରେ ‘ସମସ୍ତଙ୍କ ପ୍ରୟାସରେ ସାମୂହିକ ବିକାଶ ‘ସବକା ବିକାଶ, ସବକା ପ୍ରୟାସ’ର ସ୍ଲୋଗାନ୍ ଶୁଣିବାକୁ ମିଳିଛି। ‘ଇଣ୍ଡିଆ-୧୦୦’ ବିକାଶ ରଥର ସାରଥି ରୂପେ ସପ୍ତର୍ଷି (ସମାବେଶୀ ବିକାଶ, ଶେଷ ବର୍ଗର ଉନ୍ନତି ପ୍ରୟାସ, ଭିତ୍ତିଭୂମି ଓ ନିବେଶ, ସାମର୍ଥ୍ୟର ସନ୍ଧାନ, ସବୁଜ ଅଭିବୃଦ୍ଧି, ଯୁବଶକ୍ତି ଓ ଆର୍ଥିକ କ୍ଷେତ୍ର)ଙ୍କ ଉପରେ କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଆସ୍ଥା ପ୍ରକଟ କରିଛନ୍ତି । ବଜେଟ୍ ଅଭିଭାଷଣର ଶବ୍ଦ ବିନ୍ୟାସ ବା ଛନ୍ଦ ଓ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣକାରୀ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଚାତୁର୍ଯ୍ୟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟୟବରାଦ ବେଶ୍ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଲାଗୁଛି । କିନ୍ତୁ ବଜେଟକୁ ନିରେଖି ଦେଖିଲେ ନିର୍ମଳାଙ୍କ ସପ୍ତର୍ଷି ଅମୃତକାଳର ବିକାଶ ରଥକୁ ଭାରତର ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କ ହିତ ଅପେକ୍ଷା ତାଙ୍କ ଦଳକୁ ଆଗାମୀ ନିର୍ବାଚନ ମୁହାଁ କରିବାକୁ ଯାଉଥିବା ମନେ ହେଉଛି ।

ବଜେଟ୍ ଅଭିଭାଷଣରେ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ ଅଧିକାଂଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କ ସରକାରଙ୍କ ଉପଲବ୍ଧି ବର୍ଣ୍ଣନା ଓ ବ୍ୟୟବରାଦ ଉପସ୍ଥାପନା ବେଳେ ପୂର୍ବ ବର୍ଷ ବଦଳରେ ପୂର୍ବ ସରକାରଙ୍କ ଶେଷ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ (୨୦୧୩-୧୪)କୁ ଆଧାର ରୂପେ ନେଇଥିବା ଦେଖାଯାଇଛି । ଇତି ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଦଶନ୍ଧି ବିତିସାରିଛି । ଅର୍ଥନୀତିର ଚକର ଆକାର ଓ ବେଗ ସମୟ ସହିତ ତାଳ ଦେଇ ବଢ଼଼ିଚାଲିଛି । ଏହି ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀର ସମୀକ୍ଷା, ସଂଶୋଧନ ଓ ସଂସ୍କାର ପରିବର୍ତ୍ତେ ୟୁପିଏ ସରକାରର ଦୋଷ ତ୍ରୁଟି ଦର୍ଶାଇବାରେ ଅଧିକ ତତ୍ପର ହେବା ବଜେଟର ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ଅନାଭରଣ କରି ଦେଉଛି। ବିଶେଷ କରି ଶେଷ ତିନିବର୍ଷର ବଜେଟ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଅନୁଶୀଳନ କଲେ କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ନିର୍ମଳାଙ୍କ ଶବ୍ଦଚାତୁରୀ ଓ ସାଂଖ୍ୟିକ ଉପସ୍ଥାପନାର କୁଶଳତା ତୁଳନାରେ ବାସ୍ତବତା ଯେ ସୁଦୂର ପରାହତ ତାହା ଦେଶର ସାଧାରଣ ଜନତା ଉପଲବ୍ଧି କରିବାରେ ଆଉ ବାକି ନାହିଁ।

ବାସ୍ତବତା ହେଲା ବିତ୍ତୀୟ ନିଅଣ୍ଟ କେତେ ହେବ, କେଉଁ ଉତ୍ସରୁ କେତେ ଟଙ୍କା ଆସିବ, କେଉଁ କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ କେତେ ବିନିଯୋଗ ହେବ, ସରକାର କେତେ ଋଣ କରିବେ ତାହା ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କ ପାଇଁ କୌଣସି ମାନେ ରଖେ ନାହିଁ। ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ମହଲରେ ମଧ୍ୟ ସୀମିତ ସମୟ ପାଇଁ ଆଲୋଚନା-ପର୍ଯ୍ୟାଲୋଚନା, ତର୍କ-ବିତର୍କରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଜୀବନ୍ତ ରହେ । ଗଣ ଚେତନା ଓ ଜନତାଙ୍କ ବଜେଟ୍ ଧାରଣା ସାଧାରଣତଃ ଶସ୍ତା-ମହଙ୍ଗା ଏବଂ ଆୟକର ରିହାତି ଭଳି ବିଷୟରେ ସୀମିତ । ବଜେଟ୍ ପରେ ବର୍ଷ ମଝିରେ ଯେ ଦର ଦାମ ବଢ଼େ ନାହିଁ ସେଭଳି ମଧ୍ୟ ନୁହେଁ । ବଜେଟ୍ କେତେ ବାସ୍ତବବାଦୀ ବା ଗଣସମ୍ବେଦୀ ତାହା ଜଣାପଡ଼େ ବଜେଟ୍ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଗଣ ବା ଜନତାଙ୍କ ଆୟ, ସଞ୍ଚୟ ଓ ଜୀବନ-ଜୀବିକାର ମାନ ଉପରେ ।

ନିର୍ମଳାଙ୍କ ସପ୍ତର୍ଷି ମଣ୍ଡଳରେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ‘ସମାବେଶୀ ବିକାଶ’ର ଶବ୍ଦ ଚାତୁରୀ ଖୁବ୍ ଆକର୍ଷଣୟ । କିନ୍ତୁ ଏଥିପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ; ମୁଣ୍ଡ ପିଛା ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ଖାଉଟିଙ୍କ କ୍ରୟ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି, ସମାଜର ସବୁ ବର୍ଗକୁ ଶିକ୍ଷା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବାର ସହଜ ଓ ସୁଲଭ ଉପଲବ୍ଧତା । କରୋନା ମହାମାରୀ ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପରି ମୌଳିକ ସେବା କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ପୂର୍ବ ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ବ୍ୟୟବରାଦ ଆଶା କରାଯାଉଥିଲା । କିନ୍ତୁ ତାହା ହୋଇନାହିଁ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆବାସ ଯୋଜନାରେ ବ୍ୟୟବରାଦ ଆଶାତୀତ ଭାବେ ବଢ଼଼ିଥିବା ବେଳେ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ବିକାଶ ବ୍ୟୟବରାଦ ୨୩,୫୭୬ କୋଟି ଟଙ୍କା କମିଛି । ଅପରପକ୍ଷରେ ଆସନ୍ନ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ମୁହାଁ ପାଞ୍ଚ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳ ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ଆଖିଦୃଶିଆ ବ୍ୟୟ ବରାଦ ହୋଇଛି । ଏଥିରୁ ଏହି ଧାରଣା ଆପାତତଃ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି ଯେ ସପ୍ତର୍ଷିଙ୍କ ଅମୃତ ଆଶୀର୍ବାଦ ଭାରତର ‘ସାତ ଭଉଣୀଙ୍କ ରାଜ୍ୟ’ ଅଧିକ ପାଇବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି । ନାଗରିକ ଉଡ୍ଡୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୂର୍ବ ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ବ୍ୟୟ ବରାଦ ୬୨୫୦ କୋଟି ଟଙ୍କା କମିଛି । ୨୦୨୨-୨୩ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ୨୦୨୩-୨୪ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ମୋଟ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ ବରାଦ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ସତ; ମାତ୍ର ତାହା କେବଳ ୭% । ଜିଡିପି ବା ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦ ଅନୁପାତରେ ଏହା ମାତ୍ର ୫.