୧୯୭୬ରେ ଯୋଶୀମଠ ସଙ୍କଟରେ ହୋଇଥିଲା ଭବିଷ୍ୟବାଣୀ, ଶୋଇ ପଡିଲେ ସରକାର

ନନ୍ଦିଘୋଷ ବ୍ୟୁରୋ: ଦେବଭୂମି ଉପରେ କୋପ କରିଛି ପ୍ରକୃତି । ଯେଉଁ ଭୂମିରେ ପାଦ ଦେଇ ପୁଣ୍ୟ ଅର୍ଜନ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ ପର୍ଯ୍ୟଟକ, ଆଜି ସେଠାକୁ ଯିବା ପାପ  । ଆଜ୍ଞା ହଁ ଆମେ କହୁଛୁ ଦେବଭୁମି ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର କଥା । ଏଠି ଏବେ ପାଦେ ପାଦେରେ ବିପଦ  । ମାଟିରୁ ଆକାଶକୁ ଛୁଇଁବାର ଗେଟୱେ ଯୋଶୀମଠର ଚର୍ଚ୍ଚା ଏବେ ସବୁଠି  । କିନ୍ତୁ ଆପଣ ହୁଏତ ଜାଣି ନଥିବେ ଯେ ଏ ସଙ୍କଟ ଏବେକାର ନୁହେଁ  । ୧୯୭୬ ମସିହାରୁ ବିପଦ ଭବିଷ୍ୟବାଣୀ ହୋଇସାରିଥିଲା  । ହେଲେ ଶୋଇ ପଡିଥିଲେ ସରକାର  । ବିନାଶ କାଳରେ ବିପରୀତ ବୁଦ୍ଧି ଭଳି ଯୋଶୀମଠ ଛାତିକୁ ଚିରି ଆହୁରି କ୍ଷତବିକ୍ଷକ୍ତ କରି ପକାଇଥିଲେ ସରକାର  ।  ଯାହାର ପରିଣାମ ସ୍ବରୁପ ବିଲୀନ ହେବାକୁ ବସିଛି ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ଐତିହାସିକ ସହର । କେବଳ ଯୋଶୀମଠ ନୁହେଁ ଉତ୍ତରକାଶୀର ମସ୍ତାଡି ଗାଁ, ତେହରି ହ୍ରଦର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିନାଶର ଖଣ୍ଡା ଝୁଲୁଛି   ।

ଧ୍ବଂସାଭିମୁଖୀ ଏହି ଧାର୍ମିକ ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସହର  ।  ୭୨୦ରୁ ଅଧିକ ଘରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି ହେଇଛି  । ତାହା ପୁଣି ପ୍ରତିବର୍ଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି  । ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ୮୧ ପରିବାରକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଗଲାଣି  । ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଓ ପ୍ରଶାସନ ସ୍ଥିତି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାକୁ ଆକ୍ସନ ପ୍ଲାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛି  ।

୬ହଜାର ଫୁଟ ଉପରେ ଥିବା ଯୋଶୀମଠକୁ ୧୯୭୬ରେ ସତର୍କ ଘଣ୍ଟି ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା  । ଯୋଶୀମଠର ଭୌଗୋଳିକ ସ୍ଥିତି ଠିକ୍‌ ନଥିବା ଚେତାବନୀ ଦେଇଥିଲେ ପୂର୍ବତନ କମିଶନରଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ୧୮ ସଦସ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ କମିଟି  । ଭୂସ୍ଖଲନରୁ ବର୍ତ୍ତିବାକୁ ହେଲେ ଜୋଶୀମଠ ସହରରେ ବୃକ୍ଷରୋପଣ ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ କମିଟି  । ସେହିପରି ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ଭୂମିକାକୁ ବି ଗୁରୁତ୍ବ ଦେଇଥିଲା କମିଟି  ।