୪% । କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି କାଳରେ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ପାଇଁ ଏଥିରେ ଆହୁରି ଅଧିକ ବୃଦ୍ଧି ଆବଶ୍ୟକଥିଲା । ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶରେ ପୁଞ୍ଜି ନିବେଶ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଘରୋଇ ନିବେଶକଙ୍କ ଉପରେ ଅଧିକ ଭରସା କରୁଥିବା ବଜେଟରୁ ସୂଚନା ମିଳୁଛି । ବିଶ୍ୱ ଆର୍ଥିକ ମାନ୍ଦାବସ୍ଥା ତୁଳନାରେ ଭାରତର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ଆମ ଦେଶକୁ ଜାଜ୍ୱଲ୍ୟମାନ ତାରକା (ବ୍ରାଇଟ୍ ଷ୍ଟାର)ର ସାମୟିକ ମାନ୍ୟତା ଦେଇଛି । ବୋଧହୁଏ ଏତିକି ହିଁ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରି ଦେଇଥିବ; ତେଣୁ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ ବରାଦ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ସେ ଆଉ ବିଶେଷ ଆଗ୍ରହୀ ହେଲେ ନାହିଁ ବୋଲି ବଜେଟ୍ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଆଲୋଚନା ପର୍ଯ୍ୟାଲୋଚନାରେ ମତ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି ।

ଚଳିତ ବଜେଟ୍‌‌ରେ ନିଯୁକ୍ତି ବଜାରକୁ କିପରି ଚଳଚଞ୍ଚଳ କରାଯାଇପାରିବ, ନିମ୍ନ ମଧ୍ୟବିତ୍ତବର୍ଗଙ୍କ ହାତକୁ କିପରି ଅଧିକ ଅର୍ଥ ଆସିପାରିବ ଏବଂ କରୋନା କାଳରେ ନିଯୁକ୍ତି ହରାଇଥିବା ଯୁବବର୍ଗ କିପରି ପୁନଃରୋଜଗାରକ୍ଷମ ହୋଇପାରିବେ ତାହା ସୀତାରମଣଙ୍କ ବଜେଟରେ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ରହିଛି। ମଧ୍ୟବିତ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଯେଉଁ ବହୁ ପ୍ରତୀକ୍ଷିତ ଆୟକର ରିହାତି ଘୋଷଣା କରାଯାଇଛି ତାହା ମଧ୍ୟ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ଓ ଜଟିଳ । ଏଥିରୁ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ କିମ୍ବା ନିମ୍ନ-ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ବେତନ ଓ ପେନ୍‌‌ସନଭୋଗୀମାନେ ବଡ଼ ଧରଣର ଉପକୃତ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା କମ୍। କେବଳ ଡାକଘର ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକ ସଞ୍ଚୟ ଯୋଜନା ଓ ମାସିକ ଆୟ ସଞ୍ଚୟ ଯୋଜନାରେ ଜମା ପରିମାଣ ସୀମା ବୃଦ୍ଧି ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକ ଓ ନିମ୍ନ ମଧ୍ୟବିତ୍ତଙ୍କୁ କିଛି ପରିମାଣରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିପାରେ । କିନ୍ତୁ ଏପଟେ ସେମାନେ ଆୟକର ରିହାତି ଆକାରରେ ଯେତିକି ପାଇବେ ଜିଏସ୍‌ଟି ପଞ୍ଝା ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ଝାମ୍ପି ନେବ । ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକ ଆୟ ଯୋଜନାରେ ମିଳୁଥିବା ସୁଧ ବା ଆୟକୁ ମଧ୍ୟ ଆୟକର ବିଭାଗ ଚାହିଁ ବସିଛି ।