କିନ୍ତୁ ମାନିଲା କିଏ ? ନା ଜନତା, ନା ପ୍ରଶାସନ ନା ସରକାର  । ହିମାଳୟ ସହ ସଂଲଗ୍ନ କାରଣରୁ ଭୁସ୍ଖଳନ, ଭୂକମ୍ପ, ବନ୍ୟା, ବାଦଲଫଟା ବର୍ଷା, ହିମସ୍ଖଳନ ଭଳି ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସହ ସବୁବେଳେ ଲଢେଇ କରିଆସୁଛି ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ  । ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଓ ଧାର୍ମିକସ୍ଥଳୀର ଗେଟୱେ  ଯୋଶୀମଠର ଜଟିଳତା ଦିନକୁ ଦିନ ବଢି ଚାଲିଛି  । ବଦ୍ରିନାଥ, ହେମକୁଣ୍ଡ ସାହିବ, ଫ୍ଲାୱାର ଭ୍ୟାଲି, ଓଲି ଓ ତୁଙ୍ଗନାଥ ଯିବାକୁ ହେଲେ ଯୋଶୀମଠ ପ୍ରବେଶଦ୍ବାର ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ ପଡେ  । ଏତେ ସୁନ୍ଦର ଜାଗାକୁ ଯିବାକୁ ହେଲେ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ସୁବିଧାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି  । ସେହି ସୁବିଧା ପାଇଁ ବଢିଚାଲିଛି ନିର୍ମାଣ  । ରାସ୍ତା ତିଆରି ଚାଲିଲା, ଗଢି ଉଠିଲା ସୁଉଚ୍ଚ ହୋଟେଲ ସାଙ୍ଗକୁ ଗେଷ୍ଟ ହାଉସ  । କିନ୍ତୁ କେହିବି ମାଟିର ଯାଞ୍ଚ କରିବାକୁ ଥରଟେ ଭାବିଲେନି  । ଲଗାତାର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଭାର ସମ୍ଭାଳିବାର କ୍ଷମତା ହରାଇଲା ଯୋଶୀମଠ  । ବର୍ଷାପାଣି ପ୍ରଭାବରେ ଅସ୍ତିତ୍ବ ହରାଇଲା ଯୋଶୀମଠର ଭୂମି  ।

ଆପଣ ଜାଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ ଯେ ଭୁସ୍ଖଳନ ମାଟି ଉପରେ ଗଢି ଉଠିଛି ଜୋଶୀମଠ ସହର । ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଏଠାରେ ବିପଦର ଅନେକ କାରଣ ରହିଛି  । ଭୂକମ୍ପ ବ୍ୟତୀତ ବର୍ଷା ପାଣିର ଧାର ଏଠାକାର ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟର ମଧ୍ୟ ଆଉ ଏକ କାରଣ  । ଜୋଶୀମଠ ସହରର ଅବକ୍ଷୟ ପାଇଁ ଅଳକାନନ୍ଦା ଓ ଧୋଲିଗଙ୍ଗା ଦୁଇ ନଦୀ ବି ଦାୟୀ  । ବିଜ୍ଞାନ ଭାଷାରେ ଭୂସ୍ଖଳନର ମାଟି କେବେ ବି ମଜବୁତ ନଥାଏ  । ଉପରେ ପାହାଡ ସଦୃଶ ମାଟି ଗଦେଇ ହୋଇ ଗୁମ୍ଫାର ଆକୃତି ଧାରଣ କରିଥାଏ  । ହେଲେ ସ୍ପଞ୍ଜ ଭଳି ଏହାର ଆକାର ପ୍ରକାର ରହିଥାଏ  । ୨୦୨୧ରେ ଧୋଲିଗଙ୍ଗା ଋଷିଗଙ୍ଗା ଭୁସ୍ଖଳନରେ ଜୋଶୀମଠର ତଳସ୍ତରର ମାଟି କ୍ଷୟକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି  । କୌଣସି ବାଲଟିରେ କ୍ଷମତାରୁ ଅଧିକ ପାଣି ରଖିଲେ ଯାହା ପରିସ୍ଥିତି ହୁଏ ତାହା ଏବେ ଯୋଶୀମଠରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି  ।