କୃଷି ଓ କୃଷକ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ୨୦୨୩-୨୪ ବଜେଟ୍‌‌ରେ ୨୦୨୨-୨୩ ତୁଳନାରେ ମାତ୍ର ୫,୨୭୭ କୋଟି ଟଙ୍କା ବଢ଼଼ିଛି । କୃଷକଙ୍କ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ବାସ୍ତବବାଦୀ ଯୋଜନା କ’ଣ ହେବ ତାହା ମଧ୍ୟ ଅସ୍ପଷ୍ଟ । ଦରଦାମ ବୃଦ୍ଧି, ଅଭାବୀ ବିକ୍ରି ଆଦିର ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବେ ବଜେଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା । ଆମ ବ୍ୟାଙ୍କିଙ୍ଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏତେ ଜଟିଳ ଯେ ସରକାରୀ ଘୋଷଣାର ସୁଫଳ ସିଧାସଳଖ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚି ପାରେ ନାହିଁ । ଋଣ ନେଇଥିବା ଭାଗଚାଷୀ, କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ନାମ ମାତ୍ର ଚାଷୀଙ୍କ ପଞ୍ଜୀକୃତ ତାଲିକା ନଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଋଣ ଛାଡ଼ ବାବଦ ଅର୍ଥରାଶି ପହଞ୍ଚିବା ପୂର୍ବରୁ ବାଟ ମାରଣା ହୋଇଯାଉଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଆସୁଛି ।

ତେଣୁ ଋଣ ଓ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସରଳୀକରଣ ଓ ସୁଲଭ ବଜାରୀକରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସମ୍ପର୍କରେ ଘୋଷଣା ଅଧିକ ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା । କୃଷି ଓ କୃଷକଙ୍କ ପାଇଁ ଉପର ଦେଖାଣିଆ ଭାବରେ ଲୋଭନୀୟ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିବାବେଳେ ସାର ବାବଦ ରିହାତିରେ ୫୦ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା କାଣ୍ଟଛାଣ୍ଟ ହୋଇଛି । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କିସାନ ପାଣ୍ଠିରେ ପୂର୍ବ ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ୮ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି । ଏହା ଦ୍ୱାରା କୃଷି ଉତ୍ପାଦନ ମୂଲ୍ୟ ବଢ଼଼ିବ ଏବଂ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଉଭୟ କୃଷକ ଓ ଖାଉଟିଙ୍କ ଉପରେ ପଡ଼ିବ। ଅପରପକ୍ଷରେ ଖାଦ୍ୟ ରିହାତିରେ ୯୦ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା କାଣ୍ଟଛାଣ୍ଟ କରାଯାଇଛି । ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ରିହାତିରେ ୬,୯୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ହ୍ରାସ ଦ୍ୱାରା ଇନ୍ଧନ ଓ ରୋଷୋଇ ଗ୍ୟାସମୂଲ୍ୟ ଯେ ଆହୁରି ବଢ଼଼ିବ ଏବଂ ଖାଉଟି ଦରଦାମ ବୃଦ୍ଧିରେ ଆହୁରି ହନ୍ତସନ୍ତ ହେବେ ଏଥିରେ ଦ୍ୱିରୁକ୍ତି ନାହିଁ । ସମନ୍ୱିତ ଶିଶୁ ବିକାଶ ଯୋଜନାରେ ବ୍ୟୟବରାଦ ପୂର୍ବ ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ଟଙ୍କାଟିଏ ମଧ୍ୟ ବଢ଼଼ି ନାହିଁ । ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ହୋଇଥିବା ବ୍ୟୟ ବରାଦ ମୋଟ ବଜେଟ୍ର ମାତ୍ର ୯% । ବଜେଟ୍‌‌ରେ କେତେକ ଧ୍ୟାନ ଆକର୍ଷଣକାରୀ ଆନୁଷଙ୍ଗିକ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଅଧିକ ଜୋର ଦେଇ ମୂଳ ଅଗ୍ରାଧିକାର କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଦୂରେଇ ଯିବାର ଖୁବ୍ ଚତୁର ପ୍ରୟାସ କରାଯାଇଛି ।

କରୋନା ମହାମାରୀ ବିଧ୍ୱସ୍ତ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଅର୍ଥନୀତିରେ ଯୁବବର୍ଗଙ୍କ ପାଇଁ ନିଯୁକ୍ତି ବଜାରର ସମ୍ପ୍ରସାରଣ କରିବା ଅତିଜରୁରୀ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଡିଜିଟାଲ୍ ଦୁନିଆକୁ ଆକର୍ଷଣ କରିବା ପ୍ରୟାସରେ ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟଠାରୁ ଏକପ୍ରକାର ଦୂରେଇ ରଖାଯାଇଛି। ବିତ୍ତୀୟ ନିଅଣ୍ଟକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖିବା ପାଇଁ ଅନେକ ସରକାରୀ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ କାଣ୍ଟଛାଣ୍ଟ କରାଯାଇଛି । ଅଧିକନ୍ତୁ ମନରେଗା ପାଇଁ ଗତବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ବ୍ୟୟ ବରାଦ ୩୩% ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଦେଶର ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୧୬ପ୍ରତିଶତ ଥିବାବେଳେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବଜେଟ୍‌‌ରେ ବ୍ୟୟବରାଦ ରହିଛି ମାତ୍ର ୩.୫%। ସେହିପରି ଜନସଂଖ୍ୟାର ୮.୬% ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତିର ବିକାଶ ପାଇଁ ମାତ୍ର ୨.୭% ବ୍ୟୟବରାଦ କରାଯାଇଛି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ନିର୍ମଳାଙ୍କ ସପ୍ତର୍ଷି ସମାବେଶୀ ବିକାଶକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବେ କିପରି?

୨୦୨୨-୨୩ ସାଧାରଣ ବଜେଟ୍‌‌ରେ ମଧ୍ୟ ଭାରତକୁ ବିକାଶର ଏକ ନୂତନ ଦିଗନ୍ତକୁ ନେବା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ସୀତାରମଣ ଯେଉଁ ବିକାଶ ରଥର ପରିକଳ୍ପନା କରିଥିଲେ, ତାର ଚକ ଏବଂ ଅଶ୍ୱମାନଙ୍କର ଗତି ଓ ଶକ୍ତି କେତେ ଜନପଦ ମୁହାଁ ହୋଇଛି ତାହା ବୁଝାଇ କହିବା ଅନାବଶ୍ୟକ। କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି, ଖାଦ୍ୟ ଓ ଇନ୍ଧନ ଦରଦାମରେ ଯଥେଚ୍ଛା ବୃଦ୍ଧି, ନିଯୁକ୍ତି ସଙ୍କଟ, ଛଟେଇ, ଟିକସ ବୋଝ, ଧନୀ-ଦରିଦ୍ର ତାରତମ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି, ନୀଚା ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ଆଦି ଏହାର ପ୍ରତିଫଳନ। ତେଣୁ ଆସନ୍ତା ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବାକୁ ଥିବା ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତର ପାଞ୍ଚ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ସମେତ ଆସନ୍ତାବର୍ଷ ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଚାରି ରାଜ୍ୟ ଏବଂ ୨୦୨୪ ଜୁନ୍ ମାସରେ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ସହିତ ଆଉ ଚାରି ରାଜ୍ୟର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ କେନ୍ଦ୍ରର ଏନ୍‌‌ଡିଏ ସରକାରଙ୍କ ଏହା ଶେଷ ‘ଭୋଟର-ସମ୍ମୋହନ ଅସ୍ତ୍ର’ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଯେଉଁ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ତାହାକୁ ନିରାଧାର ବୋଲି କହି ହେବନାହିଁ।